حکم خلطی که از سر و سینه وارد حلق روزه دار می شود چیست؟
از جمله وظایف مۆمن روزه دار آن است که در این ماه در اخلاق فردی و اجتماعی خود تجدید نظر کند «احترام به سالمندان، ترحم بر کوچک و بزرگ، صله ارحام و افطار دادن» تنها بخشی از توصیه های پیامبر در خطبه ای است که در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد کردند و در آن وظایف روزه دار و فضایل روزه را بر شمردند.
آثار اجتماعی روزه
روزه اگر با رعایت آداب لازم و توجه به توصیه های ارایه شده توسط معصومین صورت بگیرد فواید جمعی فراوانی به همراه دارد که به طور خلاصه به بخشی از آنها اشاره می کنیم.
1) مواسات و همدردی با بینوایان:
تحمل تشنگی و گرسنگی هر چند مدت اندکی باشد آدمی را به یاد بینوایان می اندازد و روحیه شفقت و مهربانی و کمک به همنوع و بذل و بخشش و سخاوت و در نهایت تواضع و فروتنی نسبت به دیگران بویژه کسانی که از حیث معیشتی در سطح پایین تری قرار دارند را در وجود انسان زنده می کند. امام حسن عسگری (علیه السلام) در پاسخ به پرسش از علت واجب شدن روزه فرمودند: «روزه واجب شد تا توانگر درد گرسنگی را بچشد و در نتیجه به مستمندان کمک کند». (بحارالانوار، ص 369)
2) ایجاد امنیت اجتماعی:
روزه دار برای هدر نرفتن نتیجه گرسنگی و تشنگی کوشش می کند حداقل در ماه رمضان بخشی از گناهان خود را ترک کند به ویژه که این گناهان می تواند مربوط به حوزه زندگی اجتماعی باشد. آمارهایی که همواره توسط مقامات انتظامی درباره کاهش روند جرم و جنایت در ماه رمضان منتشر می شود بهترین دلیل بر این مسأله است.
3) استحکام پیوندهای خانوادگی:
از جمله وظایف مۆمن روزه دار آن است که در این ماه در اخلاق فردی و اجتماعی خود تجدید نظر کند «احترام به سالمندان، ترحم بر کوچک و بزرگ، صله ارحام و افطار دادن» تنها بخشی از توصیه های پیامبر در خطبه ای است که در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد کردند و در آن وظایف روزه دار و فضایل روزه را بر شمردند. با دقت در این توصیه ها اصلاح روح حاکم بر پیوندهای اجتماعی روزه دار به وضوح مشاهده می گردد. (بحارالانوار، ج 96، ص 358)
با امید به آنکه بتوانیم از این ماه پر برکت کمال استفاده را نماییم در این مجال به برخی از احکام روزه و نظرات مراجع عظام در مورد آنان می پردازیم:
سۆال 1: چیزهائی که روزه را باطل می کنند کدامند؟
جواب: نه چیز روزه را باطل می کند: 1. خوردن و آشامیدن؛ 2. جماع 3. استمناء؛ 4. دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ ؛ 5. رساندن غبار غلیظ به حلق؛ 6. فرو بردن تمام سر در آب؛ 7. باقیماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح؛ 8. اماله کردن با چیزهای روان؛ 9. قی کردن. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 925، م 1572)
سۆال 2: اگر در حمام سرمان را یک دفعه زیر دوش ببریم آیا روزه ما باطل است؟
جواب: زیر دوش گرفتن سر، روزه را باطل نمی کند. (ر.ک: استفتائات رهبری، ج1، ص 230، س 1783)
سۆال 3: کسی که عمدا روزه را بشکند چه حکمی دارد؟
جواب: حرام است و کفاره هم دارد و کفاره آن 60 روز روزه و یا 60 فقیر را اطعام کردن یا یک بنده آزاد کردن است. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 959، و ص 964، م 1653 و 1660)
سۆال 4: در هنگام روزه اگر خلطی از سر و سینه وارد حلق شود چه باید کرد؟
جواب: اگر خلط سینه به فضای دهن نرسد فرو بردن آن مبطل روزه نیست و اگر به فضای دهان برسد بنابر احتیاط واجب نباید آن را فرو برد. (ر.ک: توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 928، م 1580)
سۆال 5: اگر شخصی که روزه دار است در صف نماز جماعت باشد در همان زمان غذائی از گلو به دهانش بیاید چه باید بکند؟
جواب: اگر داخل دهان باشد نباید پائین بدهد بلکه باید در حال نماز آن را خارج کند و اگر راهی جز شکستن نماز برای بیرون ریختن غذا ندارد شکستن نماز در این مورد اشکال ندارد. (ر.ک: جامع المسائل آیه الله فاضل، ج2، ص163، س436)
سۆال 6: اگر ما در زمان روزه داری روایتی را به اشتباه به یکی از معصومین _ علیهم السلام _ نسبت دهیم چه حکمی دارد؟
جواب: اگر یقین داشته اید که روایت مثلا از امیر مۆمنان _ علیه السلام _ است و به پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ مثلا نسبت داده اید دروغ است و مبطل روزه است و اما اگر اطمینان داشته اید که از پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ است اما در واقع از امیر مۆمنان _ علیه السلام _ بوده و شما نمی دانسته اید، نسبت دروغ نیست و مبطل روزه نیست. (ر.ک: تحریر الوسیله، ج 1، ص259)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت حوزه
مجله پاسدار اسلام ، مهر 1384، شماره 286
