ورود تکنولوژی + پیوست!

جامعه شناسان معتقدند كه جامعه بدون آسیب وجود ندارد كه اگر چنین شود، بدون شك مدینه فاضله شكل گرفته است بنابراین در همه جوامع، حدی از آسیب‌های اجتماعی دیده می‌شود اما وجود این آسیب‌ها زمانی نگران كننده می‌شود كه محدوده آن به حدی گسترش یابد كه زمینه بر هم خوردن نظم اجتماعی را فراهم كند.

رشد بی‌رویه جمعیت، همان گونه كه اقتصاد را از ریل اعتدال خارج كرده، در افزایش و تولید آسیب‌های اجتماعی نقش نگران‌کننده‌تری داشته است، از دیگر سو، پرش ناگهانی از سنت به فرا مدرنیته تغییرات شدید فرهنگی و آسیب‌های دامنه‌داری را در جامعه سنتی ایران سبب شده است. این امر آسیب‌های اجتماعی جدیدی را پدید آورده كه در میان جامعه‌شناسان به «آسیب‌های اجتماعی نوپدید» شهره است. افزایش مصرف‌کنندگان مخدرهای صنعتی به 35 درصد، معضل تعدد عناوین مجرمانه، خلأ آموزش به خانواده برای استفاده از ماهواره و فناوری‌های نوین، اعتیاد 36 درصد نوجوانان و جوانان به اینترنت، تهدید بیشتر دختران در فضای مجازی، نگرانی در مورد گرایش به مصرف الکل و ... از مهم‌ترین محورهای بررسی آسیب‌های اجتماعی نوپدید است. ورود تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین و همچنین افزایش استفاده از ماهواره، اینترنت و موبایل و ...در میان جوانان، نوجوانان و خانواده‌ها باعث بروز آسیب‌های اجتماعی زیادی در جامعه شده است به طوری که ترویج خشونت، از بین رفتن ارزش‌ها، رواج عشق‌های مجازی، روابط جنسی خارج از استاندارد و ... از جمله آسیب‌های ناشی از فضای مجازی است.

ورود فناوری‌های جدید آسیب‌هایی را به دنبال داشته است

متخصصان معتقدند که تعاریف ما در حال حاضر نسبت به تکنولوژی‌ها تغییر کرده به طوری که زمانی داشتن ویدئو در کشور جرم محسوب می‌شد اما در حال حاضر یک جرم جدید دیگر به نام ماهواره آمده است. بر همین اساس تعاریف باید استاندارد واحدی داشته باشند تا بتوانیم بر اساس آن تعریف واحد بگوییم این فناوری با خود آسیب به همراه دارد. در شرایطی که منع استفاده از ماهواره وجود دارد نمی‌توان به خانواده فرهنگ استفاده صحیح از آن و همچنین آموزش صحیح استفاده از این رسانه داده شود. بنابراین در این شرایط است که باید برای استفاده از فناوری‌ها به یک تعریف واحد دست پیدا کنیم.

قبل از ورود تکنولوژی جدید باید فرهنگ سازی شود

جامعه ما در حال حاضر از جامعه سنتی به سوی جامعه صنعتی پیش رفته و هم اکنون نیز به سمت جامعه الکترونیک در حال حرکت است. بنابراین می‌توان گفت که فضاهای مجازی نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارند به همین دلیل امروزه مدیریت دانش و اطلاعات نیازمند یک سری تغییرات در تکنولوژی‌هاست به طوری که باید به سمتی حرکت کنیم که در حداقل زمان بتوانیم حداکثر اطلاعات را به افراد ارایه دهیم. برای حرکت به این سمت نیازمند بازنگری جدی در حوزه نرم افزار، سخت افزار و تکنولوژی‌های جدید هستیم به طوری که کشورهای پیشرفته برای تأثیرگذاری فرهنگی از این فضای مجازی استفاده کرده و برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت در این حوزه تدوین کرده‌اند. امکانات و تکنولوژی‌های جدید هم فرصت هستند و هم تهدید و چنانچه قبل از ورود این کالاها و تکنولوژی‌ها نحوه درست استفاده از آن را یاد بگیریم تبعات منفی آن نیز کمتر خواهد شد.

به ازای هر 100 نفر 130 تلفن همراه وجود دارد

موبایل و ماهواره یک فرصت است ولی اینکه چگونه از آن استفاده می‌شود جای بحث زیادی دارد. هیچ راهی جز تن دادن به تکنولوژی و فناوری‌های نوین نداریم و تنها راهکار این است که تدابیری انجام دهیم تا عوارض منفی آن کمتر شود و لازمه این موضوع آن است که چنانچه که تکنولوژی وارد کشور می‌شود به همراهش پیوست فرهنگی و اجتماعی نیز آورده شود و در کنار آن به مردم هم آموزش استفاده صحیح از تکنولوژی داده شود و هم آثار مثبت و منفی آن گوشزد شود.

بر اساس اعلام مخابرات نفوذ تلفن همراه در ایران 130 است یعنی به ازای هر 100 نفر 130 تلفن همراه وجود دارد. این موضوع از نظر سرعت انتقال اطلاعات خوب است اما چنانچه نحوه استفاده درست از آن را یاد نگیریم در خانه باعث اختلاف می‌شود، در رانندگی تبعات منفی دارد و در سلامت فرد نیز تأثیر منفی به دنبال خواهد داشت. همچنین بررسی روند تحولات تکنولوژی و امکانات نرم افزاری تلفن همراه در 10 سال اخیر نشان می‌دهد همه این امکانات فرصت بهتری برای اطلاع رسانی و همچنین تهدیدی برای آسیب رسانی محسوب خواهد شد چنانچه درست مدیریت نشود.

نحوه صحیح استفاده از فناوری‌های جدید به مردم آموزش داده نمی‌شود

آموزش مجازی، کاهش هزینه، سرعت و یکسان سازی اطلاعات و استفاده از ویدئو کنفرانس از جمله مزیت استفاده از اینترنت است اما در کشور ما استفاده درست از آن را مردم بلد نیستند و دلیل آن نیز این است که این موضوعات کالا دیده می‌شوند و هیچ زمانی بروشورهای برای نحوه استفاده درست تلفن همراه، تلویزیون، ماهواره و یا اینترنت به مردم ارایه نمی‌شود.

دقت کرده‌اید، که برخی از شرکت‌ها تبلیغات درستی برای فروش محصولات تکنولوژی‌های خود ندارند و فقط به فکر سود خود هستند، مثلاً، هنگامی که اپراتور اول برای تبلیغ خود عنوان می‌کند از 12 شب تا 6 صبح تسهیلات به افراد ارایه می‌شود هیچ فردی سۆال نمی‌کند که ممکن است در این زمان که همه مردم خوابند برخی افراد از این تلفن به صورت نابجا استفاده می‌کنند.

جوانان در معرض آسیب ناشی از فضای مجازی

در فضای مجازی بیشترین تهدید و آسیب متوجه جوانان و نوجوانان است و این افراد هستند که در معرض بیشترین خطاها قرار گرفتند و بر اساس تحقیقات انجام شده تهدید فضای مجازی بر روی دختران بیشتر از پسران است و در آینده نیز بیشتر خواهد شد. با ابن همه هیچ مشکلی نیست که راه حل نداشته باشد به طوری که چند سال اخیر نیز این دغدغه در فضای مجازی در حال ایجاد است و تشکیل شورای عالی فضای مجازی نیز که امسال از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد در این خصوص و به منظور مبارزه با آسیب‌های ناشی از فضای مجازی شکل گرفته است. نحوه استفاده بهینه از فضاهای مجازی و حرکت به سمتی که واقع‌بینانه تر نگاه کنیم از جمله اقداماتی است در حال شکل گیری است که البته باید سرعت آن زیاد شود و لازمه این کار نیز این است که در سیاست گذاری‌های کلان به موضوع فرهنگی توجه زیادی شود. در مجموع باید به سمتی حرکت کنیم که باور کنیم که فضاها و تکنولوژی‌ها و دسترسی به فناوری‌ها یک فرصت محسوب می‌شوند و در صورت مدیریت درست این تهدیدها از بین خواهند رفت.

بومی‌سازی موفقیت‌های کشورهای دیگر برای جلوگیری از آسیب ناشی از فضای مجازی

قوه قضائیه، نیروی انتظامی، سازمان‌های اجتماعی و فرهنگی همه باید در این خصوص همکاری‌های لازم را داشته باشند و لازمه مدیریت تکنولوژی و فناوری‌ها این است که عملکرد کشورهای دیگر که در این خصوص خیلی از ایران جلوتر هستند ، بررسی شود و سپس با ایده گرفتن از اقدامات آنان ، آن‌ها را برای استفاده در کشورمان بومی کنیم و همچنین باید گذشته خود را نیز آسیب شناسی کرده و با رویکرد به آینده، سیاست‌هایی را تدوین و بر مبنای آن‌ها برنامه ریزی مناسبی انجام دهیم.

در حال حاضر درگیر با جنگ نرم افزاری و تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و ناتوی فرهنگی هستیم که تمامی آن‌ها از طریق گسترش تکنولوژی‌ها و فضای مجازی منتقل می‌شوند. چنانچه به دنبال این هستیم که سلامت اجتماعی را افزایش دهیم باید از تهاجم فرهنگی جلوگیری کرده و با ارایه راهکارهایی با جنگ نرم مقابله کنیم.

منابع: پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن آوری اطلاعات / خبرگزاری مهر