هوای خوزستان پاک می‌شود؟

ریزگردها چرا آمدند؟

دلیل اصلی بروز ریزگردها، دستکاری اکوسیستم در سال های اخیر است که به طور مشخص می توانیم به رعایت نکردن حق آبه طبیعی هورالعظیم و بین النهرین اشاره کنیم. هور العظیم یک تالاب گسترده به وسعت سه هزار و 100 کیلومترمربع است که 1200 کیلومتر مربع آن در ایران و بقیه در عراق قرار دارد. آب این تالاب همواره از منبع دجله و فرات تامین می شد اما در 10 سال گذشته کشورهای منطقه به بهره برداری از آب دجله و فرات پرداختند و با احداث سدهای زیادی در مسیر این دو رود، بستر پایاب این رودها را با مشکل رو به رو ساختند. به طوری که در حال حاضر 80 تا 90 درصد این منطقه بیابانی شده و خاک سست آن آماده پخش شدن در هواست.

فقط کشور ترکیه حدود 25 تا 30 سد در مسیر این رودها ساخته و مانع از این شده که آب مسیر طبیعی خود را به سمت پایین دست طی کند، بقیه کشورها هم هر کدام سهمی در تشدید این مشکل دارند و مساله به حدی جدی است که 10 سال قبل کمیته محیط زیست سازمان ملل در این باره اخطار داده بود و خواسته بود که کشورهای منطقه برای حل این مشکل وارد مذاکره شوند.

به نام عراقی‌ها به کام ایرانی‌ها

با تمام این ها، این روزها در عراق کمیته‌ای برای مهار ریزگردهای عربی تشکیل شده‌است. در حالی‌که مسوولان سازمان محیط زیست می‌کوشند تشکیل این کمیته را نتیجه تلاش‌های خود بدانند اما به گفته کارشناسان تجربه سال‌های اخیر نشان داده که مسوولان ایرانی در مهار ریزگردها ناموفق بوده اند.

رفتار مسوولان ایرانی در حوزه ریزگردها اما حاکی از آن است که ایران چندان موفقیتی در مهار ریزگردها نداشته است، چیزی که بیش از همه بر شهروندان ایرانی تاثیر گذار بوده است. پیش از این هر بار از مسوولان سازمان محیط زیست و سازمان جنگل ها در مورد ریزگردها و مهار آن ها پرسش می شد، این موضوع را  موضوعی خارجی عنوان می کردند که تنها از راه های دیپلماتیک می توان به حل آن امیدوار بود.

آن ها به علاوه از اختصاص اعتبارهایی به بخش مدیریت گرد و غبار در عراق سخن می گفتند. صحبت‌هایی که کارشناسان حوزه محیط زیست و بیابان آن ها را در حد حرف می دانند. شاهد این ماجرا هم این که ایران در سال های اخیر مالچ پاشی در عراق را انجام نمی دهد در حالی که در سال های گذشته این اقدام انجام می شد و تا حد زیادی در مهار ریزگردها موثر بود.

«اسماعیل کهرم»، کارشناس محیط زیست در این باره می گوید: «دلیل مالچ پاشی نکردن ایران در سال های اخیر، ارائه نشدن مالچ با قیمت مناسب از سوی وزارت نفت ایران بوده است. گویی مسوولان سازمان محیط زیست و سازمان جنگل ها در متقاعد کردن مسوولان وزارت نفت برای همکاری در تثبیت شن های روان موفق نبوده اند.»

«کهرم» با انتقاد از سیاست های سازمان محیط زیست در مورد مدیریت ریزگردها گفته است که تلاش مسوولان این سازمان در رایزنی با عراقی ها، تنها به دید و بازدید با همتایان عراقی‌شان محدود می شود.

«محمد خسروشاهی»، کارشناس حوزه بیابان موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع نیز با انتقاد از اقدامات سازمان محیط زیست ایران در این باره گفته بود: « رایزنی ها با مسوولان عراقی در این باره سیاسی است و در طی 8 سال تنها چند مورد محدود میان ایران و عراق رایزینی برای حل مشکل ریزگرد انجام شد که بیفایده بوده و گروه ایرانی که برای رایزنی در این باره اعزام شده حتی نتوانسته اند نمونه ای از خاک عراق همراه خود بیاورند.»

او اختصاص اعتبار برای مهار ریزگردها و در نتیجه مشارکت ایران با عراق در این بخش را چیزی در حد حرف عنوان می کند و می گوید: «در جایی که به متخصصان ایرانی هیچ امکانی برای تحقیق در حوزه های بحرانی کشور عراق در خصوص ریزگردها داده نشده و این ماجرا به تمامی سیاسی بررسی شده است، اختصاص اعتبارات اتفاقی بیهوده است.»

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از اطلاعات، خبرگزاری میراث فرهنگی