پایان امپراتوری كیسه‌های نایلونی
امپراتوری كیسه‌های نایلونی دیگر باید تمام شود. پای آنها تا به حال به همه جا باز شده و حالا وقت آن است كه بساطشان را كم‌كم جمع كنند. شهری را نمی‌توان سراغ گرفت كه زباله بویژه از نوع پلاستیكی‌اش، یكی از چالش‌های اصلی آن نباشد، روستاها درگیر این نوع زباله‌اند، حتی كوهستان‌های مرتفع، آب‌های جاری، تالاب‌ها، بیابان‌ها و مراتع.
پلاستیك‌ها، عمر پایداری دارند؛ آنها قادرند در حالی كه مرگ چند نسل از انسان‌ها را می‌بینند همچنان به زندگی ادامه دهند، چون نایلونها به آهستگی از پوسیدگی و تجزیه شدن استقبال می‌كنند. تحقیقات نشان داده پلاستیك‌ها به 300 تا 500 سال زمان نیاز دارند تا كاملا تجزیه شوند و در طبیعت حل بشوند. اما پیداست تا این محصولات نفتی و فسیلی بپوسد و از بین برود آنقدر پلاستیك جدید وارد طبیعت می‌شود كه نمی‌توان به تجزیه شدن پلاستیك‌های قبلی چندان دلخوش كرد.
ركورد دست تهرانی‌هاست
در 24 ساعت شبانه روز، مردم دنیا 3/5 میلیون تن زباله تولید می‌كنند كه 40 هزار تن آن، سهم ایران است. این در حالی است كه آمارهای داخلی نشان می‌دهد در كشورمان 28 درصد پسماندهای شهری را پلاستیك تشكیل می‌دهد كه سهم تهرانی‌ها از تولید نایلون و رهاسازی آن در طبیعت، 500 تن در روز است.
این در شرایطی است كه به گفته مسئولان شهرداری، اگر هر خانواده در پایتخت خود را موظف كند تا در طول هفته فقط یك كیسه نایلونی، كمتر استفاده كند، آن‌وقت طبیعت برنده می‌شود و در سال از مصرف 816 میلیون كیسه پلاستیكی جلوگیری می‌شود. پس می‌بینید كه چه وظیفه سنگینی به دوش تك‌تك ماست؟
دردسرهای نایلونی
پلاستیك‌ها با وجود ظاهر خوش آب و رنگشان به هیچ‌وجه دوست انسان و طبیعت نیستند. این نایلونها وقتی بی‌محابا دور انداخته می‌شوند، راه گوشه‌ای از طبیعت را در پیش می‌گیرند، تا آرام و بی‌صدا حداقل برای 300 سال به حیاتشان ادامه دهند. این كیسه‌ها البته همیشه یكجا نمی‌مانند چون همواره با باد همراه می‌شوند و دائم از نقطه‌ای به نقطه دیگر كوچ می‌كنند.
در 24 ساعت شبانه روز، مردم دنیا 3/5 میلیون تن زباله تولید می‌كنند كه 40 هزار تن آن، سهم ایران است. این در حالی است كه آمارهای داخلی نشان می‌دهد در كشورمان 28 درصد پسماندهای شهری را پلاستیك تشكیل می‌دهد كه سهم تهرانی‌ها از تولید نایلون و رهاسازی آن در طبیعت، 500 تن در روز است.
برای همین ممكن است آنها وارد كانال‌های آب شوند، به شاخ و برگ درختان گیر كنند، به ارتفاعات كوهستان بروند و در بستر رودخانه‌ها آرام بگیرند. نایلونها اگر پایشان به آبراهه‌ها برسد مسیر آب را بند می‌آورند و به سادگی، آب را راكد می‌كنند كه خودش فضای خوبی برای زاد و ولد انواع حشرات می‌شود.
اما كیسه‌های نایلونی كه به حریم دریاها و اقیانوس‌ها وارد می‌شوند، خیلی راحت به زنجیره غذایی موجودات دریایی می‌پیوندند، به طوری كه آمار سازمان‌های جهانی نشان می‌دهد سالانه هزاران گونه از جانوران دریایی چون وال، دلفین، فك، لاك‌پشت، ماهی‌های بزرگ و كوچك و نیز پرندگان دریایی به اشتباه این نایلونها را می‌بلعند و دچار خفگی می‌شوند.
بیست و یكم تیرماه روز «زندگی بدون نایلون» تعیین شد، چرا كه پلاستیك‌ها و نایلونها هم دشمن طبیعت هستند و هم دشمن انسان‌ها ولی ما این را نمی‌دانیم. برای همین شهرداری تهران بنا دارد از امسال این روز را با توزیع كیسه‌های پارچه‌ای و كاغذی در فروشگاه‌های زیرمجموعه‌اش جشن بگیرد.
اما این پایان ماجرا نیست، چون كیسه‌های بلعیده شده، حتی پس از مرگ این موجودات هم سالم می‌مانند و در نتیجه، بار دیگر در طبیعت پراكنده می‌شوند و در كمین موجوداتی دیگر می‌نشینند.
حالا اگر فرض كنیم، در كشوری این نایلونها هرگز به این صورت در محیط پراكنده نمی‌شوند و به جای آن در اعماق زمین دفن می‌شوند باز هم خسارات آنها برای طبیعت، محفوظ است چون پلاستیك‌ها به علت تجزیه آرامشان، موجب تشكیل شیرابه‌هایی می‌شوند كه براحتی در آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌كنند؛ آن هم شیرابه‌هایی كه حاوی فلزات سنگین و تركیبات خطرناك است و نوعی تهدید برای محیط زیست محسوب می‌شود.
پلاستیك، دشمن آدم‌ها
پلاستیك‌ها و نایلونها هم دشمن طبیعت‌اند و هم دشمن انسان‌ها ولی ما این را نمی‌دانیم. مردم براحتی در طول روز از نایلونها استفاده می‌كنند در حالی كه خبر ندارند خطرناك‌ترین عناصر را وارد زندگی‌شان می‌كنند.
متخصصان تغذیه به همین علت نسبت به نگهداری مواد غذایی در كیسه‌های نایلونی هشدار می‌دهند و همچنان به استفاده از كیسه‌های پارچه‌ای اعتقاد دارند. آنها می‌گویند نگهداری مواد غذایی بویژه نان در كیسه‌های نایلونی، سرطان‌زاست و درست مثل وقتی كه غذاهای گرم در ظروف یكبار مصرف پلاستیكی سرو می‌شود و خاصیت سرطانزایی پیدا می‌كند، كیسه‌های نایلونی نیز بر اثر حرارت با تغییر ph، مواد سرطانزا را به نان منتقل می‌كنند. به همین علت، متخصصان تغذیه تاكید دارند كه نگهداری نان در ظروف شیشه‌ای، بی‌خطرترین و بهداشتی‌ترین شیوه نگهداری است.
بیست و یكم تیرماه روز «زندگی بدون نایلون» تعیین شد، چرا كه پلاستیك‌ها و نایلونها هم دشمن طبیعت هستند و هم دشمن انسان‌ها ولی ما این را نمی‌دانیم. برای همین شهرداری تهران بنا دارد از امسال این روز را با توزیع كیسه‌های پارچه‌ای و كاغذی در فروشگاه‌های زیرمجموعه‌اش جشن بگیرد.
روز بدون نایلون
حذف نایلون از زندگی ما ایرانی‌ها یك ضرورت است و بی‌شك، دغدغه‌های ناشی از آن با یك روز رفع نمی‌شود، اما به هر حال حركت در این مسیر برای مردمی كه فقط در پایتخت روزی 500 تن پلاستیك وارد طبیعت می‌كنند یك نیاز دائمی است.
ما مردم بی‌محابا از كیسه‌های نایلونی استفاده می‌كنیم و نیاز داریم تا همیشه كسی یادمان بیندازد كه پلاستیك با خودمان و طبیعت اطرافمان چه می‌كند، برای همین اگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی بتوانند روز بدون نایلون را در تقویم رسمی كشور ثبت كنند آن‌وقت تمام كسانی كه مناسبت‌های گاهشمار را مرور می‌كنند از این پس خواهند فهمید كه باید برای حذف نایلون از زندگی تلاش كرد.
این گام نخست در فرهنگسازی است كه البته باید با گام‌های بعدی تكمیل شود؛ یعنی در همان راستا كه عده‌ای برای فرهنگسازی تلاش می‌كنند گروهی دیگر نیز محصولات جایگزین پلاستیك را در دسترس مردم قرار دهند تا حذف نایلون از زندگی تبدیل به شعار نشود. در كنار این نیز گروهی دیگر مسئولیت نظارت بر میزان مصرف پلاستیك را برعهده بگیرند تا همان‌طور كه در كشورهای پیشرفته دنیا، شهروندان بابت خرید هر كیسه پلاستیكی باید مالیات بدهند در كشور ما نیز ضرر استفاده از كیسه‌های نایلونی بیشتر از سودش بشود.
منبع: جام جم/ مریم خباز
