مسوولین فکری به حال خانه‌های مجردی بکنند
افزایش تعداد خانه های مجردی پدیده ای است كه با افزایش مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها جهت كار و همچنین به دلیل تحصیل دانشجویان دردانشگاه های غیر بومی رخ می دهد.
بخش اعظم خانه های مجردی به خانه هایی دانشجویی اختصاص دارد، این خانه ها اغلب به دلیل عدم ارایه خوابگاه از سوی دانشگاه ها به دانشجویان غیر بومی ایجاد شده است.
افزایش حجم دانشجویان وهمچنین تعداد دانشگاه ها و مجتمع های آموزش عالی كه باعناوین مختلف ازجمله دانشگاه های آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی، علمی كاربردی و پردیس فعالیت می كنند و معمولا هم فقط مجتمع كوچك آموزشی را شامل شده و توان ارایه خوابگاه ندارند، این معضل را تشدید كرده است.
حتی دانشگاه های مادر نیز كه تا چند سال پیش اغلب به تعداد مورد نیاز خوابگاه در اختیار داشتند اكنون با مشكل ارایه خوابگاه مواجه شده اند كه البته در این دانشگاه خوابگاه های خودگران با نظارت دانشگاه در اختیار دانشجویان قرار می گیرد.
به گفته كارشناسان، خانه های مجردی می توانند آسیب های متعدد اجتماعی و روانشناختی در پی داشته باشند.
كارشناس مسایل اجتماعی و مدرس دانشگاه های آذربایجان شرقی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: درصورت عدم وجود نظارت لازم، خانه های مجردی و دانشجویی می تواند منشا آسیب های اجتماعی باشد.
موسی نیرومند افزود: ریشه اغلب آسیب های اجتماعی در كاركردهای ناقص نهادهای مختلف ازجمله خانواده ها نهفته و در صورتی كه فرزندان از دوران كودكی نحوه رفتار صحیح در داخل گروه را نیاموزند، ممكن است در مكان هایی همچون خانه های مجردی دچار آسیب شوند.
وی اظهاركرد: برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی باید قبل از ورود فرزندان به این خانه ها آموزش های لازم به آنها داده شود تا رفتارهای نابهنجار و كنترل نشده از خود بروز ندهند.
كارشناس مسایل اجتماعی از مسوولان دانشگاه ها خواست در صورت عدم امكان ارایه خوابگاه حداقل شرایطی را فراهم كنند تا محل اقامت دانشجویان آنها با استفاده از كارشناسان مجرب مورد نظارت و كنترل قرار بگیرد
وی گفت: لازم است آمارهای دقیق در خصوص افزایش یا كاهش گرایش جوانان به خانه های مجردی گردآوری شود تا پایه كارهای پژوهشی بعدی باشد، چرا كه سستی در این زمینه می تواند در آینده، جامعه را با مشكلاتی مواجه كند.
نیرومند یادآور شد: البته باید از ترویج نگاهی منفی و برچسب زدن به جوانان پاكی كه به دلایل شغلی یا تحصیلی در خانه های مجردی ساكن هستند، جلوگیری شود، چون این امر خود می تواند منشا آسیب های دیگر باشد.
وی ادامه داد: مسوولان باید به بحث افزایش خانه های مجردی به دلیل افزایش تعداد دانشگاه هایی كه توان ارایه خوابگاه ندارند، توجه كنند.
كارشناس مسایل اجتماعی از مسوولان دانشگاه ها خواست در صورت عدم امكان ارایه خوابگاه حداقل شرایطی را فراهم كنند تا محل اقامت دانشجویان آنها با استفاده از كارشناسان مجرب مورد نظارت و كنترل قرار بگیرد.
وی گفت: اگر در زمینه كنترل این خانه ها نیز از افراد غیركارشناس استفاده شود ممكن است مشكلات دیگری به وجود آید.
وی افزود: اگر خانواده ها كاركردهای خود را به شكل ناقص انجام دهند و در تنظیم رفتار اعضای خانواده وظیفه خود را درست انجام ندهند، حضور فرزندان در سایر گروه هایی كه جهت این حضور آمادگی ندارند ممكن است مشكل آفرین شود.
وی با بیان اینكه خانواده ها هرگز نمی توانند مانع مواجهه فرزندانشان با گروه شوند، یادآورشد: فرزندان پیش از حضور در عرصه های مختلف باید برخی رفتارها را تمرین كنند.
این استاد دانشگاه اظهاركرد: دانشگاه ها به طرق مختلف می توانند از آسیب های ناشی از خانه های مجردی پیشگیری كنند كه یكی از آنها عدم جذب دانشجویان غیر بومی است.
وی ادامه داد: دانشگاه ها می توانند در صورت نبود منابع مالی كافی، با هزینه خود دانشجویان خوابگاه هایی در اختیار آنها قرار دهند تا همه دانشجویان در یك فضا حضور داشته و رسیدگی به مشكلات آنها آسان تر باشد.
نیرومند اظهار كرد: برخی از دانشجویانی كه در این خانه ها ساكن هستند به ویژه برخی از خانم ها با مشكلات عدیده ای از جمله مشكلات اقتصادی مواجه هستند و این امر خود می تواند آنها را به سمت آسیب بكشاند و دانشگاه باید در قبال زندگی دانشجویان كه جزوی از مجموعه آنها محسوب می شود، حساس باشد.
وی یادآورشد: رویكرد آموزش عالی در كشور ما افزایش كمیت است و دانشگاه ها در حال رقابت برای افزایش آمار دانشجویانشان می باشند، بدون اینكه به سایر امورات دانشجوهایشان توجه كنند.
این كارشناس با اشاره به اینكه دانشگاه ها فقط به ادامه حیات خود می اندیشند وبه رفع نیازهای دانشجویان توجه چندانی ندارند، تاكید كرد: محیط های دانشگاهی ما نیازمند نوعی مدل سازی هستند، دانشگاه های ما در خصوص جذب و نگهداری دانشجویان مدلی ندارند، رقابت ها بر سر افزایش آمار دانشجویان است و هیچ مدلی در زمینه مسایل فرهنگی وجود ندارد.
وی گفت: اگر در زمینه خانه های مجردی پژوهش دقیق و اقدام مناسبی صورت نگیرد، این امر در كنار كاركرد معیوب برخی خانواده ها می تواند منشا آسیب های اجتماعی مختلف باشد.
وی افزود: دانشگاه ها قبل از اسكان دانشجویان در خانه های مجردی باید آموزش های لازم را به آنها بدهند.
وی با بیان اینكه برخورد با مقوله خانه های مجردی باید تخصصی باشد، گفت: نگاه مردم به خانه های مجردی عادی نیست و هنوز فرهنگ ما جواب مثبتی به این امر نمی دهد.
وقتی كه حمایت و نظارت خانواده ها بر فرزندان اعمال نمی شود و دانشگاه ها هم خوابگاهی در اختیار دانشجویان قرار نداده اند تا در محیطی تحت نظارت زندگی كنند، خانه های مجردی می تواند منشا آسیب های روانشناختی مختلف باشد
عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه تبریز نیز دراین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: دانشجویانی كه از شهرهای دور و نزدیك به شهری دیگر سفر كرده و از خانواده های خود فاصله می گیرند به صورت اتوماتیك دچار نوعی احساس غم و غربت می شود كه این حس در فرزندانی كه سابقه دوری از خانواده ندارند و تك فرزندها شدیدتر است.
مجید علیلو ادامه داد: وقتی كه حمایت و نظارت خانواده ها بر فرزندان اعمال نمی شود و دانشگاه ها هم خوابگاهی در اختیار دانشجویان قرار نداده اند تا در محیطی تحت نظارت زندگی كنند، خانه های مجردی می تواند منشا آسیب های روانشناختی مختلف باشد.
وی اضافه كرد: جوانان در این خانه ها در شرایطی كه نوعی احساس تنهایی و نا امیدی با آنها همراه است، دارای آزادی مطلق نیز می باشند و چه بسا دوستان نابابی نیز در جمع آنها حضور داشته باشد، چرا كه تجربه نشان داده كه استفاده از الكل و مواد مخدر در محیط های دوستانه بیشتر است.
وی افتادن در دام اعتیاد و روابط جنسی نامشروع را از آسیب هایی دانست كه این جوانان را تهدید می كند.
این روانشناس و استاد دانشگاه گفت: افزایش تعداد دانشگاه ها با عناوین مختلف این مشكلات را افزایش داده ولی با روند موجود احتمالا در آینده این دانشگاه ها نتوانند ظرفیت خود را تكمیل كرده و یكی پس از دیگری تعطیل شوند ولی تا زمانی كه وجود دارند، باید فكری به حال آنها كرد.
علیلو پیشنهاد كرد: دانشگاه ها در صورت عدم توانایی تامین خوابگاه دولتی، حداقل مكانی را با هزینه دانشجویان اجاره كنند تا دانشجویان در محیطی منسجم كه قابل نظارت و كنترل باشد حضور داشته باشند.
حجت اسلام اصغر نقدی با بیان اینكه مسوولان باید بدانند جوانانی كه برای تحصیل عازم شهرهای دیگر می شوند، همانند فرزندان آنها هستند، تاكید كرد: مساله آسیب های خانه های مجردی نیازمند پژوهش گسترده بوده و پس از به دست آوردن نتایج باید به صورت عملی وارد عرصه شویم.
وی ادامه داد: توسعه آموزش عالی از نظر كمیت باید در كنار تامین سایر امكانات مورد نیاز از جمله خوابگاه صورت گیرد.
وی افزود: توسعه آموزش عالی درجهت بهره مندی اقشار مختلف مردم از امكانات آموزشی در اقصی نقاط كشور در دستور كار دولت قرار دارد ولی در این مسیر عدم پیش بینی امكانات مورد نیاز از جمله خوابگاه، ضعف محسوب می شود.
وی گفت: در حالتی كه امكانات دولتی نمی تواند خوابگاه های مورد نیاز تمام دانشجویان را تامین كند، باید مردم وارد قضیه شوند.
حجت الاسلام نقدی اظهاركرد: خیران و عموم مردم می توانند با ایجاد مجتمع های دانشجویی و خوابگاه حتی با دریافت هزینه از خود دانشجویان، مانع بروز بسیاری از آسیب ها شوند.
وی تاكید كرد: در ایجاد مجتمع های آموزش عالی باید سایر نیازهای جوانان از جمله امكانات رفاهی، تفریحی و ورزشی آنها پیش بینی شود.
عموم كارشناسان بر آسیب زا بودن خانه های مجردی تاكید دارند ولی سوالی كه در این خصوص مطرح می شود اینست كه مسوولانی كه توسعه كمی دانشگاه ها را جزو افتخارات خود می دانند چرا در زمینه توسعه كیفی و تامین امكانات رفاهی دانشجویان برنامه ریزی منسجمی ندارند؟
گذشته از آن، اكنون به بركت همین تفكر توسعه كمی، در اقصی نقاط كشور حتی كوچكترین و دورافتاده ترین شهرها دانشگاه های مختلف با تنوع رشته ای فراوان وجود دارد، بنابراین چه لزومی دارد كه فردی جهت تحصیل در دانشگاه غیر مادر ازجمله دانشگاه آزاد، علمی كاربردی یا پیام نور شهرو خانواده خود را ترك كرده و به شهری دیگر سفر كند و هزینه های مادی و معنوی فراوانی برای خود ایجاد كند؟!
امید است مسوولان دانشگاهی كشور با علم به اهمیت آسیب های اجتماعی ناشی از خانه های مجردی در زمینه پذیرش دانشجویان بومی و همچنین تامین خوابگاه تحت نظارت دانشگاه برای دانشجویان اقدامی اساسی انجام دهند.
منبع :ایرنا- رباب تیموری
