برکت کدام روز هفته از روزهای دیگر بیشتر است ؟

درباره روزهای هفته از پیامبر(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که از خدا برای امتش چنین درخواستی کرد: خدایا! در صبحگاهان امت من در روز شنبه و پنج‌شنبه برکت قرار ده!

با توجه به اینکه در ماه پر خیر و برکت شعبان قرار داریم و به نوعی باید خود را مهیای ورود به ماه مبارک رمضان کنیم شاید موقعیت خوبی برای توجه به لحظات و ساعاتی باشد که ائمه اطهار علیهم‌السلام به انجام کارها در آن زمان سفارش کرده‌اند چرا که هر روزی می‌تواند تاثیر خاصی بر نتیجه عملکرد افراد داشته باشد.

انجام کارها در روزهای ماه قمری

درباره تاثیر زمان در انجام دادن کارها شاید بتوان گفت که مبنایی علمی دارد و جایگاه بحث آن علم هیئت و نجوم است؛ ولی به اجمال می‌توان گفت که ممکن است اجزای زمان به لحاظ استعداد و ظرفیت برای انجام دادن و انجام ندادن کارها با یکدیگر تفاوت داشته باشند، چنان که خدای سبحان درباره نزول قرآن در شب قدر می‌فرماید: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبَارَکَةٍ»( سوره دخان، آیه3)

درباره روز عاشورا که بنی‌امیه به گمان پیروزی بر اهل بیت(صلی الله علیه وآله) آن را روز مبارکی می‌شمردند، در روایات از تبرک به آن روز نهی شده و حتی از ذخیره‌سازی آذوقه سال و مانند آن در آن روز منع شده است، بلکه فرموده‌اند کسب و کار را در آن روز تعطیل کرده، از برنامه‌ بنی‌امیه فاصله بگیرند.( الدروع الوقیه، ص83 -165 به اختصار)

در روایات اسلامی به توسل و توجه به ساحت قدس الهی و استمداد از ذات پاک پروردگار از راه صدقه و مانند آن در برخی زمان‌ها ترغیب شده است. از این گونه احادیث برمی‌آید که اگر زمان تاثیری در کارها داشته باشد، این تاثیر اعدادی و زمینه‌ساز است نه لزومی و ایجابی؛ یعنی تاثیر اصلی فقط به فرمان خداست و هرگز نباید برای آن‌ها تاثیر مستقلی پنداشت و خود را از لطف خدا بی‌نیاز دانست؛ همچنین نباید حوادثی را که غالبا کیفر کارهای نادرست انسان‌اند، با تاثیر ایام پیوند داد و خود را تبرئه کرد.

از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که در روزهای یکم، دوم، ششم، هفتم، نهم، چهاردهم، هجدهم، نوزدهم، بیستم،‌بیست و دوم، بیست و سوم، بیست و هفتم، بیست و هشتم و بیست و نهم هر ماه قمری، آغاز هر کاری مبارک است.( الکافی، ج4، ص283)

پیشگیری از خطر با صدقه

در برخی روایات آمده است که برخی روزهای هر ماه شایستگی برخی کارها یا همه کارها را ندارند، از این رو در صورت نیاز به کاری در آن روزها، با پرداخت صدقه و دعای مأثور می‌توان به آن پرداخت.

حماد بن عثمان می‌گوید: به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: آیا سفر در برخی از ایام مانند چهارشنبه و امثال آن کراهت دارد؟ آن حضرت فرمود: هر وقت مناسب دیدی سفرت را با صدقه و خواندن آیة‌الکرسی آغاز کن (و هر جا خواستی برو)( همان، ص284) همان گرامی در روایت دیگر فرمود: صدقه بده و هر روزی که خواستی به سفر برو.( الفقیه، ج2، ص269)

این ابی‌عمیر می‌‌گوید: من در گذشته ستاره‌شناس بودم و طالع را می‌شناختم از این رو گاهی تحت تاثیر قرار می‌گرفتم. نزد ابوالحسن موسی بن جعفر(علیه السلام) شکوه کردم. امام(علیه السلام) فرمود: هر گاه (برای اقدام به کاری) احساس بدی داشتی به نخستین تهیدستی که برخوردی صدقه بده و سپس اقدام کن؛ خدای بزرگ بی‌تردید خطر را از تو دفع می‌کند.( همان)

امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس صبح هنگام صدقه‌ای بدهد، خدای عزیز خطر آن روز را از وی برطرف می‌سازد. ( کتاب الخصال، ص394)

شرافت برخی روزها

برخی از روزهای ماه‌های قمری به سبب تقارن با یکی از اعیاد فرخنده دینی، شرافت خاصی دارند که در این روزها نیکی، صدقه دادن و شاد کردن مومنان سفارش شده است؛ مانند پانزدهم ماه رمضان که افزودن بر شرافت و برکت خاص این ماه مبارک از برکت ولادت دو امام همام، حسن بن علی(علیه السلام)  و محمد بن علی جوادالائمه(صلی الله علیه وآله) نیز بهره‌مند است؛ همچنین روزهای سوم و پنجم نیمه شعبان که مقارن با میلاد نورانی حضرت سیدالشهداء امام حسین(علیه السلام)، حضرت امام زین‌العابدین(علیه السلام) و میلاد منجی عالم بشریت حضرت بقیة الله (عج) است؛ همچنین هفدهم ربیع‌الاول روز ولادت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و بیستم جمادی‌الاخرة‌ روز میلاد سیده زنان عالم حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و ... است.

ایام هفته

شنبه: در روایتی از امام رضا(علیه السلام) از پدرانش درباره شنبه تا پنجشنبه از پیامبر(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که از خدا برای امتش چنین درخواستی کرد: «الهم بارک لأمتی فی بکورها یوم سبتها و خمیسها؛ خدایا! در صبحگاهان امت من در روز شنبه و پنج‌شنبه برکت قرار ده».( همان)

امام صادق(علیه السلام) فرمود: مسافر، روز شنبه سفر کند، زیرا اگر سنگی در راه از کوه جدا شود خداوند آن را به مکانش بازگرداند.( همان، ص394)

یکشنبه: یکشنبه با درختکاری و ساخت و ساز تناسب دارد، امام علی(علیه السلام) فرمود: روز یکشنبه روز درختکاری و بناسازی است.( همان، ص384)

دوشنبه: حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: حجامت در پایان روز دوشنبه درد را از بدن به خوبی بیرون می‌کشد.( همان، ص386)

امیرمومنان(علیه السلام)‌نیز فرمود: دوشنبه روز سفر و جست‌وجوی معاش است.( وسائل الشیعه، ج17، ص115)

سه‌شنبه: امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس نیازها بر وی فشار آورده‌اند پس آنها را در روز سه‌شنبه پی‌جویی کند، زیرا آن روزی است که خدا آهن را برای داود نرم کرده است. (کتاب الخصال، ص387)

رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: هر کس روز سه‌شنبه هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه حجامت کند او را از دردهای سال شفا بخشد.( همان)

چهارشنبه: امام رضا(علیه السلام) به روایت از پدرانش فرمود: رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرموده است: آخرین چهارشنبه هر ماه همواره روز نامبارکی است.( همان) در روایت دیگر از حجامت در روز چهارشنبه نهی شده است.

امام صادق(علیه السلام) از پدرانش از امیر مومنان علی(علیه السلام) روایت کرده است که روز چهارشنبه از حجامت و نوره کشیدن بپرهیزید، زیرا چهارشنبه همواره (استعداد) نحس و ناخوشایندی دارد...؛( همان) ولی حجامت در پایان روز چهارشنبه زیانی ندارد؛ حذیفة بن منصور می‌‌گوید: روز چهارشنبه بعد از عصر، امام صادق(علیه السلام) را دیدم که حجامت می‌کرد.( همان)

قابل ذکر است بر مبنای روایاتی که درباره صدقه و آثار آن آمده است، استعداد نحس و ناخوش‌آیندی که درباره روز چهارشنبه ذکر شده با صدقه، دفع می‌شود.

پنج‌شنبه: امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس روز پنجشنبه ناخن‌هایش را بگیرد و یکی را برای روز جمعه وا گذارد خدا تنگدستی را از وی دور می‌کند. (همان)

جمعه‌: ابوکهمس گوید به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: دعایی به من بیاموز تا با آن روزی بخواهم. فرمود: سبیل و ناخن‌های خود را کوتاه کن و این کارت در روز جمعه باشد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس ناخن‌ها و سبیل خود را در هر جمعه کوتاه کند سپس بگوید «بسم‌الله و بالله و علی سنة محمد و آل محمد» به هر تراشه ناخن و تار مو پاداش آزاد کردن یک برده از نسل اسماعیل(علیه السلام) به او عطا می‌شود.

امام صادق(علیه السلام) از پدرش از رسول خدا روایت فرمود: هر کس ناخن‌هایش را روز جمعه کوتاه کند خدا بیماری را از انگشتانش بیرون می‌کند و دارو را در آن وارد می‌نماید ... .

پاداش مضاعف در روز جمعه: هاشم بن حکم از امام صادق(علیه السلام) درباره مردی پرسید که قصد دارد کار خیری مانند صدقه یا صوم (روزه) و این‌گونه امور انجام دهد؟ آن حضرت فرمود: خوب است آن عمل را در روز جمعه انجام دهد، زیرا پاداش عمل در روز جمعه چند برابر است.

کراهت کار و سفر پیش از نماز جمعه: از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که می‌فرماید: سفر و کار برای تأمین نیازها در روز جمعه کراهت دارد و کراهتش به دلیل نماز جمعه است ولی بعد از نماز جایز است.

نکوهش ترک دین‌شناسی در جمعه: حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: افّ بر مرد مسلمانی که در طول هفته، روز جمعه را برای امور دینی خود آزاد نمی‌گذارد تا احکام دین خود را بپرسد.

منبع :

کتاب مفاتیح‌الحیات علامه جوادی آملی