پایان جنگ جهانی دوم

( 18 اردیبهشت 1324/ 8 مه 1945 )

جنگ جهانی دوم در سپتامبر1939، در قاره ی اروپا و قسمتی از قاره آفریقا و در سال 1941، در قاره ی آسیا آغاز و درنهم ماه مه 1945پایان یافت . در نخستین سال جنگ ، ارتش آلمان به خوبی نشان داد كه در تركیب مؤثر تانكها و هواپیماها ، پیاده نظام و توپخانه از حریفان خود بسیار جلوتر است. در سپتامبر 1939، آلمانیها تاكتیهای جنگ برق آسا را در لهستان به كار گرفتند. مقاومت لهستان طی سه هفته درهم شكست. درآوریل سال 1940، آلمانیها، دانمارك را تصرف و نروژ را نیز طی دو هفته فتح كردند و نیروهای بریتانیا را كه برای حفظ شمال نروژ تلاش می كردند بیرون رانده و سپس سوئد را متصرف شدند.

در ماه ژوئن ، آلمانیها به طرف جنوب و غرب فرانسه پیشروی كردند  و خط دفاعی " ماژینو " ( خط ماژینو ، سیستم استحكامی فرانسویها در امتداد مرز شرقی فرانسه و آلمان از مرز سویس تا بلژیك بود كه به دستور آندره ماژینو وزیر جنگ فرانسه درسالهای 32-1929، ساختن آن آغاز شد)  توسط ارتش آلمان فرو ریخت.

در حالی كه فرانسویها درآستانه شكست بودند ، ایتالیا اعلان جنگ كرد.

فرانسه در 22 ژوئن تسلیم شد و نیروهای آلمان، شمال و غرب فرانسه را به اشغال خود درآوردند. پس از آن ، هیتلر توجه خود را به بریتانیا معطوف كرد وبه بمباران وحشتزای این كشور اقدام كرد ، اما مردم بریتانیا مقاومت به خرج دادند.

در سال 1941 ، بریتانیا با یك استراتژی دفاعی به جنگ ادامه داد و هیتلر تصمیم گرفت نیروی زمینی و هوایی خود را در نیمه ماه مه سال 1941 علیه اتحاد شوروی سابق ، وارد عمل كند و رژیم استالین را طی شش ماه و پیش از فرا رسیدن زمستان نابود سازد؛ پس در 22 ژوئن 1941، با انبوه نیروهای مسلح خود به شوروی حمله كرد. در سرتاسر تابستان ، تاكتیكهای جنگ ِ برق آسا ، پیروزیهای چشمگیری برای آلمانیها و متحدانش به بار آورد . نیروی هوایی شوروی نابود شد ، ارتش آن كشور در جبهه های مختلف به محاصره درآمد و 4 میلیون سرباز تسلیم شدند. با این حال در پاییز همان سال، تهاجم آلمان رو به افول نهاد و علت آن ، نارسایی در حمل و نقل ، هوای نامساعد ، بُعد مسافت و نیروهای ناكافی برای انجام مأموریتهای متعدد بود . در این دوره ، استالین خود را تقویت كرد و مقاومت سرسختانه ای را در جبهه های مسكو-  لنینگراد سازمان داد و در نتیجه هیتلر مجبور شد نبرد را متوقف كند .

در این مدت ، سه چهارم ارتش یك میلیون نفری نازی نابود شد . سربازان هیتلری تداركات و لباس گرم كافی در اختیار نداشتند و تجهیزات آنها براثر فرسایش و سرمای شدید، رو به نابودی نهاد . روسها كه توانسته بودند با مقاومت سرسختانه از شكست رهایی یابند ، در طول زمستان دست به ضد حمله زدند و آلمانیها را از مسكو عقب راندند . در همین حال لنینگراد در محاصره قرار داشت و گرسنگی آغاز شده بود و حدود یك میلیون روس تا ژانویه 1944 (زمان پایان محاصره ) در این شهر جان خود را از دست دادند.

هیتلر كه تا سال 1941 برتری خود را بر اروپا تحمیل كرده و اجرای نظم نوینی را آغاز كرده بود ، توانسته بود بخش عمده ای از كشورهای لهستان ، چكسلواكی ، بخشهایی از یوگسلاوی، و فرانسه را در اختیار بگیرد. دراین سرزمین كه به اصطلاح موطن نژاد برتر آریایی محسوب می شد، بر اساس بینش نوین هیتلر، یهودیها و كولیهای اروپا باید نابود می شدند.

در 8 دسامبر 1941، ایالات متحده آمریكا به ژاپن اعلان جنگ داد و آلمان و ایتالیا نیز متقابلاً در 11 دسامبر همان سال به آمریكا اعلان جنگ كردند.

در سال 1942، آتش جنگ با ابعاد وسیعتری در سراسر جهان شعله ور شد. در حقیقت ، جنگ ، دو منازعه مختلف را در بر می گرفت كه به موازات هم جریان داشت. در اقیانوس آرام و شرق آسیا، ایالات متحده آمریكا با كمك بریتانیا و چین ، علیه ژاپن می جنگید. دراروپا وشمال آفریقا نیز، آمریكا و شوروی با كمك بریتانیا ودیگرمتحدان كوچك خود درگیر جنگ با آلمان بودند . قدرتهای محور، یعنی آلمان ، ایتالیا و ژاپن ( متحدین ) برخلاف روسیه ، فرانسه ، انگلیس وآمریكا ( متفقین ) برسر  اولویتهای استراتژیك به توافق رسیده بودند .

در خلال سال 1944، روسها به پیشروی سرسختانه خود به سمت غرب ادامه دادند ، بخش عمده ی  بالكان را پاكسازی كردند و به بوداپست و ورشو رسیدند. سپس از لهستان گذشتند و به مرز آلمان دست یافتند. در دسامبر همان سال در حالی كه نیروهای متفقین در مرز آلمان  مستقر بودند ، ارتش آلمان در منطقه " آردن" دست به ضد حمله زد؛ آلمانیها دیگر قادر نبودند به تهاجم خود ادامه دهند و بخش عمده ی نیروهای مكانیزه خود را نیز از دست دادند. دربهار سال  1945، آلمان در میان دو نیروی سهمگین گرفتار آمده بود ؛ نیروهای متفقین كه از رودخانه راین گذشته بودند ، به سمت شرق پیش می رفتند و نیروهای شوروی ، برلین را در محاصره گرفته بودند و سرانجام  نیروهای كشورهای غرب و شوروی درمركز آلمان (برلین) به یكدیگر پیوستند . در هشتم ماه مه سال 1945، تمامی واحدهای آلمان در اروپا تسلیم شدند و جنگ در اروپا خاتمه یافت.

هنگامی كه  برلین سقوط كرد( 30 آوریل 1945)  هیتلر 56 ساله  در پناهگاهی واقع در این شهر با شلیك گلوله ای به مغزش، به زندگی خود خاتمه داد و همسر وی " اوا براون" نیز با خوردن سم سیانور خودكشی كرد.

چرچیل نخست وزیر انگلستان با توافق سه دولت متفق خود یعنی آمریكا، شوروی و فرانسه ضمن اعلام خبر تسلیم بدون قید و شرط آلمان، این روز را عید پیروزی نامگذاری كرد و به این ترتیب جنگ شش ساله بین متفقین و متحدین با شكست آلمان پایان پذیرفت.

در بهار سال  1945 ، ژاپن نیز در آسیا و اقیانوس آرام در حال عقب نشینی كامل بودند: چینی ها نیروهای ژاپن را به عقب راندند. در عین حال  فرماندهی نظامی آمریكا به پایگاههای هوایی ِ نزدیك به ژاپن نیاز داشت تا بتواند متحد دیگر آلمان ، یعنی ژاپن را به زانو در آورد .  به همین دلیل جزایر" ابوجیما" و " اوكیناوا" را با دادن تلفات سنگین اشغال كرد. دفاع سرسختانه ژاپنیها در این دو جزیره، تلفات هولناكی را برای طرفین به بار آورد.

همزمان با این وقایع ، دانشمندان متفقین به بمب اتمی دست یافتند. پس از مرگ " روزولت" (  آوریل 1945)  و روی كار آمدن " هری ترومن" ،رئیس جمهور جدید آمریكا  اجازه استفاده از بمب اتمی را در جنگ صادر كرد.  در نتیجه در ششم اوت همان سال ، اولین بمب اتمی بر روی شهر هیروشیما و در نهم اوت بمب اتمی دیگری بر روی شهر ناكازاكی فرو ریخته شد . در اثر انفجار عظیم این دو بمب و آثار رادیو اكتیویته ناشی از آن  200 هزار ژاپنی كشته شدند و خسارات فراوانی به بار آمد. از طرف دیگر تا مدت ها ی مدید  اثرات ثانویه این انفجارات، قربانی می گرفت. سرانجام در 14 اوت 1945، ژاپن شكست خورد و در دوم سپتامبر آن سال به طور كامل تسلیم گردید.

دادگاه نظامی بین المللی نورنبرگ نیز در 30 سپتامبر همان سال ، محاكمه ی 22 نفر از رهبران نازی را شروع كرد و 11 نفر از آنان  را به مرگ محكوم نمود.