آیا توپولوها هم باید رژیم بگیرند؟
توپولوهای کوچولو مدام این سۆالات را تکرار می‌کنند: «خوراکی چی داریم؟ من چی بخورم؟ شام چی داریم؟ و غیره» و اینجاست که اگر والدین چنین کودکانی باشید این سۆالات برایتان عذاب آور می‌شود. با وجود اینکه کودکان تپل بسیار دوست داشتنی هستند اما متأسفانه چاقی کودکانه یک مشکل جدی است. با این کودکان چه باید کرد؟ آیا رژیم و گرسنگی دادن به کودکان چاره ساز است؟ اگر شما هم یکی از این فرشته‌های تپل را در منزل یا در اطرافیانتان دارید برای رسیدن به پاسخ این سۆال مطالعه‌ی این مطلب را از دست ندهید.
محققان با قاطعیت با ایده‌ی رژیم لاغری برای کودکان مخالفت می‌کنند. به عقیده‌ی آن‌ها نباید در مقابل کودک ایستاد و گفت: «خب تو باید رژیم بگیری». واقعیت این است که رژیم‌های لاغری برای خود بزرگسالان نیز به ندرت موثر واقع می‌شوند و برای کودکان کاملاً بی تأثیر و بی فایده‌اند. کودکان در طول سال‌های رشد خود به مصرف میوه، سبزیجات و مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها و املاح، پروتئین، آهن، گلوسید و برخی از مواد چرب نیاز دارند. گرسنگی دادن به کودک چاق بیش از آنکه به نفعش باشد به ضررش تمام می‌شود. نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد زمانی که شما به وزن کودکان حساس می‌شوید و به او می‌گویید: «تو باید کمتر غذا بخوری!» کودکتان وزن بیشتری اضافه می‌کند.
چرا رژیم‌های لاغری برای کودکان بی نتیجه است؟
اول به خاطر دلایل فیزیولوژیکی. رژیم‌های کم کالری باعث کاهش متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن می‌شوند و زمانی که کودک به برنامه‌ی غذایی قلبی خود بر می‌گردد دوباره چاق می‌شود. از طرف دیگر زمانی که والدین به وزن بچه‌ها حساس می‌شوند و آن‌ها را چاق می‌دانند یک تصوری منفی در ذهن کودکان نقش می‌بندد. یعنی بچه‌ها یک تصور منفی از خود پیدا می‌کنند. برای همین امکان دارد دچار استرس شده و چاق‌تر شوند.
از طرف دیگر تغذیه تنها دلیل چاقی کودکان نیست که بخواهید با رژیم مشکل را حل کنید. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که چاقی نتیجه عوامل متعددی است مثل عوامل ژنتیکی، محیط زیست و شرایط اجتماعی اقتصادی خانواده.
چه کنیم؟
معمولاً کودکان در برابر رژیم‌های لاغری مقاومت می‌کنند و لازم است که به جای گرسنگی دادن به آن‌ها از درِ دیگری وارد شوید. باید تغییرات اساسی ایجاد کنید که تأثیر بیشتر و طولانی مدتی دارد.
اولین کاری که والدین باید انجام دهند این است که برای تمام اعضای خانواده‌ی تغذیه‌ی سالمی در نظر بگیرند. داشتن تغذیه‌ی سالم و دسته جمعی باید به فرهنگ خانوادگی تبدیل شود. این کار باعث می‌شود که عادت‌های بد غذایی کودکان اصلاح شود.
الویت برنامه‌ی غذایی باید به گونه‌ای باشد که کودک را به وزن ایده آل نزدیک کند. یعنی میوه‌ها و سبزیجات، فیبرها باید در الویت برنامه‌ی غذایی قرار بگیرد. به برنج سفید، نان تهیه شده از آرد سفید و سیب زمینی سهم کمتری بدهید. در مصرف گوشت قرمز و برخی از چربی‌های مضر احتیاط کنید.
منظورمان از داشتن تغذیه‌ی سالم این نیست که کودک را به طور کامل از تمام لذت‌های کوچک کودکانه‌اش محروم کنید. نباید حسرت بیسکوییت و یا مثلاً پفک را به دل او بگذارید. زیاده‌روی نکنید. چند عدد بیسکوییت یا یک پیاله‌ی کوچک پفک را از او دریغ نکنید.
اگر این شیوه‌ها را رعایت کنید و تغذیه‌ی تمام اعضای خانواده سالم و درست باشد کودکان نیز در این چهارچوب به عادت‌های خوب غذایی می‌رسند و بدون اینکه احساس گناه کنند و یا گرسنگی بکشند به وزن ایده آل خود نزدیک‌تر می‌شوند.
چند تغییر اساسی
نوشابه تعطیل!
حتی یک بطری هم از این نوشیدنی‌های گازدار و شیرین خریداری نکنید و به این ترتیب خطر چاقی کودکانتان را کاهش دهید. نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد که ارتباط زیادی بین مصرف نوشیدن‌های شیرین و چاقی کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان وجود دارد. نوشیدنی‌های گازدار و انرژی زا و حتی برخی از آب میوه‌ها ارزش غذایی کمی دارند و به سلامت افراد آسیب می‌رسانند. از ما می‌شنوید مصرف نوشیدنی‌های شیرین را کلاً قطع کنید و خیال خودتان را راحت.
حواستان باشد کودکتان به اندازه‌ی کافی بخوابد
معمولاً کودکانی که بد می‌خوابند و یا خواب کمی دارد اشتهای زیادی نیز به خوردن پیدا می‌کنند. در واقع به عقیده‌ی محققان ارتباط زیادی بین بی‌خوابی کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و اضافه وزن آن‌ها وجود دارد. بی‌خوابی و بد خوابی شبانه باعث پرخوری می‌شوید. به خاطر اینکه هورمون اشتها یعنی «گرلین» بیشتر و هورمون «لپتین» (هورمون سیری) کمتر تولید می‌شود. توجه داشته باشید که کودکان به حداقل 9 ساعت خواب نیاز دارند.
ساعات تماشای تلویزیون و بازهای رایانه‌ای محدودتر شود
محققان معتقدند هرچه بچه‌ها زمان بیشتری در مقابل تلویزیون یا رایانه بگذرانند احتمال چاقی و اضافه وزنشان نیز بالا می‌رود. با وجود اینکه متخصصان هشدار می‌دهند کودکان نباید قبل از دو سالگی به صدای تلویزیون گوش و عادت کنند و کودکان بین دو تا 5 سال نباید روزانه بیش از یک ساعت در مقابل صفحه‌ی تلویزیون بنشینند کودکان این دوره زمانه از 3 ماهگی به صدای تلویزیون گوش می‌دهند و ساعات متمادی پای آن می‌نشینند.
متخصصان توصیه می‌کنند تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و غیره محدودتر شود یعنی از یک یا دو ساعت در روز تجاوز نکند.
بچه‌ها را تشویق کنید بازی و بدو بدو داشته باشند تا کالری‌های دریافتی را بسوزانند.
به پارک بروید. اجازه بدهید بدوند و بازی کنند. کودکان باید روزانه 60 دقیقه بازی و تحریک بدنی داشته باشند.
راز تناسب اندام در زندگی سالم
رژیم غذایی سالم و یک زندگی پویا اساس داشتن فرزندان سالم است. البته نباید کودکان را از لذت‌های کودکانه‌شان محروم و اعتماد به نفس آن‌ها را سلب کرد. اگر خود شما تغذیه‌ی سالم داشته باشید کودکانتان نیز به این سبک زندگی عادت می‌کنند و حتی در بزرگسالی نیز شیوه‌ی زندگی و تغذیه‌ی سالم را در پیش می‌گیرند.
فاطمه مهدی پور
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
