احکامی از یک واجب فراموش شده

امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ای است که اگر عملی گردد یک شبکه گسترده فرهنگی و اجرایی از مجموعه افراد ملت به وجود می آورد که در آن هر فردی در مقابل آن چه که در محیط اطرافش می گذرد بی تفاوت نمی ماند، کارهای نادرست را مورد انکار و نهی قرار می دهد و انجام دهنده اش را به واقعیت آشنا و از آن برحذر می دارد و بر کارهای خوب تأکید می کند.

زیرا می داند در پرتو این وظیفه هم خود رستگار می شود و هم جامعه به پیشرفت گام برمی دارد بنابراین می توان گفت امر به معروف و نهی از منکر که روح آن، همان مسۆولیت نظارت همگانی است به عنوان یکی از وظائف مۆمنان، جامعه را به سوی تمدن و پیشرفت و ترقی سوق می دهد.

از این جهت است که در قرآن مسلمانان را به دلیل این که به چنین سلاحی مجهزند به عنوان بهترین امت معرفی کرده است و فرمود: «کنتم خیر امة اخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر (آل عمران آیه 110) شما بهترین امتی هستید که برای مردم ظاهر شده اید، (زیرا) امر به معروف و نهی از منکر می کنید.» بر اساس این آیه جامعه ای که می خواهد بهترین باشد باید این معیار را مورد توجه قرار دهد و آن را مورد توجه جدی و عمومی قرار دهد یعنی با اصل امر به معروف و نهی از منکر، همه افراد در برابر سلامت جامعه مسۆول اند و درصدد مبارزه با مفاسد و آلودگی ها بر می آیند. و با حربه امر به معروف و نهی از منکر با آن ها برخورد می کنند و با انجام این وظیفه به نا بسامانی های اجتماعی پایان می دهند.

امام باقر(علیه السلام) فرمودند: «ان الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضة عظیمة بها تقام الفرائض و تأمن المذاهب و تحلّ المکاسب و تردّ المظالم و تعمرالارض و تنتصف من الاعداء و یستقیم الامر؛( وسایل الشیعه ج 16، ص 119) امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت بزرگی است که با آن همه فرائض و واجبات برپا می شود، راه ها با آن امن می گردد. کسب و کار مردم حلال می شود. حقوق افراد تأمین می گردد. در پرتو آن زمین آباد می شود، از دشمن انتقام گرفته می شود و همه کارها روبراه می گردد.»

حال با توجه به اهمیت این واجب فراموش شده یکی از استفتائاتی را که از محضر بعضی مراجع عظام پرسیده شده مطرح می کنیم:

آیة الله تبریزی(ره):

بسمه تعالی. امر به معروف و نهی از منکر در صورت وجود شرائط واجب است لکن انجام این وظیفه شرعی با ارتکاب معصیت و عمل خلاف شرع محقق نمی شود. والله العالم

(استفتائات، موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

بسمه تعالی. با وجود شرائط و حفظ مراتب وظیفه همگانی امر به معروف و نهی از منکر زبانی می باشد و دوستی و رفاقت با نامحرم جایز نیست.

(استفتائات، موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیة الله سیستانی(دام ظلّه):

هر کجا احتمال تأثیر باشد واجب است ولی از مقارنات حرام نباید استفاده نمود.

(استفتائات، موجود در واحد پاسخ به سوالات)

آیة الله فاضل لنکرانی(ره):

هر جا که شرایط آن تحقق باید واجب است. فرقی بین افراد مختلف نیست.

(استفتائات، موجود در واحد پاسخ به سوالات)

منابع:

مجله پاسدار اسلام، آذر 1385، شماره 300 (مطلبی از حجة الاسلام و المسلمین محمد رضا مصطفی پور)

سایت حوزه

استفتائات، موجود در واحد پاسخ به سوالات