آمبولی ریه مانع خونرسانی به ریه می‌شود
pulmonary embolism
آمبولی ریه به وجود لخته خون یا چربی (به ندرت) در یکی از سرخرگ‌هایی که به بافت ریه خونرسانی می‌کند، گفته می شود.
لخته خون ابتدا در یکی از وریدهای عمقی اندام تحتانی یا لگن شکل می‌گیرد. آمبولی چربی معمولا از ناحیه شکستگی استخوانی تشکیل می‌شود.
لخته خون یا آمبولی چربی از طریق جریان خون ، از قلب می گذرد و به یکی از شریان‌های بافت ریه راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب انسداد شریان (سرخرگ) مزبور و در نتیجه کاهش توانایی تنفسی و گاهی تخریب بافت ریه می‌گردد.
علایم شایع آمبولی ریه
کوتاهی نفس کشیدن
غش کردن یا حالت غش پیدا کردن
سرفه (گاهی همراه با خلط خونی)
تب خفیف
قبل از بروز علایم فوق معمولا ورم و درد اندام تحتانی وجود دارد.
علل آمبولی ریه
لخته شدن خون در وریدهای (سیاهرگ های) عمقی علت اصلی است.
عوامل خطر آمبولی ریه
- سن بالای 60 سال
- هر گونه آسیب یا بیماری که نیاز به استراحت طولانی در بستر دارد
- نشستن در یک وضعیت ثابت به مدت طولانی مثلا در طی مسافرت با هواپیما، یا پشت میز کار
- جراحی اخیر
- اختلالات ضربان قلب
- پلی‌سیتمی
- چاقی
- بارداری
- مصرف قرص‌های ضد بارداری به خصوص در خانم‌های سیگاری
پیشگیری از آمبولی ریه
- از استراحت طولانی‌مدت در بستر خودداری کنید. در طی دوره نقاهت بیماری، از جوراب کشی استفاده کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر).
- پس از جراحی هر چه سریع تر، حرکت اندام‌های تحتانی و راه رفتن را شروع کنید.
- اجتناب از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های غیر جراحی استفاده کنید.
- هنگام نشستن به مدت طولانی در یک جا، هر چند مدت یک بار بلند شوید و کمی راه بروید. مثلا در طی سفر هر 1 تا 2 ساعت مدتی ایستاده و راه بروید.
- تحت نظر پزشک از داروهای رقیق کننده خون و ضدانعقاد استفاده کنید.
عوارض آمبولی ریه
- مرگ سریع در اثر وجود یک لخته بزرگ در سرخرگ که بیش از نیمی از جریان خون به ریه‌ها را مسدود کند.
- خونریزی شدید در داخل ریه در اثر لخته‌های کوچک تر
راه های تشخیص آمبولی ریه
- رادیوگرافی قفسه سینه
- اسکن ریه
- آنژیوگرافی ریه
- سمع قلب و ریه
- آزمایش خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی در خون و زمان پروترومبین (زمان لخته شدن خون)
درمان آمبولی ریه
هدف از درمان، حفظ عملکرد قلب و ریه در حد قابل قبول (تا برطرف شدن لخته) و جلوگیری از عود آمبولی می باشد.
- جراحی ممکن است برای بستن ورید بزرگ منتهی به قلب و ریه، یا قرار دادن یک صافی در داخل آن برای جلوگیری از عبور لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت).
- استفاده از جوراب‌کشی یا پیچیدن ساق پا با باند کشی
- در هنگام نشستن طولانی مدت طوری بنشینید که پاها بالاتر از ران‌ها قرار گیرند.
- در هنگام خوابیدن، پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید.
- داروهای ضد انعقاد برای حل کردن لخته خون و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به طور مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آنها در حد مطلوب و بی‌خطر است.
- تجویز اکسیژن، در صورت نیاز
- آنتی‌بیوتیک‌ها، در موارد آمبولی عفونی
فعالیت در زمان ابتلا به آمبولی ریه
تا هنگام برطرف شدن علایم التهابی ناشی از لخته شدن خون، در بستر استراحت نمایید.
در طی استراحت در بستر اندام‌های تحتانی را به طور مکرر حرکت دهید تا به جریان یافتن خون در آنها کمک شود.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
در صورت مشاهده علائم زیر فورا نزد پزشک بروید:
ـ درد قفسه سینه
ـ سرفه همراه با خلط خونی
ـ کوتاهی نفس کشیدن
ـ تشدید ورم و درد ساق پا
بخش سلامت تبیان
منبع: آی آر طب
