قبل از ورود به نماز چیکار کنیم؟

---

رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرمایند: «هر كس نمازش او را از فحشاء و منكر باز ندارد هیچ بهره ای جز دوری از خدا نبرده است»

---

صفات و ویژگی های نمازگزار قبل از ورود به نماز

1. تقوی و ترك گناه:

از امور مهمی كه بیش از هر چیز رعایتش برای نمازگزار واقعی ضروری است محافظت بر نفس و اعمال و رفتار خویش است یعنی دوری گزیدن از هر آنچه را كه خداوند متعال از انجام آن ناخشنود است و گناه و معصیت الهی به شمار می رود، چرا كه حقیقت گناه و معصیت چیزی جز آلودگی و نجاست و تیرگی نفس و جان آدمی نیست و برای نمازگزاری كه مدعی است می خواهد به معراج و ملكوت پرواز كند و هم آوا و هم سخن خداوند و فرشتگان شود،  با این كدورتها و آلودگی روحی و سنگینی گناه به ملكوت اعلی راه نمی یابد و با قلبی كه شیطان آن را تصرف كرده متوجه خدا نمی شود و با زبانی كه در اثر گناه لال شده با حضرت دوست سخن نمی گوید. از این روی در قرآن بر پرهیز از گناه و معصیت تأكید شده و می فرماید: « بگو ای اهل کتاب! بیایید به یک کلمه (ایمان) که مشترک بین ما و شماست ایمان آورید و جز خدا را نپرستیم و برخی دیگر را تحت سلطه قرار ندهیم.» (آل عمران، آیه 64) و از صبر و نماز یاری جوئید و این كار سنگین و گران است مگر بر خاشعون.

در اینجا صبر به معنای عام از ما خواسته شده هم صبر بر سختی ها و ناگواری ها و هم صبر بر عبادت و هم صبر بر معصیت و پرهیز از شهوت ها و لذتهای نامشروع كه مبغوض خداوند هستند.

از طرفی در آیات و برخی روایات همین تقوی و پرهیز از معاصی را از یك نمازگزار واقعی، متوقع است و خواستار نتیجه واقعی و عینی نماز است یعنی نمازی می خواهد كه«تنهی عن الفحشاء و المنكر» (سوره عنكبوت، آیه 45) باشد رسول اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید:«هر كس نمازش او را از فحشاء و منكر باز ندارد هیچ بهره ای جز دوری از خدا نبرده است» (محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 82، ص 198)

2. انفاق و اعطاء زكات و صدقه به مستمندان:

قرآن می فرماید: «به بندگان مۆمنم بگو: نماز را بپای دارند و در نهان و آشكار از آنچه روزیشان داده ایم انفاق كنند.» (سوره ابراهیم، آیه 31) و در جایی دیگر در وصف نمازگزاران می فرماید:

«آنها در اموالشان برای تقاضا كنندگان و محرومان حق معلومی را پرداخت می كنند» (معارج آیات 24 و 25) پس معلوم می شود كه یك نمازگزار واقعی كسی است كه در حالی كه مواظبت بر اعمال و رفتار شخصی خود و عبادات خود دارد از مردم و محرومان جامعه فاصله نگرفته و از كمك و دستگیری افراد نیازمند و ناتوان غافل نیست و همواره با اعطاء صدقات واجب (زكات و خمس) و صدقات مستحبی و هر كمكی كه از دستش برآید برای نیازمندان كوتاهی نمی ورزد.

3. اطاعت از رسول و خاندانش:

بی شك هر عبادت و كار خیری كه از آدمی سر می زند اگر تأیید پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه ـ علیهم السّلام ـ در آن نباشد و آدمی عملاً مطیع و پیرو آن پاکان در همه ابعاد نباشد آن عبادت اصلاً به سرانجام نمی رسد و هیچ ارزش و بهائی ندارد. از این رو پایبندی به اصل امامت و ولایت و رهبری ضروری است چرا كه نماز را جهت دار می كند و آنرا مقبول حق می گرداند.

قرآن كریم می فرماید: «و اقیموا الصلوه و آتوا الزكوه و اطیعوا الرسول ...» (سوره نور، آیه 56) نماز را بر پا دارید و زكات را بدهید و رسول خدا را اطاعت كنید تا مشمول رحمت او شوید.

4. امر به معروف و نهی از منكر:

یكی دیگر از اموری كه رعایت آن بر نمازگزار واقعی ضروری است، آن است كه علاوه بر مواظبت بر اعمال و رفتار خویش می بایست نسبت به افعال و كردار خانواده و نزدیكان خود و دیگر افراد جامعه خویش غافل و بی تفاوت نباشد و آنها را از منكرات بر حذر دارد و به سوی اعمال شایسته ترغیب سازد، لذا خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:«یا بنی اقم الصلوه و أمر بالمعروف و انه عن المنكر» (سوره لقمان، آیه 17) پسرم نماز را بر پا دار، و امر به معروف و نهی از منكر كن.

در روایتی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ شرایط نمازگزار واقعی را اینگونه برمی شمارد: «خداوند تبارك و تعالی می فرماید: همانا نماز كسی را قبول می كنم كه:

1. در برابر عظمتم تواضع كند و برایم خاكسار باشد   2. برای رضای من از شهوات دوری جوید   3. روزهایش را با ذكر من به شب رساند   4. بر بندگانم فخر نفروشد   5. گرسنگان را سیر كند   6. برهنگان را بپوشاند   7. بر مصیبت دیدگان رحم كند

8. بی پناهان را پناه دهد. (بحارالانوار، ج 69، ص391)

منابع:

سایت اندیشه قم

مركز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه