شریکی از جنس مخالف
بررسی انواع مشارکت در خانه ، جهت رسیدن به زندگی متعادل
تفاوت عمده " ازدواج" با هر نوع شرکت دیگری ، در سرمایه ای است که زن و شوهر به مشارکت می گذارند ؛ به عبارتی در این نوع مشارکت ، سخن از مال و منال به طور طبیعی نیست ، بلکه عالیترین سرمایه های انسانی یعنی قلب ، روح ،عواطف، احساسات و آرزوهای بشری است که مورد مشارکت گذاشته می شود . زن و شوهر در چنین پیوندی باید خود را برای پذیرفتن هرگونه عواقب احتمالی ، اعم از موفقیت و شکست ، مهیا کنند و به نسبتی که مطلوب است ، سهمی را برعهده گیرند.
چنین تصویری از مشارکت در یک خانواده ی سالم ، آنگاه شکل می گیرد که هر یک از زوجین ، دستی از آستین همت برآورند و با همیاری و قبول مسئولیت در زندگی ، بهترین جلوه مشارکت را به نمایش بگذارند . دلیل اصلی برای ضرورت مشارکت این است که هیچ عاملی نمی تواند. مرز منافع مرد را از منافع زن و یا بالعکس ، جدا کند .همچنان که مرز آسیبهای وارده به مرد ،با آسیبهای زندگی زن ،جداشدنی نیست ، زیرا هردو در یک مجموعه و برای رسیدن به مقصودی واحد درتلاشند . چگونه می توان از نزدیکترین پیوند موجود میان دو انسان حد فاصلی میان منافع یا مضار آنها قائل شد ؟
در ازدواج ، روح فردی هر یک از زوجین ، به روح جمعی گسترش یافته و از حوزه نفع و ضرر شخصی ، چند گام فراتر نهاده و به احساسی عمیقتر و ارزشمند تر از گذشته نایل می شود .
انواع مشارکت
بر اساس موقعیتهایی که زن و شوهر به یاری هم بر می خیزند ، مشارکت ، جلوه متناسب با آن موقعیت را پیدا می کند . به طور عمده ، دو نوع مشارکت قابل تبیین و توصیف است:
**مشارکت در زندگی عادی
**مشارکت در شرایط ویژه
مشارکت در زندگی عادی
زمانی که زندگی در بستر طبیعی خویش جریان می یابد ، هر یک از زوجین مسئولیتهایی را عادلانه تقبل نموده و در پی انجام آن برمی آیند .این کیفیت ، پیوسته متضمن وظایف کلیشه ای نیست ، بلکه بخشی از امور مرتبط به همسر را نیز دربر می گیرد ؛ به عنوان مثال ، خانمی که علاوه بر وظیفه مشخص در زندگی ، با اظهار علاقه مندی به کار و شغل همسرش ، خود را بیگانه با آن نشان نمی دهد و حتی بر اساس شناخت نسبی از پیشه و حرفه همسر ، مشاور مطمئن و مطلوبی در این گونه مسایل خواهد بود . دست کم ، ابراز علاقه به شغل همسر ، مرد را نسبت به اهمیت کارش مطمئن می سازد و آن را جدی تر مورد توجه قرار می دهد.
در مثال دیگر ، از مردی یاد می کنیم که علاوه بر انجام وظیفه در خارج از منزل ، حصاری میان خود و مسئولیتهای زن نمی بیند و هرگاه نیازی احساس شود ، مشتاقانه به یاری برمی خیزد و بخشی از وظایفی را که به طور مرسوم برعهده زن است ، بر دوش گرفته و انجام می دهد . چنین روشی ، زن را بیش از پیش به ارزش کارش دلگرم می نماید و علاوه بر آن ، احساس ارزش شخصی نیز به وی دست می دهد و در نهایت به سهولت کارها و زندگی و شادکامی ناشی از آن می انجامد .
( ماده 1104) : « زوجین باید در تشدید (محکم کردن ) مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت (مشارکت) نمایند .»
مشارکت در شرایط ویژه
شرایط ویژه ، بیش از آنچه برای مردها مطرح است ، در مورد زنها قابل طرح می باشد . ابتدا مواردی را که تحت عنوان شرایط ویژه می توان تلقی نمود ، می آوریم و سپس آنها را مورد بحث قرار می دهیم :
شرایط ویژه برای خانمها
**کثرت اولاد ( مضاعف شدن مسئولیت زن در قبال نگهداری و تربیت آنها)
**بیماری و از کار افتادگی زن
**افسردگی زن ( به ویژه در ایام خاصی که در هر ماه پیش می آید )
**نازایی زن
**فرزندان دوقلو
**از دست دادن فرزند
**مهمانداری زیاد و بیش از حد توانایی
** زنان شاغل
**وجود فرزند معلول یا عقب مانده ذهنی در خانواده
**وضعیت نامناسب مسکن ( به ویژه سکونت مشترک با خانواده دیگری که محدودیت زیادی برای زن به وجود می آورد.)
**بیماری ، نقص عضو و معلولیت و از کار افتادگی شوهر
** اعتیاد شوهر
**باز نشستگی مرد ( لازم به یاد آوری است که باز نشستگی به تنهایی عامل مشکل آفرین نیست ولی در مواردی که زمینه مساعد از قبل وجود دارد ، موجب احساس افسردگی در مرد و درگیری میان او و همسرش می شود.)
شرایط ویژه برای آقایان
**داشتن بیش از یک شغل ( به منظور تامین درآمد زندگی )
** داشتن حرفه خاصی که با برنامه معمول زندگی مطابقت ندارد.(نظیر خدماتی که شبانه روزی بوده و یا فقط شبها در محل کارحضور می یابد .)
**کارهای تحقیقی و فکری و نویسندگی و هنری ( که مرد ناچار است در منزل کار کند )
** محرومیت عاطفی مرد در دوران کودکی و نوجوانی
**نقص عضو و معلولیت مرد ( به عنوان نمونه جانبازان )
**بیماری صعب العلاج مرد ( بیماری کلیوی ، دیابت و نظایر آن که شرایط ویژه ای را برای زندگی پیش می آورد .)
** شغلهایی که نیاز به ماموریت رفتن و مسافرتهای زیاد داخل و خارج کشور دارد .
**از دست دادن شغل و حرفه
** ورشکستگی مالی و اقتصادی
توصیه های تربیتی به خانمها
** هیچ خانمی آنقدر مشغله ندارد که نتواند به همسرش کمک کند ( منظور کمک فکری نیزمی باشد ). اگر فردی از صمیم قلب مایل باشد که در کار به همسرش مساعدت کند ، باید کارهای خانه را طوری تنظیم نماید که به او وقت اضافه بدهد و احتیاجات همسرش را نیز مرتفع سازد .
**نوع همیاری به شوهر ، می تواند مقدار و سطح کارهای موثر و مهم او را بالا ببرد و نیز امتیاز و محسنات خاصی به کار شوهر می بخشد . زیرا منافع آنها وابسته به کار روزانه نیست ، بلکه بستگی به یک عمر زندگی دارد .
**بدون اطلاع و معلومات کافی از کار شوهر ، کسی قادر به انجام کمک به او نیست . هرقدر خانمها در کار همسرشان بیشتر مطالعه و فکر کنند ، برای کمک و مساعدت او مجهزتر خواهند بود . حتی اگر مرد به این همیاری زن نیازی نداشته باشد . همین قدر که زن به کار و احتیاجات او آشنا باشد ، با صمیمیت و تفاهم بیشتری با هم زندگی خواهند کرد .
**بخش اعظم زندگی و علاقه مرد ، صرف حرفه و شغلش می شود . برای زن امتیاز بزرگی است که به کاری علم و آشنایی داشته باشد که تمام ساعات بیداری همسرش را اشغال کرده است .
وقتی در مجلس ترحیم همسر علامه طباطبایی (ره) ، صاحب تفسیر قیم المیزان ، آن عالم بزرگوار را خیلی ناراحت و متأثر می بینند ، از ایشان می پرسند چرا شما بیش از حد برای فقدان همسرتان اندوهناکید ؟
ایشان می فرماید: « اگر زحمات و مساعدتهای همسرم نبود ، من توانایی نوشتن تفسیر المیزان را پیدا نمی کردم .»
معروف است که کتاب « جنگ و صلح » اثر برجسته تولستوی که یکی از ده کتاب جاودان ادبیات جهان است ، توسط همسر فداکار تولستوی بیش از دهها بار پاکنویس شد تا چنین اثری به جامعه بشری ارائه گشت.
** « پیامبر اسلام (ص) ، آن بزرگمردی که پشت دو ابر قدرت زمانه خویش ، یعنی امپراتوری بیزانس روم و پادشاهی ساسانی را به خاک رسانید ، با آن عظمتش در منزل کار می کرد .»
**هرگز تصور نکنید که کار بیرون از منزل با ارزش و کار درون منزل بی ارزش است . ارزش کار را محیط آن تعیین نمی کند بلکه انگیزه های انسانی و اخلاقی ، تلاش و مجاهدت و نتیجه عملی آن است که بدان ارزش می دهد . لذا همیشه به همسرتان تلقین کنید که کار او برایتان فوق العاده با ارزش و مهم است .
**برخی از مردها براساس یک باور غلط ، گمان می کنند که کار کردن مرد در خانه ، او را سبک می کند . در حالی که این امر برنفوذ و محبوبیت او در دلها می افزاید و رضای خدا را در پی دارد . در حقیقت ، شخصیت مرد است که خانواده را رهبری می کند ، نه پول و ثروتش .
**اگر به دلیل مشغله زیاد و مسئولیت سنگین ، نمی توانید عملا به همسرتان همیاری نمایید ، حداقل ، انگیزه و نیت خود را به اطلاع او برسانید تا از حمایت فکری شما احساس دلگرمی کند .
انگیزه همکاری و مشارکت ، مهمتر از خود همکاری است . زیرا مقدمه هر عملی ، انگیزه ای است که در پشت آن عمل نهفته است .
**اگر فرصتی برای همیاری با همسرتان ندارید ، حتی المقدور با انجام امور شخصی و حفظ نظافت و تمیزی محیط خانواده ، زحمت او را کم کنید و بر لطف و شادکامی زندگی بیفزایید و این در صورتی عملی است که بدانید همسرتان انتظار چه رفتارهایی را از شما در محیط خانه دارد.
سرور حاجی سعید بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط: