آشنایی با عواملی كه باعث ایجاد وزوز گوش می شوند

سمفونی آزار دهنده

وزوز گوش یعنی شنیدن صدای خاصی شبیه صدای زنگ در گوش كه ممكن است در یك ، هر دو گوش و یا حتی در سر احساس شود. این صدا فركانس های متفاوتی دارد و به صورت زنگ زدن، صدای باد، غرش، سوت و ... درك می شود. وزوز در گاهی موارد شدت زیادی دارد كه سبب آشفتگی و پریشانی شده و زندگی طبیعی فرد را مختل می كند . گاهی هم خفیف و موقتی بوده و پس از مدتی كوتاه برطرف می شود. برای مثال هنگامی كه فرد در معرض صداهای بلند قرار می گیرد ممكن است برای چند دقیقه دچار وزوز گوش شود كه خود به خود برطرف می شود؛ اما در برخی موارد هم وزوز گوش دائمی است و در تمام طول زندگی همراه فرد است.  جالب است بدانید كه در برخی موارد صدای وزوز توسط دیگران نیز قابل شنیدن است . این موارد غالباً به دلیل مشكلات عروقی در گوش خارجی یا اسپاسم عضلانی ایجاد می شود.

چه عواملی سبب وزوز می شوند؟

علت اصلی وزوز گوش در بسیاری از موارد مشخص نیست. اگر چه عواملی مثل استرس و اضطراب، آلرژی، افزایش یا كاهش فشار خون( اختلالات عروقی) وجود تومورها، دیابت، تیروئید، ضربه به سر و گردن و مصرف داروهایی مانند ضد التهاب ها، آنتی بیوتیك ها، داروهای مسكن، داروهای ضد افسردگی ، الكل و آسپرین به عنوان عواملی كه می توانند باعث وزوز گوش شوند، شناخته شده اند. در همین جا بد نیست یادآوری كنیم در صورتی كه شما از آسپرین استفاده كردید و دچار وزوز شدید، با پزشك خود مشورت كنید.

بسیاری از وزوزهای گوش ناشی از آسیب انتهای میكروسكوپی عصب شنوایی در گوش داخلی است كه به دلیل صدای بلند ایجاد می شود. آسیب به آنها سبب كم شنوایی و بروز وزوز می شود. افزایش سن نیز عامل دیگری برای آسیب به این اعصاب و ایجاد وزوز است . عوامل دیگری كه باعث وزوز گوش می شوند ، عبارتند از:  تجمع جرم در كانال گوش كه سبب وزوز موقت می شود و سخت شدن استخوانچه های گوش میانی ( بیماری استواسكلروزیس).

آیا ممكن است وزوز گوش پیشرفت كند و منجر به ناشنوایی شود؟

دربرخی موارد ممكن است وزوز گوش شدیدتر شود. اما معمولاً شدت آن بدون تغییر باقی می ماند. از جمله عواملی كه سبب بدتر شدن وزوز می شوند استعمال دخانیات، مصرف الكل و قرارگیری در معرض اصوات بلند است. بنابراین در صورتی كه محل كار شما پرسروصداست ( فرودگاه، كارخانجات، كارگاه ها و...)از پلاك های محافظ گوش استفاده كنید؛ اما به هر حال وزوز گوش مگر در موارد بسیار شدید با شنوایی تداخلی ایجاد نمی كند.

آیا كودكان نیز دچار وزوز می شوند؟

همان طور كه بزرگسالان دچار وزوز گوش می شوند این حالت می تواند به دلیل ضربه صوتی، ضربه به سر، تاثیر داروها، واكنشهای ویروسی یا آلرژیك. اختلالات سیستم ایمنی،عفونت مزمن گوش،كم شنوایی و ضربه مغزی در كودكان نیز ایجاد شود. معمولاً كودكان تا سن مدرسه( 5 تا 6 سالگی) از بیان این حالت ناتوانند؛ اما مواردی نظیر مشكلات رفتاری همراه با كاهش توجه و تمركز، افسردگی، بی خوابی و اختلال مزمن گوش( مانند عفونت های طولانی مدت) می توانند نشانه ای از وجود وزوز باشند.

در صورت بروز وزوز گوش باید چه كاری انجام داد؟

در اولین مرحله با پزشك خود مشورت كنید. پزشك، فشار خون، وجود عفونت، رژیم غذایی، حساسیت ها و وضعیت عمومی سلامت شما را بررسی كرده و در صورت لزوم برای بررسی های تكمیلی سیستم شنوایی شما را به متخصص گوش و حلق و بینی و یا كارشناس شنوایی سنجی ارجاع می دهد. در صورتی كه از داروی خاصی استفاده می كنید. درباره آن با پزشك مشورت كنید.

درباره درمان وزوز گوش باید گفت كه اولاً وزوز گوش یك علامت است و باید علت اصلی را برطرف كرد: اما در مواردی كه علتی برای آن یافت نشود و یا به صورت مزمن دربیاید، راههایی برای درمان آن وجود دارد . راههای درمان برای افراد متفاوت است. اما تجربه ثابت كرده استفاده از چندین روش با هم مفیدتر از استفاده از یك روش به تنهایی است. برخی ازاین روشها از این قرارند:

1- استفاده ازسمعك: اغلب افرادی كه از وزوز رنج می برند دچار كم شنوایی نیز هستند. استفاده از سمعك سبب بلندتر شدن اصوات و راحت شنیده شدن آنها می شود. اگر فرد گفتگوی مردم یا موسیقی دلخواهش را به راحتی بشنود، كمتر به وزوز توجه می كند.

2- استفاده از وسیله تولید كننده صوت رقابتی ( ماسكر): معمولاً وزوز در محیط ساكت، آزار دهنده تر است. ماسكرها، ابزارهای الكترونیكی هستند كه روی گوش قرار گرفته و شبیه سمعك هستند . این وسایل اصوات دائم با شدت كم و باند فركانسی وسیع تولید می كنند كه سبب كاهش توجه فرد به صدای وزوز می شود. بیشتر مردم در صورت استفاده از ماسكر راحت تر به خواب می روند. گوش كردن به رادیو با صدای كم نیز به فرد كمك می كند كه وزوز را فراموش كرده و راحت تر به خواب رود. برخی از افراد كه از ماسكر استفاده می كنند، می گویند وزوز حتی چندین ساعت پس از استفاده از ماسكر نیز شدت كمی دارد.

3- دارو درمانی: برخی از داروها سبب بهبود نسبی وزوز می شوند، اماعوارض جانبی آن را نیز نباید فراموش كرد.

4- بازدرمانی: بازدرمانی استفاده توام از ماسكر( محو كننده) و مشاوره است . در این روش بیماران از یك وسیله داخل گوشی تولید كننده صوت استفاده می كنند. این وسیله به مدت 1 تا 2 سال هر روز 8 ساعت مورد استفاده قرار می گیرد. سپس فرد یاد می گیرد كه چطور از فكر كردن به وزوز دوری كند ، اگر چه این روش طولانی مدت است، اما اغلب مفید واقع می شود.

5- تمركز و آرامش: آرامش سبب كنترل عضلات و عروق شده و شدت وزوز را در بیشتر افراد كاهش می دهد.

كسانی كه دچار وزوز گوش هستند چه نكاتی را باید رعایت كنند؟

1- اجتناب از قرارگرفتن در معرض اصوات بلند.

2- بررسی فشار خون و كنترل آن در صورت وجود مشكل.

3- كاهش مصرف نمك، مصرف زیاد نمك به جریان خون آسیب می رساند.

4- پرهیز از مصرف بیش از حد چای، قهوه و استعمال دخانیات.

5- ورزش روزانه برای بهتر شدن جریان خون.

6- استراحت كافی و جلوگیری از خستگی.

سعی كنید به صدای وزوز بی توجه باشید ، فكر كردن به مسائلی كه مورد علاقه شماست در این امر به شما كمك خواهد كرد. گوش كردن به موسیقی دلخواه خود عاملی برای كاهش توجه به این صدای آزار دهنده است. همچنین موسیقی می تواند صدای وزوز را بپوشاند. در هر حال توجه به وزوز و نگرانی درباره آن تنها شرایط را بدتر می كند.