سانتریفیوژ
سانتریفیوژ دستگاهی است که توسط نیروی گریز از مرکز، ذرات معلق را با چرخش توسط یک موتور الکتریکی، از مایع جدا می کند. همچنین می تواند باعث تفکیک دو مایع با تراکم متفاوت شود. این مایعات می توانند خون، ادرار و ... باشند. برحسب سرعت می توان آن ها را به سه دسته دور پایین(2000 تا6000 Rpm) ، دور بالا (21000 تا 24000Rpm) و اولترا سانتریفوژ (07500 تا10000 ) تقسیم بندی کرد. نوع دور پایین بیشتر جهت سانتریفیوز کردن سلولهای خونی یا ذرات حجیم هستند. نوع دوربالا برای بیشتر فراورده ها استفاده می شوند و نوع اولترا برای تفکیک مواد تشکیل دهنده سلولی به کار می رود. برای کم کردن گرمای ایجاد شده در سانتریفوژهای سریع از یخچال استفاده می شود.
سرعت رسوب ذرات در سانتریفیوژ بستگی به اندازه و شكل ذرات ، شتاب سانتریفیوژ ، كسر حجم مواد جامد ، اختلاف چگالی ذره با مایع و ویسكوزیته بستگی دارد . سانتریفیوژ ها معمولا دارای روتوری كه در آنها لوله های مخصوص سانتریفیوژ قرار می گیرد هستند . زمانی كه یك سوسپانسیون در یك دستگاه سانتریفیوژ قرار می گیرد مواد جامد در ته لوله آزمایش ته نشین می شوند و باعث ایجاد یك دیواره مخلوطی می شود .
این دیواره باعث می شود تا مایع رویی به آسانی از سوسپانسیون جدا شود. در زمان سانتریفیوژ درب قفل می شود . درب بسته باعث حفاظت فرد در برابر برخورد با روتور می شود كه با سرعت بسیار بالا در حال چرخش است . محفظه روتور و درب روتور طوری طراحی شده اند كه در صورت شكستن لوله ها حتی در حداكثر سرعت ، هیچ خطری فرد كاربر را تهدید نمی كند . قبل از سانتریفیوژ ، باید لوله های موجود در روتور با استفاده از بلانك و یا سایر نمونه ها بالانس شود .
سانتریفیوژها بر اساس طرز قرار گیری نمونه تقسیم می شوند:
1) شناور: جایگاه قرارگیری نمونه ها عمود بر زمین است و با شروع حرکت زاویه پیدا کرده و سپس کاملا به حالت افقی با سطح زمین قرار می گیرد.
2) زاویه ثابت: لوله حاوی نمونه نسبت به محور دوران یک زاویه ثابت بین 25 تا 45 درجه دارند.
سانتریفوژ ها بر اساس کاربرد به انواع مختلف تقسیم بندی میشوند:
سانتریفیوژ هماتوکریت: با استفاده از نیروی گریز از مرکز هماتوکریت خون یعنی نسبت حجم گلبولهای قرمز به حجم کلی خون را مشخص میکنند.
میکروسانتریفیوژ: برای نمونه های با حجم کم مثلا نمونه های گرفته شده از اطفال کاربرد دارد.
قطعات اساسی سانتریفیوژ: موتور الکتریکی، شافت، روتور. همچنین کلیدها و تنظیم کننده هایی از قبیل کلیدترمز،کنترل کننده سرعت و زمان سنج بر روی دستگاه موجود است.
