لطفا خانواده را در تلویزیون نشان دهید!

خانواده کوچکترین و در عین حال مهمترین نهاد اجتماعی است که خصلتهای شکل گرفته در آن در ارتباط مستقیم با یک اجتماع بزرگتر قرار دارد. وقتی خانواده از سلامت روحی و روانی برخوردار باشد، با جامعه ای سالم ومطلوب مواجه خواهیم بود. بنابراین توجه به نهاد خانواده بسیار مهم و سرنوشت ساز است و ضروری است تا تمامی سازمانها و نهادهای فرهنگی و اجتماعی به تحکیم روابط خانواده و ویژگیهای یک خانواده مطلوب، توجه داشته باشند.

در جامعه ما تلویزیون یک نهاد مهم و حساس در جامعه است که تاثیری بسیار زیادی بر شکل گیری نحوه نگرش مخاطبان نسبت به نهادی همچون خانواده دارد. در این نوشتار با اشاره ای کوتاه به نحوه نمایش خانواده در تلویزیون و سینمای ایرانی می پردازیم.

خانواده در رسانه تصویری

تلویزیون ملی و سینمای ایرانی، در سالهای اخیر به ارائه چهره های تازه ای از خانواده پرداخته است. توجه داشته باشید که تداوم چنین نگرشی به مرور زمان موجب شکل گیری فرهنگ و تفکری می شود که توسط رسانه، دائما بازتولید می شود و در میان تمامی اقشار و اذهان، جایگاهی پیدا می کند.

رسانه نقش خطیر انتقال فرهنگ در جامعه را انجام می دهد و به احیای اجزای یک فرهنگ می پردازد. به این ترتیب، احتمال تاثیر پذیری افراد از آنچه که رسانه نمایش می دهد، افزایش می یابد.

آنچه امروز در تلویزیون شاهد آن هستیم، نمایش نسبتا ضعیفی از خانواده می باشد. تصور کنید وقتی بچه ای در برابر تلویزیون می نشیند، از والدین خود سوال می کند که خانم و آقای حاضر در یک سریال، چه زمانی ازدواج می کنند؟ این عنصر اصلی تمامی سریالهای ایرانی است. وقوع یک داستان رمانتیک که در اغلب موارد به عشقی آتشین تبدیل می شود که سرانجام مشخصی هم ندارد.

عنصر دیگری که شیوع بسیاری یافته است، تعدد زوجات است که یا به سالهای قبل از ازدواج آقایان مربوط می شود و یا به زندگی بعد از ازدواج آنها که به این صورت می توان آب و تاب زیادی به داستان بخشید. عنصر تازه ای هم به نمایش خانواده ایرانی اضافه شده که بیشتر در سینما دیده می شود و آن خیانت زوجین به یکدیگر است. موضوعی که با وقاحت در فیلم های سینمایی نمایش داده می شود و در نهایت پایانی غم انگیز و اسفناک را نشان می دهد. زن ومردی که بدبخت شده اند و بعد از جر و بحث و دعواهای بسیار، تصمیم به جدایی و طلاق می گیرند و فرزندانی بلاتکلیف که در میان نزاع والدین شان، گم شده اند.

وضعیت تلویزیون هم در این زمینه چندان خوشایند نیست. به طور کلی فضای بی اعتمادی به وضوح در میان خانواده ها نمایش داده می شود. اعضای یک خانواده تنها در کنار هم زندگی می کنند اما هر کدام به نوعی مشکل دارند و همدلی و آرامش در بین آنها وجود ندارد. حتی در برخی از موارد گویا مدلی که رسانه از خانواده به ما نشان می دهد، یک مدل جعلی و تقلبی از افرادی است که در اغلب اوقات، وجود خارجی ندارند.

در حالیکه خانواده های متوسط در شهر بزرگی همچون تهران، درصد بالایی از جمعیت را تشکیل می دهند، اما خانواده هایی که در رسانه‌ها دیده می”ٹشوند، آدم هایی هستند با لباس”ٹهایی اتو کشیده، ماشین هایی شیک و خانه”ٹهایی در شمال شهر تهران که مهمترین دغدغه آنها رفتن به سفر و رستورانهای مشهور است.

خانواده”ٹی مطلوبِ تلویزیون در اغلب اوقات، خانواده‌ای است شامل یک زن و مرد استاندارد به لحاظ سر و شکل و خوشگلی و لباس که  سوار بر ماشین شاسی بلند هستند. در این ماشین یکی یا  دو تا بچه دارند و قیمت ماشین آنها کمتر از 60 میلیون نیست. این مدل مطلوب است.

کمتر دیده شده که خانواده ای معمولی و خوشبخت که زندگی آرام و درستی دارند، نشان داده شوند. گویا این باور از بین رفته است که با نمایش خوبیها و زیبائیها هم می توان به اثر گذاری و الگو دهی به مخاطب فکر کرد. سال‌های زیادی است که خانواده‌ای معمولی مثل خودمان و مثل بیشتر مردم در تلویزیون ندیده”ٹایم.

اما در عوض رسانه های تصویری ما همچون سینما و تلویزیون، اصرار دارند که  فاحشه‌های خیابانی و زنان و مردان معتاد و بزه کار را،  که ضریب جمعیتی آن‌ها در جامعه، نسبت به کل جمعیت، ناچیز و بی”ٹمقدار است، را دائما به نمایش گذارند، اما مردم عادی را نشان ندهند. برای توجیه انتقادات اینطور پاسخ می دهند که مثلا 20 هزار زن خیابانی در تهران زندگی می”ٹکنند. در حالیکه 4 میلیون خانم پاکدامن هم در این شهر زندگی می‌کنند. در حال حاضر به طور متوسط در هر فیلم سینمایی سه چهار دقیقه‌، به این قشر اختصاص داده می شود. ولی واقعیت‌های غیر قابل انکار فراوان دیگری در جامعه هستند که در رسانه‌ها انکار می‌شوند. واقعیت های بسیار مهمی که نقش بسزایی در زندگی افراد دارند. افراد خیلی متنوع و جالبی در جامعه وجود دارند که درست و شایسته زندگی می کنند و برای خانواده خود ارزش قائلند.

وقتی تلویزیون ملی در سریالهای شبانه خود تنها به نمایش غم و بدبختی می پردازد، نمی توان انتظار داشت که مخاطبان، مشتاق داشتن انتن ماهواره و تماشای برنامه های متنوع ترو البته شادتر، نباشند. جالب اینجاست که وقتی سریال طنزی هم ساخته می شود، پر است از سخنان و عبارات زشت و سخیف و تحقیر و توهین هایی که زنان ومردان نسبت به یکدیگر انجام می دهند و عنوان طنز بر ان می گذارند.

به این ترتیت، ضعف  صدا و سیما در ارائه درستی از خانواده و نقاط روشن زندگی خانوادگی، موجب می شود تا ارتباط خانواده‌های ایرانی با تلویزیون، کم ‌شود.

به نظر می رسد که مخاطبان تلویزیون انتظار دارند تا در برخی از مواقع نیز شاهد تماشای فیلم ها و سریالهای باشند که افراد سالم، نرمال و معتدلی در آن ایفای نقش می کنند. این حق طبیعی مخاطب است که نسبت به تماشای افراطی ناهنجاری ها در تلویزیون معترض باشد. آن هم ناهنجاریهایی که احتمال وقوع آنها کم است. مگر چند درصد از مردم، مرتکب قتل شده اند که این موضوع بارها در برنامه های تلویزیونی نمایش داده شده است؟ از طرف دیگر تعداد ادمهایی که زندگی عادی و خوبی دارند و به سفر دسته جمعی می روند چقدر است ؟ خانواده هایی که مشکلی هم با هم ندارند. به هم پول قرض می‌دهند، بدون هیچ تضمینی.

در شرایط فعلی مردم نیاز دارند که این مضامین را بیشتر از سایر موضوعات ببینند. لطفا مردم را نشان دهید تا مردم هم برای دیدن شما تمایل و رغبت داشته باشند.