از «آقای حکایتی» تا « بن تن »

یادش به خیر! دنیای کودکی ما دنیایی بود که بچه ها دوست داشتند کتابهای "ژول ورن" بخوانند. کتابهایی که حس ماجراجویی و اکتشاف را در وجود مان ایجاد می کرد. این احساس ماجراجویی با تماشای فیلم کارتونی "دور دنیا در 80 روز" بیشتر و بیشتر می شد، به گونه ای که برای برد قهرمان داستان، لحظه شماری می کردیم. دنیای کودکی ما دنیایی بود که با قصه های "آقای حکایتی" همراه بود. دنیای کودکی ما با "مهاجران" و "بچه های آلپ" می گذشت و از تماشای زندگی یک خانواده صمیمی که همان "خانواده دکتر ارنست" بودند، لذت می بردیم. لذتی که با احساسات لطیف و صادقانه کودکی همراه بود. اما امروز همه چیز تغییر کرده. فرزندان ما به دنبال این هستند که ساعت "بن تن" به دست داشته باشند و "انگری برد" بازی کنند. بچه های امروز تصویر ذهنی مشخصی از توپ بازی در حاشیه حوضی بزرگ و پر از ماهی قرمز، ندارند. بچه های امروز برای به دست آوردن یک بسته شکلات گاوی خود را موظف به رعایت قوانین والدین نمی کنند و عادت کرده اند تا روبروی تلویزیون بنشینند و "گربه چکمه پوش" و "باب اسفنجی" تماشا کنند و شکلات و پاستیل بخورند. آنچه باعث نگرانی و تاسف است، خوردن شکلات نیست. بلکه میزان ساعاتی است که یک کودک در برابر تلویزیون می گذراند و انسی است که با این وسیله ارتباطی دارد. وسیله ای که ممکن است به زوال دوران کودکی بیانجامد.

مدت زمان زیادی است که تلویزیون به عنوان بخش مهمی از زندگی افراد در آمده است و به عنوان عضوی از اعضای خانواده معرفی می شود. اما آنچه مهم است اینکه گویا شرایط به گونه ای شده که تلویزیون در برخی از مواقع، جایگزین والدین شده است و برخی از کودکان بیشترین زمان خود را با همراهی تلویزیون سپری می کنند تا همراهی پدر و مادر.

کودکی دورانی است مهم و حساس که به نوعی تعیین کننده پایه های شخصیتی افراد تا پایان عمر،  می باشد. کودکان روحی لطیف و پاک دارند که ظرفیت درگیر شدن و توانایی حضور در ماجراها و حوادث دنیای بزرگسالان را ندارد.

در حال حاضر به نظر می رسد که تلویزیون تا حدود زیادی این خط فاصله را از میان برداشته است. در جامعه امروز، کودکان از 18 ماهگی به تماشای تلویزیون می پردازند و به این ترتیب در سن 3 سالگی، دچار نوعی اعتیاد به تماشای برنامه های تلویزیونی می شوند. آنچه مشخص است اینکه برنامه های تلویزیون فقط کارتون و فیلم های کودکانه نیست. بلکه فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی و حتی پیام های بازرگانی ممکن است حاوی مطالبی باشند که تناسبی با دنیای کودکان نداشته باشند.

ثمره این وضعیت چیزی نیست جز زوال دوران کودکی و ایجاد تزلزل و اختلال در روند رشد شخصیتی کودکان. این بدان معناست که به نوعی فضای رشد کودکان دچار تغییر شده و شادابی و نشاط او تا حدودی محدود شده است و نسبت به آسیب پذیر بودن کودک، بی توجهی صورت گرفته است.

دیدگان پاک و لطیف کودکان، باید در مواجهه با برخی از حوادث و ماجراها، داستانها و تمامی وقایعی که باید از چشم و نظر و اندیشه کودک دور باشند، تا سلامت روحی و روانی کودک حفظ شود و روند رشد او با حفظ تعادل جسم و روح و عقل، همراه باشد.

دوران کودکی را باید به عنوان بخشی مهم و سرشار از دستورالعمل های فرهنگی و اجتماعی در نظر گرفت. که البته این دستورها و قوانین در متون مذهبی و فرهنگی ما موجود است. در حالیکه غربیان از چنین سرمایه ای برخوردار نیستند. بنابراین جای تاسف است که جوامع شرقی و مسلمانی همچون جامعه ما، با آگاهی از دستورات مهم تربیتی، و با دیدن سیستم زندگی غرب، باز هم به پیروی از مظاهر و دستمایه های آنها بپردازد. هرچند این مسئله تا حدودی به تبلیغات و برنامه ریزی دقیق انها مربوط می شود اما آگاهی والدین در پذیرش این موارد بسیار مهم است.

سالهاست که باربی، به عروسک محبوب دختران ما تبدیل شده و درباره این عروسک، هشدارها و سخنان بسیاری گفته شده است. اکنون شخصیت "بن تن" به شخصیت دوست داشتنی و محبوب پسربچه ها تبدیل شده و تصاویر مربوط به آن بر روی انواع و اقسام وسایل موردنیاز بچه ها، ثبت شده است و اغلب والدین بدون توجه به این موضوع، اقدام به خریداری این وسایل می کنند.

اگر بدانیم و باور داشته باشیم که این موارد می توانند مانعی برای فراهم شدن زمینه رشد و تکامل روحی و جسمی کودکان متناسب با اقتضائات دوران خردسالی و ایجابات عاطفی هماهنگ با ظرفیت محدود آنها باشند، به طور قطعی، به تجدید نظر در این رابطه خواهیم پرداخت.