تبیان، دستیار زندگی
پرهیز از خودآرایی و پذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس، به جهت تعارضی که با خواسته‏های فطری انسان دارد، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می‏گذارد؛ بطوری که به تدریج سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان شده، منجر به بی‏اعتدالی روانی می‏شود .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

لباس و تأثیر آن بر انسان


پرهیز از خودآرایی و پذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس، به جهت تعارضی که با خواسته ‏های فطری انسان دارد، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می‏ گذارد؛ به طوری که به تدریج سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان شده، منجر به بی ‏اعتدالی روانی می‏شود .


لباس

لباس دست کم پاسخ‏ گوی سه نیاز آدمی است؛ یکی این که او را از سرما و گرما حفظ می‏کند، دیگر این که در جهت حفظ عفت و شرم، به او کمک می‏کند و سوم این که به او آراستگی و وقار می‏بخشد. در هر جامعه‏ای نوع و کیفیت لباس زنان و مردان، علاوه بر آن که تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، تابع جهان بینی و ارزش‏های حاکم بر فرهنگ آن جامعه نیز می‏باشد. انسان بسته به این که برای جهان، چه معنایی قائل باشد، خود را چگونه موجودی بداند، چه سرنوشتی برای خود تصور کند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشیدنش تفاوت می‏کند.

رنگ لباس و تأثیر آن بر انسان

سدیر صیرفى مى‏گوید: بر امام صادق(علیه السلام) وارد شدم در حالى که نعلین سفید در پایم بود. فرمود: اى سدیر، این چه کفشى است؟ آیا با توجّه آن را پوشیده‏اى؟ گفتم:

فدایت شوم، نه به خدا سوگند! فرمود: هر کس به قصد خریدن نعلین سفید وارد بازار شود، آن نعلین در پاى او کهنه نمى‏شود مگر اینکه از جایى که گمان نمى‏برد ثروتى به دست مى‏آورد. راوى گفت: ابو نعیم به من خبر داد که سدیر صیرفى به من گفت: پیش از اینکه آن نعلین را کهنه کنم، یک صد دینار از جایى که گمان نمى‏کردم به دست آوردم.

حنّان بن سدیر مى‏ گوید: بر امام صادق (علیه السلام) وارد شدم در حالى که نعلین سیاه در پاى داشتم. فرمود: تو را با نعلین سیاه چکار؟ آیا نمى‏دانى که سه بدى در آن است؟گفتم: فدایت شوم، آنها چیست؟ فرمود: چشم را ضعیف مى‏کند، و از قدرت مردى مى‏کاهد، و اندوه به بار مى‏آورد، علاوه بر این پوشش گردنکشان است. بر تو باد به پوشیدن نعلین زرد، زیرا در آن سه ویژگى است. پرسیدم: آنها چیست؟ فرمود: بر بینایى چشم مى‏افزاید، و قدرت مردى را زیاد مى‏کند، و اندوه را مى‏زداید، علاوه بر این پوشش پیامبران است‏.( ثوال الاعمال / تر جمه انصاری/ 53)

لباس ظاهر، نعمتى است از جانب خداى تعالى به بندگان خود، که تا ایشان به این لباس، بپوشند عورت خود را و این لباس ظاهر، کرامتى است و عزّتى است که خداوند عالم، به لطف و مرحمت خود، به بنى آدم کرامت فرموده است

خوش پوشی، آری یا خیر ؟!:

پرهیز از خودآرایی و پذیرفتن آشفتگی و ژولیدگی در لباس، به جهت تعارضی که با خواسته‏های فطری انسان دارد، اثرات بدی در زمینه روانی بر انسان می‏گذارد؛ بطوری که به تدریج سبب بروز افسردگی روحی و انهدام ذوق سلیم در انسان شده، منجر به بی‏اعتدالی روانی می‏شود .

از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده است: ابن عباس، چون امیر مۆمنان او را بسوى خوارج فرستاد، بهترین لباسش را پوشید، و عالیترین عطرها را بکار برد، و بر بهترین مرکب‏ ها نشست، و به سوى آنها براه افتاد، تا با آنان روبه رو گشت، خوارج گفتند: تو بنظر ما بهترین مردمى، از چه رو با لباس و مرکب جباران آمده‏اى؟ ابن عباس این آیه رابر ایشان بخواند: «بگو چه کسى زینت‏ها و روزى‏هاى طیب را که خداوند براى بندگانش بر آورده حرام مینماید» (سوره اعراف آیه 30)، من مى‏پوشم و تجمل مى‏کنم، که خداوند جمیل است، و جمال را دوست مى‏دارد، ولى باید از حلال باشد.(مکارم الأخلاق/ترجمه میرباقرى /ج‏1/ 181) امیر مۆمنان(علیه السلام) فرمود: هر گاه یکى از شما بخواهد که نزد برادر مۆمن خود رود، چنان خود را بیاراید که براى یک نفر غریبى مى‏آراید که دوست دارد او را در بهترین هیأت ببیند.(مکارم الأخلاق/ ترجمه میرباقرى /ج‏1 / 184 )

تیپ

پوشیدن لباس های قیمتی

ابى خداش مهرى گوید: غلامى از حضرت رضا (علیه السلام) به نام عبید را در بصره ملاقات کردم. وى گفت قومى از مردم خراسان بر حضرتش وارد شدند، و به وى گفتند مردم خوششان نمى‏آید که شما این گونه لباس (خوب و گران قیمت) بپوشید، حضرت در پاسخ آنها فرمود: یوسف پیغمبر بود و از اولاد پیغمبران بود و لباس دیبا به تن مى‏کرد، و شلوار زربفت مى‏پوشید، و در مجالس آل فرعون مى‏نشست، و اینها مقام معنوى او را کاهش نداد. لباس گران قیمت، در صورتى مذموم است که خرج ضرورى ترى در پیش باشد، و آنچه بر امام لازم است عدالت در حکم، و راستگویى در سخن میباشد (نه کهنه بودن لباس). و خداوند چیزهایى را که حلال کرده یا حرام معلوم است و کم و زیاد آن فرق نمیکند. (مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى، ج‏1، ص: 185)اسحق بن عمار گوید: به حضرت صادق (علیه السلام) گفتم: مۆمن مى‏تواند دو دست لباس داشته باشد؟ فرمود: آرى ... و همین طور تا بیست جامه پرسیدم؟ فرمود آرى، و این اسراف نیست، اسراف آنست که لباسى را که براى مهمانى و حفظ آبروست در خانه و وقت کار بپوشى.( همان)

دعا هنگام لباس پوشیدن

محمّد بن عمر سرّاد از شخصى از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: هر کس لباس نو براى خود بخرد و سى و شش مرتبه سوره «انّا انزلناه فی لیلة القدر» بخواند، و به آیه «تنزّل الملائکة» که مى‏رسد کمى آب بردارد و اندکى بر آن بپاشد، سپس دو رکعت نماز بگزارد و دعا کند و در دعاى خود بگوید: ستایش از آن خداوندى است که به من لباسى عطا فرمود تا مایه آراستگى من در میان مردم باشد، و من عورت خود را با آن بپوشانم، و براى پروردگارم در آن نماز بگزارم، و خدا راستایش کنم. همواره در وسعت زندگى خواهد کرد تا آن لباس کهنه شود.( ثواب الأعمال / ترجمه انصارى/ 53 ) (راوى گوید:) از امام باقر (علیه السلام) پرسیدم: که وقت جامه پوشیدن چه باید کرد؟فرمود بگوئید:

«بسم اللَّه و باللَّه اللّهم اجعل ثوب یمن و تقوى و برکة اللّهمّ ارزقنى فیه حسن عبادتک و عملا بطاعتک و اداء شکر نعمتک الحمد للَّه الّذى کسانى ما اوارى به عورتى و اتجّمل به فی النّاس».(مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى/ ج‏1 /187 )

حنّان بن سدیر مى‏گوید: بر امام صادق (علیه السلام) وارد شدم در حالى که نعلین سیاه در پاى داشتم. فرمود: تو را با نعلین سیاه چکار؟ آیا نمى‏دانى که سه بدى در آن است؟گفتم: فدایت شوم، آنها چیست؟ فرمود: چشم را ضعیف مى‏کند، و از قدرت مردى مى‏کاهد، و اندوه به بار مى‏آورد، علاوه بر این پوشش گردنکشان است

زیباترین لباس:

آنچه تا بدین جا از آن سخن گفته شد همگی در باب لباس ظاهر بود که در جای خود از اهمیت به سزایی برخوردار است اما علاوه بر تن آدمی ، روان انسان نیز نیازمند جامه و لباس بوده و می تواند از بهترین لباس و زیباترین آنان بهره مند گردد.

قال الصّادق علیه السّلام‏: ازین اللّباس للمۆمنین لباس التّقوى، و انعمه الایمان‏.

حضرت امام صادق علیه السّلام مى‏فرماید که: زیباترین لباس از براى مۆمن، لباس تقوى است، چرا که لباس، چیزى است که عورت ظاهرى آدمى را بپوشد و محافظت کند از شدّت سرما و گرما. چون مۆمن متّقى، از رسوائى روز قیامت محفوظ است و از شدائد سرما و گرماى آن روز محروس، پس تقوى، زیباترین لباس است از براى او. و نیز مى‏فرماید که: نرم‏ترین لباس، لباس ایمان است از براى مۆمن. یعنى:اعتقاد جازم، ثابت داشتن به خداى تعالى و پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله و هر چه به او آمده است از احوال مبدأ و معاد، چون به سبب ایمان، استحقاق دخول بهشت به هم مى‏رسد. هر چند از راه دیگر، مثل ارتکاب فسوق، استحقاق دخول جهنّم هم باشد. پس ایمان بحت، کمال مطلق نیست، بلکه با نقصان، دخول جهنّم هم، جمع مى‏تواند شد، به خلاف تقوى، که کمال مطلق است و با استحقاق دخول جهنّم، جمع نمى‏تواند شد. لا جرم از براى تقوى، که کمال مطلق است و از شوب نقصان برى است «ازین اللّباس» که کمال مطلق لباس است، ذکر کرد. و از براى ایمان که کمال فی الجمله است، نعومت که کمال فی الجمله لباس است، بیان فرمود، از براى رعایت تناسب و از براى تأیید مدّعا، فرمود که:قال اللَّه تعالى‏:«وَ لِباسُ التَّقْوى‏ ذلِک خَیْرٌ »(اعراف- 26).یعنى: لباس تقوى، بهتر است از لباس ظاهرى، چرا که لباس ظاهرى، عورت ظاهر را مى‏پوشد و بس، و لباس تقوى، ظاهر و باطن هر دو را پوشیده مى‏دارد و پاک مى‏کند. چنان که مى‏فرماید که:« و امّا لباس الظّاهر فنعمة من اللَّه تعالى یستر بها العورات، و هی کرامة اکرم اللَّه بها ذرّیّة آدم علیه السّلام، ما لم یکرم بها غیرهم.»یعنى: لباس ظاهر، نعمتى است از جانب خداى تعالى به بندگان خود، که تا ایشان به این لباس، بپوشند عورت خود را و این لباس ظاهر، کرامتى است و عزّتى است که خداوند عالم، به لطف و مرحمت خود، به بنى آدم کرامت فرموده است.«و هی للمۆمنین آلة لاداء ما افترض اللَّه علیهم.»و این لباس ظاهر، آلت پوشانیدن عورت ظاهر است در وقت اداى واجبات و مستحبّات. (مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان / 70)

                                                                                                                                      فرآوری : مریم پناهنده

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع:

1.مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان

2. مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقرى

3. ثوال الاعمال / تر جمه انصاری

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.