آفتاب‌سوختگی چه عوارضی دارد؟
آفتاب‌سوختگی، یکی از عوارض حاد تماس طولانی با نور خورشید می‌باشد. نور ماورای بنفش خورشید مسوول اصلی التهاب پوستی در آفتاب‌سوختگی است. در این شرایط پوست به تدریج قرمز می‌شود و قرمزی تا 24 ساعت افزایش می‌یابد.
آفتاب‌سوختگی شدید موجب حساس شدن پوست، قرمزی، درد، سوزش، ورم و تاول در پوست می‌گردد.
سایر علائم مانند تب، لرز، درد شکم، تهوع و اختلال شعور (خواب‌آلودگی و گیجی) نشان‌دهنده آفتاب‌سوختگی شدید بوده و نیازمند توجه خاص و اقدامات پزشکی فوری می‌باشد.
در این میان کسانی که پوست سفید و موهای روشن دارند، راحـت‌تـر دچـار آفـتـاب‌سـوخـتـگـی مـی‌شوند و برعکس پوستشان به سختی برنزه می‌شود و گاهی علی‌رغم بروز سوختگی شدید نمی‌توانند پوستشان را برنزه کنند.
گـرمای هوا در تابستان، آسیب ناشی از پرتوهای خورشیدی را تشدید می‌کند؛ ولی این به آن معنی نیست که در فصل زمستان کسی دچار آفتاب‌سوختگی نمی‌شود و برعکس برف می‌تواند 80 درصد نور خورشید را مـجـددا مـنعکس کند و احتمال آسیب پوستی بیشتر می‌شود.
در ورزش‌های زمستانی نظیر اسکی، به علت کوهستانی بودن شرایط، اتمسفر ضخامت کمتری دارد، لذا مانع نفوذ اشـعـه مـاورای بـنـفـش نـمـی‌گـردد و احتمال آفتاب‌سوختگی بیشتر می‌شود.
احساس سرما و لرزیدن بعد از آفتاب سوختگی
افرادی که در فصول گرم سال آفتاب‌سوختگی را تجربه کرده‌اند، حتما متوجه این موضوع شده‌اند که بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد، آفتاب‌سوختگی موجب می‌شود پس از گذشت مدت زمان کوتاهی، به شدت احساس سرما کنید تا جایی که حتی در برخی موارد، کاهش دمای بدن با لرز نیز همراه است.
این موضوع با ماهیت آنچه موجب آسیب‌دیدگی سطح پوست شده در تناقض است. به نظر می‌رسد پاسخ این تناقض در تغییرات ایجاد شده در سیستم گردش خون نهفته باشد.
آفتاب‌سوختگی از جمله جراحت‌های پوستی شایع در فصل تابستان است. در واکنش به جراحتی که در نتیجه تابش نور خورشید به سطح پوست ایجاد شده است، رگ‌های خونی در قسمت آسیب‌دیده متورم می‌شوند و به این ترتیب خون‌رسانی در نزدیکی قسمت آسیب‌دیده پوست تسریع می‌شود.
افزایش خون‌رسانی به سلول‌ها به آنها کمک می‌کند تا بتوانند بافت آسیب‌دیده را ترمیم و درمان کنند.
از آنجا که معمولا آفتاب‌سوختگی به بافت سطح پوست صدمه می‌زند، قطر رگ‌های خونی در سطح آن قسمت از پوست که در اثر تابش نور آفتاب سوخته است، افزایش پیدا می‌کند و به این ترتیب میزان خون‌رسانی به بخش آسیب‌دیده پوست بیشتر می‌شود. به همین علت پوستی که دچار آفتاب‌سوختگی شده است قرمز می‌شود.
وقتی فردی دچار آفتاب‌سوختگی می‌شود، قسمت وسیعی از سطح پوستش صدمه می‌بیند و در نتیجه مقدار زیادی خون در نزدیکی سطح پوست قرار می‌گیرد و در این فرآیند، بدن گرمای زیادی را از دست داده و احساس سرما می‌کند.
در مواجهه با این تغییرات، مغز هر آنچه در توان دارد به کار می‌گیرد تا واکنش‌هایی را در بدن راه‌اندازی کند که مانع از دست رفتن گرمای بدن می‌شود.
یکی از شایع‌ترین واکنش‌ها در چنین شرایطی، لرزیدن است. در حقیقت وقتی بدنتان در اثر سرما می‌لرزد، به این معنی است که بدن در تلاش است تا با ایجاد حرارت، گرمایی که از دست داده است را جبران کند.
به همین دلیل است که حتی زمانی که با تماس دست، گرمای پوستتان را در محل آسیب دیده احساس می‌کنید، بدنتان از سرما می‌لرزد و به شدت احساس سرما می‌کنید.
معمولا آفتاب‌سوختگی با علائم دیگری مانند افزایش شدت ضربان قلب و همچنین افزایش شدت تنفس نیز همراه است.
این تغییرات نیز ناشی از همان تغییرات ایجاد شده در سیستم گردش خون و خون‌رسانی در بدن فرد آسیب‌دیده است که به طور کلی در وضعیت طبیعی بدن، اختلالاتی ایجاد می‌کند.
توصیه‌های لازم هنگام آفتاب‌سوختگی کودکان
- در بچه‌های زیر یک سال، آفتاب‌سوختگی به عنوان یک اورژانس پزشکی تلقی می‌شود.
- در کودکان یک ساله و بالاتر، زمانی که درد شدید پوست، تاول، خواب‌آلودگی و یا تب 38 درجه و بالاتر دارند، باید به پزشک مراجعه شود.
- به منظور جبران آب از دست رفته بدن، به خصوص اگر ادرار کودک کمتر از روال طبیعی گذشته باشد، از آب یا آبمیوه طبیعی استفاده کنید.
- اگر تب بالای 38 درجه وجود دارد، تب‌بر (استامینوفن) به کودک بدهید.
- غوطه‌ور کردن کودک در آب ولرم می‌تواند پوست را خنک کند.
- مالیدن کرم‌های مرطوب‌کننده و روغن‌های گیاهی (روغن زیتون) می‌تواند باعث تسکین ناراحتی و درد پوست شود. اگر لمس پوست دردناک است، از مالیدن مرطوب‌کننده صرف‌نظر کنید.
- محلول کالامین هم در تسکین علائم می‌تواند مفید باشد، ولی بهتر است از کالامین دی استفاده نشود.
- از الکل استفاده نکنید. مالیدن الکل ممکن است باعث افت حرارت بدن و تشنج شود.
- از هیچ‌‌گونه کرم یا پماد طبی بدون تجویز پزشک استفاده نکنید (پمادهایی نظیر پمادهای کورتون‌دار و همچنین پمادهای بی‌حس‌کننده لیدوکائین).
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
جام جم - زهرا هداوند
دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و مو، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله
مطالب مرتبط:
