تربت معشوق کجاست؟
از جمله نشانه های تربت امام حسین علیه السلام و فرق تربت امام حسین علیه السلام با بقیه خاک ها این است که بوی خوش عجیبی دارد. و حتی بعضی از بزرگان می فرمایند که از چند متری بوی خوش آن به مشام می رسد. حتی آنچه در کتب معتبر تاریخی نقل شده است قضیه معروف تخریب قبر امام حسین علیه السلام در چند مرحله است از جمله زمان متوکل عباسی ملعون که قبر آن حضرت را شخم زد و آب بر آن گرفت و قصد محو کردن قبر امام را داشت که بعدها عده ای آمدند قبر را پیدا کنند، از خاک ها برمی داشتند و می بوئیدند تا به قبر مطهر رسیدند که نقل می کنند بوی خوش عجیبی از آن به مشام می رسید و معلوم شد که آنجا قبر مطهر امام حسین علیه السلام است. انسان عاشق اینگونه تربت معشوق خودش را می جوید چون تربت معشوقش بوی عشق می دهد.
شفای مریض به برکت تربت
مرحوم آیة اللّه دستغیب رحمة اللّه علیه نقل می کند که محمدبن مسلم می گوید: مریض بودم، در مدینه امام باقر علیه السلام مقداری آشامیدنی برایم فرستادند که ظاهرا شربتی بوده است. دیدم بوی خوش داشت غلام گفت امام باقر علیه السلام فرمودند: وقتی شربت را خوردی به خدمت ما بیا. تعجب کردم که نمی توانم روی پای خودم بایستم چطور به محضر امام بروم. آن شربت را خوردم. گویا از بندها رها شده بودم. بلند شدم رفتم منزل امام باقر علیه السلام .
هنوز بر امام وارد نشده بودم که حضرت فرمودند: بدنت سالم شد.
گریه کنان داخل اتاق شدم و سلام کردم و دست امام را بوسیدم .
امام فرمودند: چرا گریه می کنی؟
گفتم: از دوری شما گریه می کنم.
حضرت فرمودند: آن شربت را چگونه یافتی؟
گفتم: گواهی می دهم که شما اهل بیت رحمتید. وقتی غلام شربت را آورد طاقت ایستادن را نداشتم اما وقتی شربت را خوردم مثل اینکه از بند آزاد شده بودم.
حضرت فرمودند: ای محمد! آن شربت را که خوردی از خاک قبر جدّم امام حسین علیه السلام بود و بهترین چیزی است که من به آن استشفاء می نمایم و هیچ چیزی را بر آن برابری مکن که ما به اطفال و زنان خود می خورانیم و از آن خیر بسیار می بینیم. (1)
و نیز از حبیب بن زهر نقل شده که گفت: حضرت موسی بن جعفر علیه السلام بعد از مسموم شدن فرمودند:
از تربت من چیزی نگیرید برای تبرک چون هر تربتی از ما حرام است مگر تربت جدم حسین علیه السلام که خدای عزوجل او را شفا مقرّر فرموده برای شیعیان و دوستان ما.(2)
ملائکه و تربت امام
نزد ملائکه مقرب خداوند تربت حضرت سیدالشهداء علیه السلام از جایگاه و منزلت بالائی برخوردار است و آنان هم احترام خاصی برای تربت آن حضرت قائل هستند کما اینکه در احادیث متعددی به این مسئله اشاره شده است.
امام صادق علیه السلام می فرمایند: هرگاه ملائکه به زمین نازل می شوند حورالعین از آنها خواهش می کنند تا تسبیح و تربت قبر حسین علیه السلام را برای آنان هدیه ببرند.(3)
کدام خاک جزء تربت امام است
یکی از مسائلی که باید به آن توجه داشت این است که این تربت که باید از قبر امام حسین علیه السلام باشد چه خاکی است؟ آیا تمام خاک شهر کربلا را شامل می شود و یا اینکه خاکی که روی بدن مطهر امام علیه السلام است و یا اینکه خاکی که سرخ رنگ است و بالای سر حضرت علیه السلام است؟ آنچه از لسان ائمه معصومین علیهم السلام در روایات معلوم می شود این است که روایات در این باب چند طایفه هستند.
در روایتی از حضرت صادق علیه السلام است که می فرمایند: تربت امام حسین شامل 70 زراع اطراف قبر امام علیه السلام که حدود سی و پنج متر می شود چون هر زراع حدود نیم متر است. (4)
طایفه ای دیگر از روایات چهار میل را می گوید: میل که جمع آن امیال است را گفته اند چهار هزار زراع است. در حدود دو هزار متر است به عبارتی دو کیلومتر.(5)
طایفه ای دیگر از روایات یک فرسخ در یک فرسخ را می گوید: که هر فرسخ پنج کیلومتر و هفتصد و پنجاه متر می شود. (6)
طایفه ای دیگر از روایات خاکی را که نزد سر مبارک و مطهر حضرت سیدالشهداء است را می گوید: امام صادق علیه السلام می فرمایند: نزد سر مبارک امام حسین علیه السلام خاکی سرخ است که در آن شفاء از هر دردی است الاّ مرگ. (7)
طایفه ای دیگر از روایات تا پنج فرسخ را می گوید: امام صادق علیه السلام می فرمایند: حرم امام حسین علیه السلام پنج فرسخ از چهار طرف قبر است. (8)
در حدیثی دیگر از اسحاق بن عمار آمده است که امام صادق علیه السلام فرمودند از محل قبر امام حسین علیه السلام از چهار جانب بیست و پنج زراع (9) مساحت کن جزء قبر و حرم امام است.
و در حدیثی از عبداللّه بن سنان است که از امام صادق علیه السلام نقل می کند: بیست زراع مساحت کن.(10) حدود ده متر از چهار جانب قبر شریف.
در روایتی دیگر از امام صادق علیه السلام است که به قدر هفتاد باع که حدود هفتاد متر می شود.(11)
آنگاه مرحوم شیخ طوسی گفته: توجیه این روایات ترتّب در فضیلت است که بالاترین پنج فرسخ است و کمترین عند رأس است.
یعنی هر چه نزدیک تر به قبر مطهر امام باشد و یا بدن مطهر باشد فضیلت آن بیشتر است و الاّ آنچه از روایات برمی آید تا پنج فرسخ جزء حرم امام علیه السلام است و خاک در این محدوده جزء تربت امام حسین علیه السلام است.
پی نوشت:
1) گناهان کبیرة: ج 2، ص 565، نقلا عن کامل الزیارات: ص 276 اختصاص مفید: ص 52.
2) جامع الاحادیث الشیعه: ج 12، ص 533.
3) مکارم الاخلاق: ص 281 ؛ بحارالأنوار: 101، ص 134 ؛ وسائل الشیعه: 40 ، ص 1033 ؛ جواهر الکلام: 10 ، ص 405.
4) کافی: ج 4 ص 588- کامل الزیارات: ص 486- المزار: ص 128.
5) کامل الزیارات: ص 280- بحارالانوار: ج 101 ص 131.
6) کامل الزیارات: ص 282؛ تهذیب الاحکام: 6 ، ص 71 ؛ بحارالانوار 101 ، ص 131.
7) کامل الزیارات: ص 279.
8) کامل الزیارات: ص 272 مصباح المتهجد: ص 511.
9) زراع حدود نیم متر است و زرع حدود یک متر است که دو زراع می شود یک زرع.
10) مصباح المتهجد: ص 511.
11) بحارالانوار: ج 101 ص 131.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منابع:
کتاب: آثار و برکات تربت امام حسین علیه السلام ، سیدی، سیدحسن.
سایت حوزه .
