عدل خدا و هدایت عده ای و گمراهی سایرین

پاسخ:

آیه مورد نظردر آیات متعددی از قرآن کریم آمده است؛ خدای سبحان در قرآن کریم گروههایی را نام برده که خود آنها را هدایت می کند: كسانى كه به آیات الهى ایمان مى‏ آورند، كسانى كه از خشنودى او پیروى می كنند، توبه کاران، اهل ایمان و عمل صالح و ...

وَ مَنْ یُۆْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَه (تغابن/11)

و هر كس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت مى ‏كند.

یَهْدی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدیهِمْ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ (مائده/16)

خداوند به بركت آن (قران)، كسانى را كه از خشنودى او پیروى كنند، به راه‏هاى سلامت، هدایت مى ‏كند و به فرمان خود، از تاریكیها به سوى روشنایى مى ‏برد و آنها را به سوى راه راست، رهبرى مى ‏نماید.

ُ وَ یَهْدی إِلَیْهِ مَنْ أَنابَ (رعد/27)

و هر كس را كه بازگردد، به سوى خودش هدایت مى ‏كند.

اللَّهُ یَجْتَبی‏ إِلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی إِلَیْهِ مَنْ یُنیبُ (شورى/13)

خداوند هر كس را بخواهد برمى‏ گزیند، و كسى را كه به سوى او بازگردد هدایت مى ‏كند.

فَأَمَّا الَّذینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ اعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فی‏ رَحْمَةٍ مِنْهُ وَ فَضْلٍ وَ یَهْدیهِمْ إِلَیْهِ صِراطاً مُسْتَقیماً (نساء/175)

امّا آنها كه به خدا ایمان آوردند و به (آن كتاب آسمانى) چنگ زدند، به زودى همه را در رحمت و فضل خود، وارد خواهد ساخت و در راه راستى، به سوى خودش هدایت مى ‏كند.

إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ یَهْدیهِمْ رَبُّهُمْ بِإیمانِهِمْ تَجْری مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ (یونس/9)

(ولى) كسانى كه ایمان آوردند و كارهاى شایسته انجام دادند، پروردگارشان آنها را در پرتو ایمانشان هدایت مى ‏كند از زیر (قصرهاى) آنها در باغهاى بهشت، نهرها جارى است.

وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ (بقره/258)

و خداوند، قوم ستمگر را هدایت نمى ‏كند

وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْكافِرینَ (بقره/264 )

و خداوند، جمعیت كافران را هدایت نمى ‏كند

وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقینَ (مائده/108)

و خداوند، جمعیّت فاسقان را هدایت نمى‏ كند

إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدی مَنْ هُوَ كاذِبٌ كَفَّارٌ (زمر/3)

در حقیقت، خدا آن كسى را كه دروغ‏ پردازِ ناسپاس است هدایت نمى ‏كند

إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ (غافر/28)

خداوند كسى را كه اسرافكار و بسیار دروغگوست هدایت نمى ‏كند

إِنَّ الَّذینَ لا یُۆْمِنُونَ بِآیاتِ اللَّهِ لا یَهْدیهِمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ (نحل/104)

به یقین، كسانى كه به آیات الهى ایمان نمى‏ آورند، خدا آنها را هدایت نمى ‏كند و براى آنان عذاب دردناكى است.‏

آیات یاد شده به خوبی نشان می دهد که هدایت الهی بر اساس لیاقت ها و شایستگی های انسان ها بدان ها عطا می شود و اگر کسی زمینه پذیرش حق را در وجود خود ایجاد نکرد بلکه با پیروی از هوای نفس و تبعیت از شیطان، با حق عناد نمود، چنین فردی بهره ای از هدایت الهی نداشته بلکه با دوری از رحمت خدا، به بیراهه ضلالت و گمراهی خواهد افتاد و سرانجامی بهتر از دوزخ نخواهد داشت.

لذا در آیات زیر به دو سنت مهم الهی در باب هدایت یا گمراهی انسانها اشاره شده و ملاک این هدایت و گمراهی دقیقا مشخص شده است و آن دو سنت الهی چنین است:

1- پیروی از شیطان و هوای نفس، بیراهه ای است که سرانجامی جز دوزخ ندارد و چنین کسانی بهره ای از هدایت الهی ندارند:

أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى‏ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى‏ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى‏ بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ یَهْدیهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ (جاثیه/23)

آیا دیدى كسى را كه معبود خود را هواى نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهى (بر اینكه شایسته هدایت نیست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مُهر زده و بر چشمش پرده‏اى افكنده است؟! با این حال چه كسى مى ‏تواند غیر از خدا او را هدایت كند؟! آیا متذكّر نمى ‏شوید؟!

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّبِعُ كُلَّ شَیْطانٍ مَریدٍ

كُتِبَ عَلَیْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلاَّهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ وَ یَهْدیهِ إِلى‏ عَذابِ السَّعیرِ (حج/3و4)

2- پیروی از دستورات خدای تعالی و تبعیت از کتاب آسمانی و رسولانش راهی است که به سعادت ابدی و فردوس برین منتهی می شود و این دسته افراد، مشمول هدایت و حمایت پروردگار سبحان خواهند بود.

وَاللَّهُ یَدْعُوا إِلى‏ دارِ السَّلامِ وَ یَهْدی مَنْ یَشاءُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ.(یونس/25)

و خداوند به سراى صلح و سلامت دعوت مى ‏كند و هر كس را بخواهد (و شایسته و لایق ببیند)، به راه راست هدایت مى ‏نماید .

منبع : سایت پرسمان قرآن