نقش تلاش در موفقیت طلبه

آفریدگار دانا دنیا را براساس کار وتلاش قرار داده و چنین مقدر کرده است که هر کس خواهان پیشرفت و تعالی و رسیدن به موفقیت وسربلندی می باشد چاره ای جز کار و تلاش بی وقفه و شبانه روزی و مستمر ندارد .

پروردگار در سوره نجم آیه 39 بر این نکته تاکید نموده است ، و ان لیس للانسان الا ما سعی.

واین که برای انسان بهره ای جز سعی و کوشش او نیست.

در کتاب تفسیر نمونه درباره این آیه شریف  آمده  است :  ((سعی)) در اصل به معنی راه رفتن  سریع است که به مرحله دویدن نرسیده ، ولی غالبا به معنی تلاش و کوشش به کار می رود.(1)

راغب درباره کلمه (( سعی)) می گوید: سعی مشی سریع است که به حد دویدن نیست و به طور استعاره به جدیت در کار اطلاق می شود خیر باشد یا شر.(2)

تنها پیشرفت و تعالی در دنیا در گرو کار وتلاش نیست بلکه پیشرفت و سعادت در آخرت هم چنین می باشد. خداوند در سوره اسرا آیه 19 درباره تلاش و کوشش برای رسیدن به خوشبختی در آخرت می فرماید : و من اراد الآخره و سعی لها سعیها و هو مومن فاولئک کان سعیهم مشکورا.

آن کس که سرای آخرت را بطلبد ،و برای آن سعی و کوشش کند در حالی که ایمان داشته باشد ، سعی و تلاش او (از سوی خدا) پاداش داده خواهد شد.

امام علی علیه السلام درباره  تلاش و کوشش می فرماید: قد تکفل لکم بالرزق و امرتم بالعمل. خداوند روزی شما را ضمانت کرده و شما را به کار و تلاش امر فرموده است.(3)

 و هم چنین پیامبر صلی الله علیه و آله در کلامی گهر بار درباره لزوم  تلاش و کوشش می فرماید : در اموری که به سود شما می باشد پر تلاش باش و از خداوند یاری بجوی و تنبل مباش.(4)

آیا کاری پربها تر و با ارزش تر از کار طلبگی و خدمت به آیین مقدس اسلام در این عالم وجود دارد ؟ طلبه می بایست به خود ببالد که پا در این راه پرافتخار الهی نهاده است و باید به شکرانه این نعمت  خدایی از هیچ گونه تلاش و کوششی در این راه پر ثواب دریغ نورزد .

وظیفه اصلی یک طلبه خداجو تحصیل علم و دانش و کسب معارف الهی است و در سایه این علوم الهی است که وی می تواند به آیین مقدس اسلام خدمت نماید و از کیان اسلام در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان دفاع نماید.

او باید بداند که به هدف مقدس خود هرگز نخواهد رسید مگر این که از روز اول تشرف به عالم طلبگی با تمام وجود و توان به تلاش و کوشش بپردازد و هرگز حتی برای لحظه ای از این مجاهدت دست بر ندارد.

اگر نگاهی هر چند کوتاه و گذرا به زندگی علمای شیعه بیندازیم خواهیم دید که آنان هرگز دست از کار وتلاش بی وقفه و شبانه روزی خویش برنداشتند و تا آخرین لحظه عمر شریف خویش اهل کار وتلاش مجاهد گونه بودند و هیچ چیز مانع تلاش و کوشش خداجویانه آنان نبود و علت اصلی پیشرفت و موفقیت آنان تلاش و کوششان می باشد.

امام رضا علیه السلام درباره رابطه مستقیم تلاش و کوشش با موفقیت می فرماید : من سال الله التوفیق و لم یجتهد فقد استهزا بنفسه . کسی که خواهان موفقیت باشد اما نکوشد خودش را به باد تمسخر گرفته است.(5)

نابرده رنج گنج میسر نمی شود                               مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد

طلبه باید بداند که موفقیت و پیشرفت و رسیدن به مراتب عالی علمی و معنوی  در گرو سعی و تلاش و کوشش خواهد بود و اگر کم کاری کند و دچار تنبلی و سستی در کار شود هرگز روی خوشبختی را نخواهد دید وبه آرزوی خود که همان موفقیت وبهروزی است نخواهد رسید.

امام علی علیه السلام  درباره اثر تنبلی در زندگی انسان می فرماید: آفه النجح الکسل.آفت موفقیت ، تنبلی است.(6) آن حضرت تنبلی را عامل عدم موفقیت و ناکامی انسان می دانند و در کلامی شیوا می فرماید: من دام کسله خاب امله. کسی که پیوسته تنبلی کند ، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند.(7)

طلبه چاره ای ندارد از این که بین راه پیشرفت و بهروزی و رسیدن به قله پرآوازه موفقیت و و راه ناکامی و تباهی عمر و زندگی و جوانی خویش و گرفتار آه و اندوه و حسرت شدن یکی را انتخاب نماید و برای فرار از شکست در تحصیل علم و دانش و معارف الهی راهی جز تلاش و کوشش برای او وجود ندارد.

 امام محمد باقر علیه السلام درباره اثر زیان بار سستی و تنبلی در زندگی می فرماید : الکسل یضر بالدین و الدنیا .تنبلی به دین ودنیا زیان می رساند .(8)

پیامبر و فرزندان پاک معصومش اهل تلاش و کوشش فراوان بودند و آن چنان تنبلی و سستی و فرار از کار وتلاش در نزد این بزرگواران قبیح و ناپسند می باشد که امام محمد باقر علیه السلام در کلامی متین  می فرماید : انی لابغض الرجل _ او ابغض للرجل_ ان یکون کسلان عن امر دنیاه.

و من کسل عن امر دنیاه فهو عن امر آخرته اکسل. من نفرت دارم از مرد_ یا برای مرد_ که در کار دنیایش تنبل باشد . هر  که در کار دنیایش تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر است .(9)

امام علی علیه السلا م همه ما را به تلاش و کوشش سفارش و از تنبلی و سستی در کار نهی می فرمایند ، آن امام همام  می فرماید : ان الاشیاء لما ازدوجت ازدوج الکسل و العجز فنتجا بینهما الفقر. آنگاه که اشیاء با یکدیگر جفت شدند ، تنبلی و ناتوانی با هم ازدواج کردند و از آنها فقر متولد شد .(10)

بدن شک و تردید همه ما در زندگی مشکلات و گرفتاری هایی داریم که برخی از آنها صبر ما را طاق کرده اما باید بدانیم که عمر انسان محدود است و ما برای همیشه جوان وشاداب و پر شور ونشاط باقی نخواهیم ماند و اگر از زمان های موجود به نحو احسن استفاده نکنیم روزی فرا خواهد رسید که حسرت این وقت های طلایی را خواهیم خورد .

 یک طلبه نباید تحت هیچ شرایطی دست از تلاش و کوشش و تحصیل علم ودانش بر دارد و بداند که وجود مشکلات در زندگی یک امر طبیعی است و هر  کسی در زندگی خویش داری مشکلات خاصی می باشد و اگر قرار باشد ما هر روز به بهانه بروز مشکلی دست از کار و تلاش برداریم  آنگاه باید برای همیشه با موفقیت و سربلندی و افتخار خداحافظی نماییم .

در میان علمای شیعه کم نبودند و نیستند کسانی که با وجود مشکلات فراوان و سختیهای طاقت فرسا هرگز دست از سعی و کوشش برنداشتند و توانستند با همت عالی و  تلاش و کوشش بسیار به قله موفقیت پا گذارند و مصداق این بیت خواجه حافظ شیرازی شدند :

پی نوشت ها :

1 1-تفسیر نمونه /ج22/ص550

2-قاموس قرآن/ج3/ص269

3- نهج البلاغه/ص220/خطبه 114

4-معارف و معاریف/ج2/ ص449

5-  میزان الحکمه/ج2/ص342/ح2951

6- میزان الحکمه/ج10/ص130/ح17763

7- میزان الحکمه/ج10/ص131 /ح17767

8- میزان الحکمه/ج10/ص131 /ح17769

9- میزان الحکمه/ج10/ص131 /ح17770

10- میزان الحکمه/ج10/ص130 /ح17762

 منابع:

1-قرآن کریم

2-تفسیر نمونه/مکارم شیرازی/انتشارات دارالکتب الاسلامیه/سال 1367

3-قاموس قرآن/سید علی اکبر قرشی/انتشارات دارالکتب الاسلامیه/چاپ هشتم/سال 1378

4-میزان الحکمه/محمدی ری شهری/انتشارات دارالحدیث/چاپ نهم/سال 1387

5-معارف و معاریف/سید مصطفی حسینی دشتی/انتشارات آرایه/چاپ اول / 1385

6-نهج البلاغه/محمد دشتی/انتشارات الهادی/1379

تهیه و تولید : مهدی صدری ، گروه حوزه علمیه تبیان