دلیل حرمت شراب در قرآن

احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است یعنی حلالیت نشانه مصلحت و فایده داشتن آن برای انسان است و حرمت نشانه مفسده و ضرری است که آن برای انسان دارد.

علی بن یقطین روایت می‌کند که روزی خلیفه عباسی از امام کاظم علیه‌السلام پرسید: «آیا شراب در قرآن حرام شده است؟»

امام فرمود: «بله، شراب در قرآن حرام شده است. خداوند در قرآن فرموده: « انما حرم ربی الفواحش ما ظهر منها و ما بطن و الاثم؛ پروردگار فواحش ظاهری و مخفی و گناه را حرام نموده است. در این آیه منظور از فواحش ظاهری، زنای علنی است. (در دوران جاهلیت بدکاره‌ها پرچم مخصوص بر سر در خانه خود داشتند) و مراد از فواحش باطنی ازدواج پسران با نامادری خویش است. (در دوران جاهلیت، پسران پس از مرگ پدرانشان با نامادری خود ازدواج می‌کردند) و منظور از گناه، شراب است به دلیل آیه‌ی دیگری در قرآن که در آن شراب و قمار را گناه معرفی فرموده است:

«و یسالونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر» از تو درباره شراب و ... می‌پرسند. بگو در آن‌ها گناهی بزرگ نهفته.

خلیفه عباسی به علی بن یقطین گفت: «به خدا قسم این فتوای هاشمی رسول خداست.»

علی بن یقطین می‌گوید: «گفتم آری، الحمدلله که خدا علم به این موضوع را به شما خاندان عطا کرد.»

خلیفه عباسی با کنایه گفت: «راست گفتی ‌ای شیعه».

ملاک امتیاز انسان ها بر یکدیگر

شراب به خاطر زیان‌های گوناگون و عواقب شوم تحریم گردیده است و آثار شوم شراب از نظر روحی و روانی و جسمی و... اصلاً قابل مقایسه با منافع ناچیز اقتصاد و احیاناً جسمی (در معالجه برخی امراض) نمی‌باشد.

ملاک امتیاز آدمی بر سایر جانداران عقل او است و به خاطر عقل است که انسان علم و دانش می‌اندوزد. همه ترقیات و پیشرفت‌های جوامع بشری ثمره علم و دانش بشری است و شراب عقل را گرچه در مدت محدود زایل می‌کند.

قرآن کریم می‌فرماید: «درباره شراب و قمار از تو سۆال می‌کنند، بگو: در آن‌ها گناه بزرگی است، و منافعی (از نظر مادی) برای مردم در بردارند (ولی) گناه (و مفسده) آن‌ها از نفع آن‌ها بیشتر است».(1)

این مسئله کاملاً منطبق بر عقل و منطق است، چیزی که ضررش بسیار بیشتر از منفعت آن باشد، انسان عاقل از آن پرهیز می‌کند و در دین نیز از آن نهی و تحریم شده است و قاعده اهم و مهم نیز بر همین اساس است.

در آیات قران قمار و شراب امری پلید و شیطانی دانسته شده است که دو ابزار مهم شیطانی‌اند «شیطان می‌خواهد که به وسیله شراب و قمار در شما انسان‌ها دشمنی و کنیه ایجاد کند».(2)

باید گفت که مسئله حرمت خمر و شراب، در همه ادیان الهی حرام بوده، و هیچ آیینی که از تحریف بشر مصون مانده باشد، شرب خمر را جایز نمی‌داند. روایتی از امام رضا علیه‌السلام نقل شده است که فرمودند: ما بعث الله نبیا الا بتحریم الخمر... (صدوق، التوحید) خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر آنکه شراب را در شریعت او حرام نمود.

بنابراین تصور این که حرمت شراب فقط مربوط به دین اسلام است، تصوری نادرست می‌باشد و اینکه امروزه در برخی ادیان شرب خمر را حلال می شمارند، این خود یکی از نشانه‌های تحریف‌هایی است که در آیین‌های الهی به دست بشر صورت گرفت (ر. ک: ذبیح الله محلاتی، ساحل نجات در مضرات شراب) که نمونه بارز آن را می‌توان در دین یهود، و همین طور در تحریفاتی که در دین مسیح توسط پولس قدیس صورت یافت، پی گرفت.

ب. باید دانست احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است یعنی حلالیت نشانه مصلحت و فایده داشتن آن برای انسان است و حرمت نشانه مفسده و ضرری است که آن برای انسان دارد.

ج. ضرر و زیان فردی و اجتماعی شراب بر کسی پوشیده نیست، هر چند ممکن است منافع زودگذر و اندکی داشته باشد چنان که قرآن کریم هم تصریح فرموده است: «یسئلونک عن الخمر والمیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما» ؛درباره شراب و قمار از تو می‌پرسند، بگو: در آن دو گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است و گناهشان از سودشان بزرگ‌تر است .(بقره، آیه 219)

و نیز در آیه 90 و 91 از سوره مائده، قمار بازی و می‌گساری اعمالی پلید و از ابزار شیطان معرفی شده است.

ضررهای بس گرانی که بر اثر شراب خواری بر روح و جسم انسان وارد می‌شود، به گونه ای است که فغان دانشمندان، روان‌شناسان و پزشکان جوامع غربی را درآورده است، در اینجا نظریه دانشمندان را در مورد زیان‌های شراب به طور فشرده بیان می‌کنیم:

برای روشن شدن زیان‌های شراب، قسمتی از آخرین نظرهای دانشمندان روان شناس و پزشکان را در مورد زیان‌های شراب می‌آوریم:

اثر الکل در عمر

یکی از دانشمندان مشهور غربی اظهار می‌دارد که هر گاه از جوانان 21 تا 23 ساله معتاد به مشروبات الکلی 51 نفر بمیرند، در مقابل از جوان‌های غیر معتاد ده نفر هم تلف نمی‌شوند. دانشمندان مشهور دیگری ثابت کرده است که جوان‌های 20 ساله که انتظار می‌رود پنجاه سال عمر کنند، در اثر نوشیدن الکل بیش‌تر از 35 سال عمر نمی‌کند.

زیان‌های اجتماعی الکل

طبق آماری که پزشک قانونی شهر «نیون» در 1961 تهیه نموده، جرائم اجتماعی الکلیست‌ها از این قرار است: مرتکبین قتل‌های عمومی 50 در صد، ضرب و جرح 77/8 درصد، سرقت 88/5 درصد، جرائم جنسی، 88/8 در صد این آمار نشان می‌دهد که اکثریت قاطع جنایات و جرائم بزرگ در حال مستی روی می‌دهد.(3)

آنچه در این آمارها آمده تنها گوشه‌ای از آثار و مفردات شراب، آن هم از نظر جسمانی و مادی است امّا آثار مخرب اجتماعی و روحی و معنوی آن بسیار بزرگ‌تر و عظیم‌تر است.

به خاطر همین آثار منفی و خانمان‌سوز شراب خواری است که اسلام آن را تحریم کرده و آیاتی بر مذمت میگساری نازل شده است.

پی‌نوشت‌ها:

1. بقره (2) آیه 219.

2. تفسیر نمونه، ج 2، ص 74 و 75. برای اطلاع بیشتر از مضرّات مشروبات الکل بهتر است به تفسیر نمونه، ج 5، ص 74 مراجعه فرمایید.

3. مائده (5) آیه 91.

فرآوری : زهرا اجلال

منابع :

سایت حوزه

سایت پرسمان