هنر نقاشی، زبان مشترک بیان ایده و عواطف

نقاشی یا نگارگری فرآیندی است که طی آن رنگ بر روی یک سطح مانند کاغذ یا بوم ایجاد نقش می‌کند و فردی که این فرآیند توسط او انجام می‌گیرد نقاش نام دارد، به‌خصوص زمانی که نقاشی حرفهء شخص باشد.

این هنر،با آفرینش کیفیت های زیبایی شناختی معین در یک زبان بصری دو بعدی نیز تعریف می شود.

به باور کارشناسان،هنر نقاشی از دیر باز وظایفی مانند روایت،مستند نگاری،داستان پردازی و تبلیغ را بر عهده داشته است،ولی از اواخر قرن نوزدهم با وا نهادن این وظایف به خلوص و استقلال بیانی دست یافته است.

به هر حال هنرمند نقاش پیام بصری خود را بر اساس کیفیت های حسی،عاطفی،امکانات بیانی،محدودیت های موضوعی و توانایی های تکنیکی بیان می کند.

تنوع سبک های نقاشی نیز نتیجه تاثیر همین عوامل است.

گودمن می‏گوید:«حقیقت آشکار آن‏است که یک تصویر برای آن که معروف‏یک شی‏ء باشد،باید نماد آن شی‏ء باشد؛به‏جای آن قرار گیرد و به آن بازگردد.میزان‏شباهت،هرچه‏قدر هم که باشد،برای‏برقراری این رابطه‏ی ارجاعی کافی‏نیست.برای ایجاد یک رابطه‏ی ارجاعی، شباهت ضرورتی ندارد.غالبا هرچیزی‏می‏تواند به جای چیز دیگری قرار گیرد.تصویری که معرف یک شی‏ء است-مانند نوشته‏ای که آن را توصیف می‏کند-به‏آن شی‏ء بازمی‏گردد و به خصوص بر آن دلالت می‏کند.دلالت،هسته‏ی‏بازنمایی و مستقل از شباهت است.»

ایراد عمده‏ای که می‏توان به نظر او وارد کرد،این است که مردم برای‏تشخیص موضوع تصویرها،به هیچ‏گونه‏آموزش ویژه‏ای نیاز ندارند.هوشبرگ و بروکس،در بررسی کلاسیک خود به این‏نتیجه رسیدند که کودک نوزده ماهه،بدون‏داشتن تجربه‏ی قبلی در تشخیص اشیا، تصویر اشیای آشنا را در نقاشی‏های‏خطخطی همان‏قدر دقیق باز می‏شناسد که‏خود این اشیا را.

به‏علاوه تصویرها،صرف‏نظر از بازنمایی اشیا،می‏توانند بیانگر اندیشه‏ها، احساس‏ها و عواطف نیز باشند.این قبیل‏جلوه‏های نامحسوس را نمی‏توان مستقیما در واقعیت درک کرد.نمادی که به جای‏یک اندیشه قرار می‏گیرد،نمی‏تواند ظاهر آن اندیشه را دقیقا به همان صورتی باز تولید کند که یک تصویر،ظاهر یک شی‏ء را به نمایش می‏گذارد.می‏توان گفت، تحلیل تصویرها به مثابه نمادها،همراه با تفسیرهایی که تا اندازه‏ای جنبه‏ی‏قراردادی دارند،برای بیان اندیشه‏ها و احساس‏ها مناسب‏تر از ترسیم ظواهر هستند.

آنچنان که گفته شده، قدمت نقاشی که از اصلی ترین رشته های هنرهای تجسمی است، در میان انسان ها، شش برابر قدمت استفاده از زبان نوشتاری است.

تاریخ هنر نقاشی نیز به زمان غارنشینی باز می‌گردد.

قدیمی‌ترین نقاشی‌ها در دنیا که متعلق به حدود 32000 هزار سال قبل است، در "گروته شاوه" فرانسه قرار دارد.

این نقاشی ها که با استفاده از افرای قرمز و رنگ دانه سیاه حکاکی و رنگ شده اند، تصاویری از اسب ها،کرگدن ها،شیرها، بوفالوها و ماموت ها را نشان می‌دهند. اینها نمونه‌هایی از نقاشی در غار هستند که در تمام دنیا وجود دارند.

امروزه بسیاری از آثار شناخته شده و مشهور هنری مانند مونالیزا نقاشی هستند. در حال حاضر اختلاف نظرهای جزئی در مورد کاملا هنری بودن آثاری که به روش های غیر سنتی و با روش های غیر از شیوه های کلاسیک خلق می‌شوند وجود دارد.

از لحاظ مفهومی هنرمندانی که از صدا، نور، آتش بازی، چاپگرجوهرافشان، پیکسل های صفحه مانیتور و حتی پاستل یا مواد دیگر استفاده می کنند، یا رنگ های آمیخته با زرده تخم مرغ را به کار می برند، یکسان هستند.

در نتیجه به اغلب کارهای هنری، نقاشی گفته می‌شود.

ابزار نقاشی:

ابزار مورد استفاده نقاش شامل انواع مختلفی است . از جمله :

· قلم موی نقاشی

· کاردک

· پالت از جنس چوب یا پلاستیک که در هنگام نقاشی رنگ را روی آن قرار داده و استفاده می کنند

· اسفنج

· گیره

· سه پایه

· قوطی اسپری رنگ

· اسپری رنگی دارای هوای فشرده

به این موارد می توان گچ ، مداد گرافیت ، پارچه کهنه یا دستمال کاغذ ی ، آینه ( که گاهی برای تغییر زاویه دید و پرسپکتیو و گاهی نیز برای نقاشی شخص از خودش بکار می رود) تربانتین یا هر رقیق کننده بی بوی دیگر (که معمولاً به همراه روغن استفاه می شود) ،مدل یا موضوع و شاید نور پردازی آتلیه را نیز اضافه نمود.

تکنیکهای نقاشی

تکنیکهای معمول نقاشی عبارتند از :

· رنگ زنی غلیظ

· آبرنگ

· لعاب دادن

· نقاشی یا رنگ مومی نقاشی یا رنگی که با موم آب کرده بسازند

· نقاشی دیواری که معروفترین نوع آن فرسکو می باشد.

· سایش و نقاشی نقطه ای

· فوماتو

· سامی – ای

· کلاژ

· نقاشی بر روی تخته

· نقاشی یا اسپری « گرافیتی

· نقاشی با مواد جدید

· نقاشی یا کامپیوتر

اما چه چیز موجب رونق و پایداری هنر نقاشی در طول تاریخ می شود و دلیل اشتراک زبان هنر میان انسانهایی از هر زبان و نژاد و دوره چیست؟ بالطبع ادراک و خوانش تصویر و درک معنای هنر در این میان نقشی کلیدی دارد.

نظریه‏های ادراک تصویر

بسیاری از نظریه‏پردازان اعلام‏داشته‏اند،شناسایی معمول و خودانگیخته‏ی تصویرها،صرفا نوعی‏تفسیر ناشی از تجربه نیست،بلکه مبتنی‏بر شباهت فیزیکی میان تصویر و موضوع‏آن است.به تعبیر دیگر می‏توان گفت، تصویر ظواهر موضوع خود را تقلید می‏کند و ادراک تصویر،متضمن فرایندهای مندرج‏در ادراک خود شی‏ء است.بنابراین، برداشت ما از تصویر و ادراک ما از تصویر، بستگی به آن دارد که درباره‏ی فرایندهای‏ادراک بصری دنیای واقعی چگونه‏می‏اندیشیم.

هاگن نظریه‏های ادراکی را به شرح‏زیر طبقه‏بندی می‏کند:

.1 نظریه‏های بوم شناختی گیبسونی، مبنی بر این‏که ادراک،شامل استخراج‏ساختارهای معنی‏داری است که از قبل در دنیای بصری خارجی وجود دارند.

.2 نظریه‏های ساختمان‏گرایان 1، مبنی بر این‏که ادراک،شامل ساختن‏معنای ادراکی براساس تجربه‏ی گذشته از یک دریافت بصری اساسا مبهم،از طریق‏چشم است.

.3 نظریه‏ی گشتالت،مبنی بر این‏که‏ادراک،شامل ساختاری کردن دریافت‏های‏بصری براساس قوانین سازمان ادراکی‏گشتالت است.

هریک از این نظریه‏های ادراک،با نظریه‏ی خاصی از ادراک تصویری پیوند دارد،و هریک از نظریه‏های ادراک‏تصویری نیز به نوبه‏ی خود پیامدهایی‏برای تولید تصویر به همراه دارد.

به همین دلیل شناخت اثر هنری و تفسیر آن یک از مسائل مهم پیرامون هنر محسوب می شود.

همشهری آنلاین

مجله رشد آموزش هنر/ نوشته: زهرا تقدس نژاد

سایت ایران تراک