مسافرت به کن

دستاورد حضور سینمای ایران در جشنواره كن

حاشیه‌هایی که از چند روز پیش از آغاز کن شروع شد و بیشتر حول محور حضور پرتعداد مدیران سینمایی می‌گردید از جنس انتقادهایی بود که 3سال است رسانه‌ها به آن می‌پردازند و البته این اعتراض، تنها یک نتیجه داشته؛ اینکه شخص جوادشمقدری پس از ماجراهای دیدار جنجالی‌اش با ژیل‌ژاکوب در کن شصت‌وسوم، 2سالی است که دیگر به کن نمی‌رود.در آستانه آغاز جشنواره کن امسال، امیر اسفندیاری مدیر بخش بین‌الملل فارابی اعلام کرد که« امسال توریست به کن نمی‌بریم» ولی آنچه در کن شصت‌وپنجم و بازار فیلمش رخ داد نشان داد که امسال هم تعداد زیادی توریست در ساحل زیبای کشور فرانسه داشته‌ایم.نکته جالب توجه اینکه امسال برای پوشش خبری «مناسب» خبرنگاری به کن رفته که اخبار ارسالی‌اش از پررونق بودن چتر سینمای ایران در بازار فیلم کن حکایت می‌کرد.مدیر عامل فارابی در روزهایی که در کن به سر می‌برد حضور این خبرنگار را مغتنم دانست.

اما اینکه سفر پرتعداد مدیران به کن چه دستاوردی را به همراه داشت پرسشی است که نمی‌توان به آن پاسخ‌های امیدوارکننده داد. امسال ما در کن تنها یک نماینده در یکی از بخش‌های جنبی داشتیم که ظاهرا حضور همین تک نماینده هم حاشیه‌هایی را به همراه داشته است. فیلم «یک خانواده محترم» ساخته مسعود بخشی به عنوان نماینده رسمی سینمای ایران در یکی از بخش‌های کن حضور داشت و بازخورد نمایش این فیلم میان ایرانی‌های حاضر در کن چندان مثبت نبود.

جز این در بازار فیلم کن چتر سینمای ایران بر پا بود و نمادها و موسسات دولتی در آن حضور پررنگی داشتند. اینکه چرا باید هر سال مدیر عاملان مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوان، موسسه رسانه‌های تصویری و... مسافر کن شوند و اساسا حضور این سازمان‌های دولتی تاکنون چه خروجی‌ای داشته است، سؤالاتی است که جواب شفاف و قانع‌کننده‌ای به آنها داده نشده است؛ آن هم در روزهایی که عملکرد این نهادها سروصدای فیلمسازان را در داخل درآورده و می‌توان به درستی این پرسش را مطرح کرد که با هزینه سفر دوستان به کن با این ارز گرانقیمت،‌ چقدر می‌شد به تولید فیلم‌های مستند و کوتاه و تبلور استعدادهای سینماگران جوان کشورمان یاری رساند؟محمد اطبایی کارشناس حوزه بین‌الملل، تحلیلی در خصوص دستاوردهای حضور سینمای ایران در کن ارائه داده که در آن به نحوه حضور مدیران نهادهای دولتی انتقاد وارد شده است.

فقدان سیاست‌های مشخص در حضورهای بین‌‌المللی

اطبایی معتقد است: «یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بخش سیاستگذار و اجرایی مدیریت سینمایی کشور، بی‌اعتمادی تام و تمام به بخش خصوصی است و متأسفانه بخش قابل توجهی از توان و بودجه نهادهای رسمی و دولتی به رقابت و مقابله با بخش خصوصی می‌گذرد. برای نمونه به جشنواره و بازار فیلم کن اشاره می‌کنم. بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوان، سازمان صدا و سیما، مؤسسه رسانه‌های تصویری و سازمان سینمایی حوزه هنری در این رویداد حضور دارند. به‌عبارتی دیگر، 6 مؤسسه و نهاد که از بودجه دولتی و عمومی استفاده می‌کنند، به‌صورت موازی در یک بازار واحد به فعالیت و حتی رقابت با یکدیگر می‌پردازند.

آیا می‌توان انتظار داشت که یک سازمان بازرسی در کشور، مجموع هزینه‌های این نهادها و دستاوردهای واقعی آنان را مورد بازرسی قرار دهد؟ آیا بخشی اندک از این بودجه ریالی و ارزی را نمی‌توان صرف آموزش نیرو در بخش خصوصی کرد؟ آیا مدیران می‌دانند همین چند فعال انگشت‌شمار بخش خصوصی با چه مشکلات و مصایبی پا به این رویدادها گذاشته و به رقابت با نهادهای رسمی و دولتی ایران و خیل بزرگ شرکت‌های عرضه و پخش بین‌الملی فیلم از دیگر کشورها می‌پردازند. فضای روانی جامعه را می‌باید آماده ارائه برخی آمارها و اطلاعات در بخش‌های مختلف مانند هزینه‌ها کرد.» این کارشناس بین‌‌المللی سینمای ایران در بخش دیگری ازتحلیلش نوشته است: «وضعیت نهادهای رسمی و دولتی را یک‌بار برای همیشه روشن کنیم.

سرانجام مسئولیت بنیاد سینمایی فارابی در حوزه بین‌الملل چیست؟ از طرفی به‌عنوان نهاد مادر در این حوزه ارزیابی می‌شود و از سوی دیگر به کوچک‌ترین امور اجرایی واداشته می‌شود. از سویی باید عرضه و بازاریابی تولیدات خود را به‌عهده گیرد و از سویی دیگر با فیلم‌هایی روبه‌روست که هیچ بختی برای حضور در بازارهای جهانی ندارند. بنیاد سینمایی فارابی به واسطه جایگاه جهانی، تجربه و بهره‌مندی از بودجه مناسب،باید به جایگاه حمایتی پدرانه خود نسبت به سینمای ایران بازگردد و تنها به حمایت از بخش خصوصی و ارائه اطلاعات کلی سینمای ایران به مراجعه‌کنندگان خود بپردازد و با این نگاه، جایگاه فارابی، نه در بخش اصلی بازار بلکه همچون دیگر نهادهای مادر و حمایتی، در بخش دهکده بین‌المللی بازار کن است.

پرسش دیگر آن است که آیا تمامی نهادهای رسمی و دولتی سینمایی ایران ملزم به حضور در بازار کن هستند؟ آیا حضور انجمن سینمای جوان، با توجه به ماهیت کاری خود در بخش فیلم کوتاه، سنخیتی با بازار فیلم کن دارد؟ جشنواره و بازار فیلم کلرمون- فران به‌عنوان مهم‌ترین رویداد سینمای کوتاه جهان، جای مناسب‌تری برای صرف بودجه بین‌المللی این نهاد بوده و از حضور در جشنواره کن چه دستاوردی نصیب سینمای کوتاه ایران می‌شود؟ سازمان صدا و سیما که طبق شنیده‌ها با مشکل دریافت روادید برای گرداندگان غرفه خود در کن هم روبه‌رو بوده، با توجه به ماهیت تلویزیونی تولیدات خود، حضور در رویدادهای مشابهی مانند میپکوم و میپ‌تی که در همین کن برگزار می‌شوند، از اولویت بیشتری برخوردار نبوده؟ حوزه هنری و یا همان سازمان سینمایی سوره که امسال برای نخستین‌بار به‌صورت مستقل در بازار کن حضور داشته، آیا دارای تولیدات مناسب جدید (جز یک فیلم) برای حضور در بازار کن و صرف هزینه‌های مربوطه بوده است؟ مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم قصه مشابهی دارد و در ظرفیت‌های جذب مخاطب بین‌المللی برای تولیدات حداقل امسال این مرکز باید با دیده تردید نگاه کرد.»