تبیان، دستیار زندگی
دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت‌های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه‌های نجومی مورد استفاده قرار می‌گیرد،آشنایی با ستاره شناسی است که ما در اینجا به بررسی ستاره شناسی نامرئی می پردازیم...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ستاره شناسی نامرئی

ستاره شناسی نامرئی

دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت‌های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه‌های نجومی مورد استفاده قرار می‌گیرد،آشنایی با ستاره شناسی است که ما در اینجا به بررسی ستاره شناسی نامرئی می پردازیم.

چشم بشر تنها گستره امواج مرئی طیف الکترومغناطیسی را حس می کند. برای پوشاندن گستره کامل از پرتوهای رادیویی تا گاما آشکارسازهای گوناگونی حساس به طول موجهای مختلف لازم است. این جایی است که فن آوری جدید قادر است پیشرفت های جدیدی در ستاره شناسی مشاهده ای بنماید. ستاره شناسی نامرئی مستلزم فن آوری هایی است که قادر است ما را به وراء محدوده های طول موج ستاره شناسی نوری ببرد.

تجربه ستاره شناسی نامرئی نیز به شفافیت زمین که به طورموثر قسمت های عمده ای از طیف الکترومغناطیسی به خصوص نور ماوراء بنفش, پرتوهای ایکس, بعضی از طول موج های مادون قرمز و امواج رادیویی (میلی متری) با طول موج کوتاه را جذب می کند مربوط می شود. تابش مادون قرمز ابتدا توسط بخار آب که در قسمت های پایین تر جو متمرکز است جذب می شود, پایین تر از 20 کیلومتر.

ستاره شناسی نامرئی

تابش های ماوراء بنفش و پرتو ایکس ابتدا در ارتفاع بیش از 10 کیلومتر در یون سپهر جذب می شوند, در سطوح بالاتر از سطحی که هواپیما و بالن می توانند پرواز کنند. روش مشخص برای برطرف کردن جذب جوی این است که به بالای جو برویم. این ستاره شناسی فضایی است که از راکت ها, بالن ها و هواپیماها, هم چنین اقمار مصنوعی و فضاپیماها استفاده می کند. بنابراین, ستاره شناسی نامرئی به دو بخش طبیعی تقسیم می شود – آن هایی که در سطح زمین و آن هایی که باید در فضا کار انجام دهند.

الف) ستاره شناسی رادیویی از روی زمین

نوع معمولی یک تلسکوپ رادیویی, بشقاب رادیویی است که مانند یک تلسکوپ انعکاسی عمل می کند. این تلسکوپ اساسا یک مخزن موج رادیویی با یک آشکارسازدر کانونش می باشد. این تلسکوپ بسیار شبیه یک آینه که در یک تلسکوپ انعکاسی عمل می کند, امواج رادیویی را منعکس کرده و متمرکز می سازد.

گیرنده رادیویی امواج رادیویی ورودی را به یک ولتاژ تبدیل می کند که می تواند اندازه گیری شده و روی یک نوار مغناطیسی ثبت شود. سرانجام اندازه گیری ها معمولا به صورت یک نقشه پربندی یا یک نقشه شدت خطای رنگی در می آیند. این تلشکوپ ها یک کمبود دارند و آن توان تفکیک پایین است.

ب)ستاره شناسی مادون قرمز متصل به زمین

یک آشکارساز مادون قرمز یک تابش سنج است, یک قطعه نازک ژرمانیوم تا حدود 2درجه کلوین سرد شده است. هنگامی که تابش مادون قرمز به یک تابش سنج برخورد می کند, گرم شده و مقاومت آن در مقابل جریان الکتریکی تغییر می کند. چنین تغییراتی می تواند به طور الکترونیکی اندازه گیری شوند و مقدار تغییر دلالت بر این دارد که چه مقدار انرژی مادون قرمز را تابش سنج جذب می کند. بیش تر مشاهده مادون قرمز می تواند در خلال روز هنگامیکه تلسکوپ ها توسط ستاره شناسان اپتیکی مورد استفاده قرار نمی گیرند, انجام شود.

ستاره شناسی نامرئی

ج)ستاره شناسی فضایی

بیش تر تابش مادون قرمز دور نمی توانند به زمین نفوذ کنند با وجود این در ارتفاعات 15 تا 20 کیلومتر یا نظیر آن مقدار کم تری از جو زمین در بالای سر ناظرباقی می ماند. مشاهدات مادون قرمز دور می توانند در این ارتفاعات از هواپیماها یا بالون ها انجام شوند. وسیله لازم یک تلسکوپ انعکاسی مجهز به یک تابش سنج است.

در حال حاضر ایالت متحده آمریکا تلسکوپ فضایی هابل را به فضا پرتاب کرده است این تلسکوپ با یک آیینه 4/2 متری, زمین را در ارتفاع حدود 500کیلومتری دور می زند و عمدتا در نواحی ماوراءبنفش و مرئی کار می کند.


بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تنظیم: اعظم اژدری

مطالب مرتبط:

نحوه کار با تلسکوپ

نحوه تراش آینه تلسکوپ