بهداشت روانی همسرتان در گرو کار او

یک روان سالم برای حفظ سلامتی نیاز به عواملی همچون عزت نفس ،ارتباط خوب بادیگران، احساس مفید و ارزشمند بودن، امیدواری به آینده، پاسخگویی منطقی به نیازهای مادی و ... دارد که یک کار خوب با تقویت اکثر این عوامل در حفظ و ارتقاء بهداشت روان تاثیر گذار است.

کار و تقویت عزت نفس

کار به جهت تاثیر مهمی که بر عزت نفس فرد دارد، حافظ سلامت روان است. اگر عزت نفس را از ارکان سلامت روان بدانیم، ناگزیر "کار" را  _ از آن جهت که یکی از مهمترین عوامل سازنده و تقویت کننده ی عزت نفس است _، دارای نقش کلیدی در بهداشت روان خواهیم یافت .کار، ازسرچشمه های عزت نفس است و عزت نفس متقابلا در کیفیت کار تاثیر گذار خواهد گردید و این چرخه، خود نشانه ی حیات یک روان سالم است. در حالیکه در یک فرد بیکار ،که بیکاری او تدوام زیادی هم پیدا کرده است، احتمال آسیب دیدن عزت نفس زیاد است. عزت نفس که کم شود، حساسیت فرد در برابر بیکار بودن، بی اثر، بی فایده، و سربار دیگران بودن نیز کم می شود و این چرخه نیز نشانه ی اختلال در بهداشت روانی فرد، خصوصا فرد جوان است. چرا که بیکاری در فرد سالخورده نمی تواند آسیب زا باشد زیرا فرد سالخورده با تکیه بر تولیدات و آثاری که به جا گذاشته ،به بهداشت روانی مطلوب دست خواهد یافت. مسلما یک سالخورده در صورتی دچار اختلالات روانی خواهد شد که در گذشته ی خود تولید قابل افتخاری به جا نگذاشته باشد.

کار عامل سلامتی جسمانی

عقل سالم در بدن سالم است . بدنی که بیمار و ضعیف باشد روح را اسیر خود می کند و برای رفع مشکلاتش او را مشغول می کند. " هر قدر بدن ضعیفتر باشد بیشتر به روح فرمان می دهد و هر قدر قوی تر باشد بهتر از آن فرمانبرداری می کند. افراد ضعیف هر قدر کمتر از عهده  تسکین شهوات برآیند بیشتر عصبانی می شوند. جسم نحیف روح را ضعیف می کند" ( امیل ،ص 70)

تندرستی در کار کردن است و از این روی به جوانی ،لطف و زیبندگی می بخشد. سر لطافت و زیبایی در کار کردن است و اشتغال نیمی از رمز خرسندی و خشنودی است. از خدا مال و منال نخواهیم بلکه توفیق کار و عمل بخواهیم."

(لذات فلسفه، 460)

کار از آنجا که منبع حرکت و تبدیل انرژی است، سلامت بدن را بیش از هر عامل دیگری حفظ و بلکه تضمین می نماید. از همین رو کار را از آن جهت که عامل سلامت جسم است عامل بهداشت روان نیز می دانیم. البته در این خصوص فرقی هم نمی کند که کار فکری باشد یا یدی. زیرا علی رغم تصور عوامانه کارهای فکری بیش از کارهای یدی انرژی مصرف می کنند. علم پزشکی قائل به این مطلب است که مغز برای فعالیت های خودش _ که تفکر بخشی از آن است_ بیش از هر عضو دیگری از اعضای بدن انرژی مصرف می کند. لذا مراد از واژه ی حرکت ،هر نوع فعالیتی است که موجب مصرف انرژی گردد.

کار موجب امید به آینده است

کسی که قدرتش از کار است هرچند در زمان حال وضعیت خوبی نداشته باشد امید زیادی به آینده دارد. این امید منبع یک انرژی قوی برای تحمل مشکلات فراوان زندگی خواهد بود. اکثر بیماران روانی نسبت به آینده بدبین و ناامیدند.

کسی که کار می کند به اعتبار کارش می تواند قرض بگیرد؛ اجناس قسطی بخرد؛... همین معاملات اعتباری هم تاثیر بعد مثبت روانی کار را بر روح و روان فرد بیشتر می کند. به هر حال آینده برای کسی است که به کار قابل اعتمادی مشغول است و صاحب درآمد است. این یک قانون کلی است و نسبت به زمان و مکان تغییری نمی کند.

کار و احساس افتخار

افتخار به کار از دیگر دستاوردهای روانی یک کار خوب است که علاوه بر تقویت قدرت روحی،موجب تصفیه روان فرد نیز می گردد. به این معنا که این احساس افتخار آمیز می تواند حقارتهایی کوچک و بزرگی که احیانا در طول زندگی متوجه فرد شده است را به دست فراموشی سپارد و او را بر تمامی احساسات و عواطف تحقیر آمیزی که موجب آزار روانی او هستند غلبه دهد. به همین جهت گاهی می بینیم کسانی که به کار خود افتخار می کنند اخلاق و منش اجتماعی بهتری دارند و از عواطف سالمتری برخوردارند. در مقابل احساس افتخار، احساس شرم است که در افراد بیکار زیاد گزارش شده است.

وقتی بیکاری موجب بی پولی و مشکلات دیگر زندگی هم بشود احساس شرم و بی کفایتی به عامل بسیار قوی برای به خطر انداختن سلامت روانی بیکار تبدیل خواهد شد .لذا در انجمنهای حمایت از بیکاران در صددند نگاه منفی بیکار را به مسئله ی بیکاری از بین ببرند" داشتن نگرش مثبت به بیکاری، احساس شرم بیکار و تمایل او به منزوی شدن را کم می کند." اما جز با ایجاد کار در رفع مشکلات روحی روانی بیکاران تا کنون اقدام موثری گزارش نشده است. (فصلنامه علمی پژوهشی،ص 13).

از همین شاخصه در تعریف کار می توان نتیجه گرفت کاری که موجب تحقیر و خفت فرد (با در نظر گرفتن شانیت اجتماعی او) باشد، کار نیست و تاثیرات مثبت کار را بر روح روان فرد نخواهد داشت. اقداماتی از قبیل قبرشویی، پاک کردن شیشه ماشین پشت چراغ قرمز... که شکل مودبانه تر تکدیگری است، کار مفید و شریف نیستند. نشانه ی دیگر در تشخیص مضر بودن این کارها این است که اگر انجام نشوند نه تنها در جامعه مشکلی ایجاد نمی شود بلکه جامعه شکل بهتری هم پیدا می کند. افرادی که چنین کارهایی را شغل خود قرار می دهند هیچگاه از لحاظ روحی روانی سالم و آرام نیستند.