نقش برجسته کورانگون

حدود 76 سال از ثبت نقش‌برجسته‌ «كورانگون» در غربی‌ترین نقطه‌ استان فارس می‌گذرد. اثری كه قدیمی‌ترین نقش‌برجسته ایران است، ولی این روزها چنان وضعیت نامناسبی دارد كه هر لحظه امكان دارد فرو بریزد.

نقش‌برجسته‌ كورانگون كه در دو كیلومتری جنوب «بابا میدان» در بخش «رستم» استان فارس قرار دارد، خردادماه 1315 در فهرست آثار ملی ثبت شد.

این نقش برجسته‌ که برفراز تپه‌ای بلند در شمال فهلیان (نورآباد استان فارس) نزدیک دهکده سه تلو از دوره عیلامیان باقی مانده ، از لحاظ قدمت تاریخی از اهمیت خاصی برخوردار است، چرا که  به‌عنوان كهن‌ترین نقش‌برجسته ایران شناخته می‌شود.

هرتسفلد در سال 1924 میلادی موفق به کشف این نقش برجسته شد و آن را به عنوان  “نقش کورانگون”‌  معرفی نمود.

این نقش شامل دو رب‌النوع زن و مرد است که در میان پرستندگان (خادمان) خود نشسته‌اند. این خدا تاجی شاخ‌دار بر سر دارد و روی یک مار حلقه زده نشسته و سر مار را در دست چپ دارد و با دست راست ظرفی را گرفته که از میان آن فواره آب بیرون می آید و ماهی‌هایی که در آب در حال شنا کردن هستند نیز دیده می‌شوند.

سه نفر در سمت راست و دو نفر در سمت چپ با لباس‌های بلند ایستاده‌اند و 27 نفر هم در مقابل ایشان با لباس‌های کوتاه و دست بسته روی تخته سنگ‌های جداگانه‌ای حجاری شده‌اند.

این نقشه برجسته به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد برمی‌گردد و طبق کاوش‌های باستان‌شناسی متعلق به یکی از پرستشگاه‌های عیلامی است و هنر قوم سومر را نمایان می‌سازد. متأسفانه این حجاری فرسایش بسیار یافته و آثار کمی از آن باقی است

نوروز رجبی ــ باستان‌شناس و استاد دانشگاه آزاد واحد مرودشت ــ در گفت‌وگو با ایسنا وضعیت این نقش‌برجسته، اظهار داشت: از این لحا1 در وضعیت بسیار اسفباری قرار دارد، به‌طوری كه بخشی از نقش‌برجسته بر اثر رانش كوه در گذشته از قاب اصلی جدا شده و هر لحظه امكان دارد فرو بریزد. هرچند عوامل تخریب آن شامل عوامل طبیعی مانند باد، باران، گرما و سرما نیز می‌شود.

این عوامل شرایط را به‌گونه‌ای پیش برده‌اند كه سطح نقش‌برجسته به‌شدت متخلخل و آسیب‌پذیر شده است و در شرایط معمولی به‌سختی می‌توان جزییات نقش‌برجسته را دید.

این استاد دانشگاه همچنین گفت: علاوه بر شرایط نامناسب نقش‌برجسته، ‌در اطراف این اثر و بر فراز كوه، بقایایی از یك استقرار بسیار مهم دیده می‌شود كه داده‌های سفالی آن نشان از وجود استقراری از دوره عیلامی، ساسانی و اسلامی است؛ اما با كمال تأسف به‌دلیل نبودن نظارت و حراست از این نقش‌برجسته در طول یك دهه گذشته، قاچاقچیان شبانه به جان این استقرارها افتاده‌اند و بخش‌های زیادی از آن تخریب شده است.

او تأكید كرد: از آنجا كه نقش‌برجسته كورانگون تنها نقش‌برجسته عیلامی است كه نقش خدایان عیلامی در آن دیده می‌شود، ضروری است سازمان میراث فرهنگی رسیدگی به وضعیت این اثر را در اولویت قرار دهد.

جام جم آنلاین

تاریخ ما

سایت ایران ویج