کارمند انتقالی پس گرفته می‌شود؟
ترافیک، آلودگی هوا، ازدحام جمعیت، کمبود امکانات و در نهایت قوت یافتن احتمال وقوع زلزله در تهران همگی دست به دست هم دادند تا خطرات افزایش بالا رفتن جمعیت تهران توجه خیلی‌ها را به خود جلب کند تا جایی که حدود دو یال پیش یعنی در فروردین ماه 1389 محمود احمدی‌نژاد رسماً اعلام کرد که حداقل 5 میلیون نفر باید تهران را ترک کنند زیرا وقوع زلزله در تهران قطعی است و با توجه به این جمعیت، امداد رسانی و مدیریت مناسب بحران غیرممکن خواهد بود.
از همان زمان بود که فراهم ساختن ساز و کار خروج کارمندان از تهران در دستور کار دولت قرار گرفت و به فاصله چند هفته از اعلام این خبر لطف الله فروزنده معاون مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری اعلام کرد: «بر اساس جدید‌ترین مصوبه دولت، کارمندانی که از تهران به شهرهای دیگر مهاجرت کنند 25 تا 50 درصد به حقوق آنان افزوده می‌شود».
پس از آن نیز آیین نامه اعطای تسهیلات به کارکنان دستگاه‌های متقاضی انتقال از شهر تهران نیز در دولت تصویب شد که شامل 21 ماده بوده و در یکی از بندهای آن تاکید شد که «تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند بر اساس درخواست کارمند با رعایت ضوابط و مقررات مربوط نسبت به پذیرش درخواست آنان مبنی بر انتقال اقدام کنند».
افراد دیگری هم در این زمینه اظهار نظر کردند، یکی از آن‌ها شمس‌الدین حسینی سخنگوی اقتصادی دولت بود، وی در این باره گفته بود: «تمرکز در پایتخت مشکل ساز و باعث افزایش هزینه‌ها و اتلاف زمان و ایجاد سایر مسائل می‌شود و مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد احتمال وقوع زلزله در تهران وجود دارد؛ بنابراین هم اکنون که فرصت اجرای چنین برنامه‌ای هست، باید برای آن برنامه ریزی کنیم. بنابراین، امکانات و زمینه مهاجرت معکوس باید فراهم شود».
اما حالا بعد از گذشت حدود دو سال از این تصمیم به نظر می‌رسد این طرح با شکست مواجه شده است شاهد نهایی این حرف بازگشت بی‌سر و صدای برخی از این کارمندان به تهران است. در این باره خبرگزاری فارس از شیراز که یکی از مکان‌های اصلی مورد توجه انتقال کارمندان و مراکز دولتی از پایتخت بود، گزارش داده است: اخیراً پژوهشگاه باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی که در پروسه انتقال از تهران کار آن حتی به تحصن کارمندان آن مقابل مجلس نیز کشیده شده بود دوباره به تهران منتقل شده است و خبرهای دیگری حاکی است که پژوهشکده و معاونت میراث فرهنگی کشور که چندی قبل به شیراز منتقل شده بود، اکنون در حال انتقال از استان فارس به تهران است.
حجت الاسلام محمدجعفر منتظری در گفتگویی با تبیانی‌ها با اعلام اینکه انتقال عجولانه و بدون تدبیر کارکنان دولت از تهران به جز گسستگی خانواده‌ها و افزایش شکایات از دولت بهره‌ای ندارد و به طور قطع شکست می‌خورد گفته بود: «کارمندان در قراردادهای استخدامی تعهدی مبنی بر اجرای تمامی تصمیمات دولت نداده‌اند»
تایید ماجرای قطع شدن حقوق عده‌ای از کارکنان انتقال یافته توسط دولت، خود موضوع دیگری است گمانه زنی‌ها درباره شکست این برنامه را قوت می‌بخشد
طرح انتقال کارکنان از ابتدا غلط بود
این طرح هم مانند خیلی از طرح‌های دیگر از ابتدا موافقان و مخالفان زیادی داشت خیلی‌ها از همان ابتدا اعتقاد داشتند اجرای چنین طرحی عملاً امکان موفقیت ندارد، یکی از این افراد دکتر حشمت الله سعدی، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا بود که در همان ابتدای شروع به کار این تصمیم مخالفت خودش را این‌گونه بیان کرد: «یکی از برنامه ریزان و تحلیل گران کلان مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور اعتقاد داشت، در جوامع توسعه یافته بیش از 70 درصد طرح توجیهی پروژه‌ها به مسائل اجتماعی و تبعات آن اختصاص می‌یابد، حال آنکه این رقم در جهان سوم کمتر از 20 درصد است. نتیجه نهایی این تفاوت این است که در کشورهای اخیر بسیاری از طرح به ظاهر به لحاظ فنی بدون ایراد هستند اما به دلیل بی‌توجهی به مسائل اجتماعی و فرهنگی در میانه راه متوقف شده و اجرا نمی‌شوند. با اندکی دقت می‌توان ده‌ها طرح ملی را نام برد که به همین دلیل اجرا نشده‌اند و یا تبعات آن بیشتر از نتایج آن بوده است. بدون شک طرح خروج کارمندان دولت برای کاهش جمعیت تهران یکی از این گونه طرح‌هاست که نه تنها با اجرای آن باری از دوش کلان شهر تهران برداشته نمی‌شود بلکه تبعات بسیاری به دنبال خواهد داشت.»
اخیراً پژوهشگاه باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی که در پروسه انتقال از تهران کار آن حتی به تحصن کارمندان آن مقابل مجلس نیز کشیده شده بود دوباره به تهران منتقل شده است و خبرهای دیگری حاکی است که پژوهشکده و معاونت میراث فرهنگی کشور که چندی قبل به شیراز منتقل شده بود، اکنون در حال انتقال از استان فارس به تهران است
این طرح میل به جذب در ادارات تهران را در بدو خدمت افزایش می‌دهد. بسیاری از کارکنان ترجیح می‌دهند بخشی از سوابق خدمتی خود را در تهران سپری نموده و مابقی را با امتیازات حاصل از انتقال، در استان خود بگذرانند.
ناگفته پیداست سیستمی برای کنترل بازگشت مجدد کارکنان به مرکز وجود ندارد. کسانی که با بروکراسی اداری ایران آشنا باشند به خوبی می‌دانند ده‌ها راه میان بر برای رسیدن به مقصد وجود دارد. بدون شک تعدادی از افراد مورد نظر پس از مدتی به تهران باز خواهند گشت.
با توجه به روند افزایش جمعیت شهر تهران، حتی اگر این طرح اجراء شود، نگاهی به آمار و ارقام افراد ثبت نام شده نشان می‌دهد، تأثیر آن بر جمعیت تهران بسیار اندک است. خروج این تعداد کارمند حتی نمی‌تواند بر یکی از محلات کوچک شهر تأثیرگذار باشد.
البته دکتر حشمت تنها یکی از کسانی بود که به این طرح با دیده انتقاد می‌نگریستند، یکی دیگر از این مخالفان، رئیس دیوان عدالت اداری بود، حجت الاسلام محمدجعفر منتظری در گفتگویی با تبیانی‌ها با اعلام اینکه انتقال عجولانه و بدون تدبیر کارکنان دولت از تهران به جز گسستگی خانواده‌ها و افزایش شکایات از دولت بهره‌ای ندارد و به طور قطع شکست می‌خورد گفته بود: «کارمندان در قراردادهای استخدامی تعهدی مبنی بر اجرای تمامی تصمیمات دولت نداده‌اند».
این مقام مسئول علت مخالفتش را کار‌شناسی نشدن طرح عنوان کرده و گفته بود: «آیا دولت در مورد اشتغال همسر کارمند، وضعیت تحصیل یا ازدواج فرزندان، وضعیت تعهد خانواده نسبت به نگهداری از والدین سالمند، بیماری یا شغل دوم کارکنان دولت بررسی انجام داده است. حال آنکه با خروج دستگاه‌های دولتی از پایتخت شیرازه و انسجام بسیاری از خانواده‌های کارکنان دولت در معرض انحطاط قرار می‌گیرد».
رئیس دیوان عدالت اداری با بیان اینکه در این نوع تصمیم گیری‌ها نباید عجله کرد گفته بود: «دولت نباید فکر کند که با خروج ضربتی 100 هزار کارمند از تهران زلزله به سایر شهروندان تهرانی آسیب نمی‌رساند زیرا چنین برداشتی اصلاً منطقی نیست».
البته بعضی‌ها هم این طرح را شکست خورده نمی‌دانند بلکه می‌گویند فقط از شدت و حرارت آن کاسته شده است، سید محمدعلی موسوی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه روند اجرای این طرح آرام است و نباید بگوییم که شکست خورده است، گفت: دولت در ابتدا این طرح را با شدت و حرارت خاصی دنبال می‌کرد اما در سال جاری توجه آنچنانی ندارد و سرعت اجرایی آن پایین آمده است.
این نماینده مجلس ادامه داد: البته نمایندگان مجلس نیز تاکنون این موضوع را پیگیری نکرده و دولت را در این زمینه مورد سئوال قرار نداده‌اند چون نگاه ما در درجه اول به معضلات اجتماعی است.
موسوی با تاکید بر اینکه طرح بسیار خوب و مفید است افزود: باید جلسه‌ای با حضور مسئولان دولت برگزار شود و نحوه اجرای این طرح را مورد سئول قرار دهیم.
در آخر به نظر می‌رسد شنیدن خبرهای این چنینی از طرح‌هایی که در ابتدا بسیار امیدوارانه به نظر می‌رسیده‌اند و دولت برای اجرای درست آن‌ها وعده‌های بسیاری داده بود و حالا بی‌توجهی به آن‌ها سرنوشتشان را نامعلوم کرده است حاصلی جز بی‌اعتمادی به طرح‌های جدید نخواهد داشت.
فاطمه رجبی بخش اجتماعی تبیان
مقالات مرتبط:
