شغلهای شریف زیر بمباران عقاید غلط

همه مشاغلی که کار مفید محسوب می شوند، شریفند. اما شرافت بیشتر بعضی بر بعضی پوشیده نیست. البته این طبقه بندی گاهی در جامعه برعکس شده است یعنی بسیاری از مشاغل که حقیقتا شریفترین مشاغل در هر مملکتی هستند از نظر مردم، جزء مشاغل بی وجهه و سطح پایین محسوب می شوند.

مشاغل زیادی مثل کشاورزی، تجارت و لوازم آن مثل حمل و نقل، ساختمان سازی، صنعتگری و از این قبیل جزء مهمترین و آباد کننده ترین مشاغل در هر سرزمینی هستند که آبادانی و عمران هر کشوری به کیفیت و رواج آنها بستگی دارد اما این مشاغل در مقابل مشاغل مدیریتی و پستهای پشت میزی ،تحقیر می شوند و همواره اقبال عمومی برای رویکرد به این مشاغل بیشتر است. این درحالی است که خدمات مشاغل گروه اول از لحاظ تاثیر بر پیشبرد زندگی آدمی و نقش آن در تامین نیازهای حیاتی بسیار بیشتر از مشاغل گروه دوم است. همین عقاید عمومی در رجحان مشاغل دسته دوم بر مشاغل دسته اول موجب تاثیرگذاری منفی در بعد روانی کار نیز می گردد و در انتخاب شغل به طرز ناصوابی تاثیر می گذارد. از همین رو با وجود آنکه در زمینه های مختلف نیاز به کارجو  وجود دارد باز هم کارجویان زیادی برای پیدا کردن شغلی که مورد اقبال جامعه باشد، از اقدام به کارهای دیگر سرباز می زنند.

در روایت های مختلفی از رسول خدا و ائمه اطهار علیهم السلام ،کارهای یدی که بخش بزرگی از کارهای تولیدی را شامل می شوند، تمجید شده اند. من جمله :

سئل النّبیّ «ص»: أیّ كسب الرّجل أطیب؟ قال: «عمل الرّجل بیده و كلّ بیع مبرور». «1» پیامبر «ص»- از پیامبر اكرم «ص» پرسیدند كه كدام کار مرد پاكیزه‏تر است؟ فرمود: «كار كردن‏ مرد با دست خود، و هر خرید و فروش مشروع».

(مجمع البیان ج 2،ص 380)

ائمه اطهار که نمونه انسان سالم و انسان کامل هستند، به ما نشان می دهند چه چیزهایی واقعا قابل افتخار و چه چیزهایی شرم آورند .در زندگی ائمه علیهم السلام، کار کردن به کمک بازوها و عرق ریختن، بسیار شریف و قابل اقتخار معرفی شده است. آنها اگرچه معلمین و رهبران جامعه بودند اما برای امرار معاش از شغل های یدی استفاده می کردند

الكافی الْعِدَّةُ عَنْ سَهْلٍ عَنِ الْجَامُورَانِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ‏ رَأَیْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع یَعْمَلُ فِی أَرْضٍ لَهُ قَدِ اسْتَنْقَعَتْ قَدَمَاهُ فِی الْعَرَقِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَیْنَ الرِّجَالُ فَقَالَ یَا عَلِیُّ قَدْ عَمِلَ بِالْیَدِ مَنْ هُوَ خَیْرٌ مِنِّی فِی أَرْضِهِ وَ مِنْ أَبِی فَقُلْتُ وَ مَنْ هُوَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَمِیرُ الْمُۆْمِنِینَ ع وَ آبَائِی كُلُّهُمْ كَانُوا قَدْ عَمِلُوا بِأَیْدِیهِمْ وَ هُوَ مِنْ عَمَلِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ وَ الصَّالِحِینَ‏ :

على بن ابى حمزه از پدر خود نقل كرده گفت: حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام را دیدم در زمین خود مشغول كار بود و پاهایش در عرق فرو رفته‏بود عرض كردم: آقا كارگرها كجا هستند فرمود: ای على! با دست خود كسانى كار كرده‏اند كه از من و پدرم بهتر بوده‏اند، عرض كردم: آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: پیغمبر اكرم و امیر المۆمنین علیهما السّلام اجداد من همه با دست خود كار می كردند، كار كردن شیوه پیامبران و مرسلین و اوصیاء و صالحین است. (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏48، ص: 116)

یک فیلسوف درباره ی شرافت کارهای یدی بر دیگر مشاغل می نویسد:

"در بین مشاغلی که ممکن است معاش آدمیان را تامین کند، آنکه بیشتر با زندگی طبیعی مناسبت دارد، کار یدی است . از تمام وضعیتها، آنکه بیش از همه آزادی ما را فراهم می سازد، و ما را از قید احتیاج آدمیان می رهاند، وضعیت صنعتگران است ... صنعتگر هر کجا که شب آید سرای اوست. هر کجا خواستند او را اذیت کنند بار و بنه  خود را می بندد و اسباب کار خود را برمی دارد و می رود" (امیل،اثر ژان ژاک روسو، 216)

همین آسودگی خاطر است که صنعتگر را انسان آزاده ای می کند که نیازی به تملق دیگران نداشته باشد حال آنکه یک خواننده که وجهه کاری بسیار خوبی در جامعه ما دارد اگر بخواهد هنر خود را نشان دهد باید بتواند کارهای خود را از طریق مجامع نمایش عمومی  مثل تلویزیون و... به نمایش بگذارد همین نیاز، هزاران نیاز دیگر را پدید می آورد و بعضا خواننده را برای موفقیت در کارش، به کارهای غیر اخلاقی و نادرستی وادار می کند.(سقم و صحت مطالب را نسبت به محیط همه  کشورها در نظر بگیرید)

شاید یک تحصیلکرده برای استخدام در یک شرکت مجبور به تقلبها و تملق گوییها و تحمل بی عدالتی های مختلفی بشود و چون چیزی که او یاد گرفته فقط در مجموعه هایی مثل شرکتها و سازمانها قابل بازدهی است، چاره ای ندارد جز آنکه با هر زحمتی، خود را در یکی از این محیط های کاری جا کند و اگر موفق نشود دچار سرخوردگی و اندوه زیادی خواهد بود و اجبارا به هر کاری هم که روی آورد همواره ناراضی خواهد ماند.

اما نانوایی که مهارت نان پختن را آموخته و تحمل حرارت تنور دارد در هر جای دنیا که زندگی کند می تواند زندگی خودش و عائله اش را تامین کند و برای گذران زندگی به پستی نیفتد. چنین کسی اگرچه به دلیل تمکن مالی نیاز به کار کردن نداشته باشد باز هم این حرفه برای او در شرایط پیش بینی نشده آینده سودمند خواهد بود. این فکری است که رسانه ها باید در زمینه شغل یابی ترویجش دهند. شغل یک فرد آبرومند لزوما مدیریتی یا هنری نیست.