در رمضان با یک نگاه ثواب ببریم
سابق در تاریخ می‌خواندیم که زن و شوهری بودند که بچه‌ای داشتند و آن بچه مُرد. زن بچه را در صندوق خانه برد و لای پارچه سفیدی گذاشت و به شوهر چیزی نگفت. بعد از غذا به شوهرش گفت اگر کسی چیزی به تو امانت بدهد، سپس پس بگیرد، آیا ناراحت می‌شوی؟ شوهر گفت: نه! و آنگاه گفت که خدا هم بچه‌ای را که به ما امانت داده بود، پس گرفت. انسان باید ایمان داشته باشد که کل هستی آفریده خداست و امانت است و حتی ما خودمان هم برای خودمان نیستیم و این ایمان اثر تربیتی بسیاری دارد. لذا قرآن وقتی می‌خواهد بگوید انفاق کن، می‌فرماید: «ممالله» و «أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَکمُ اللَّهُ»(یس/47) یعنی مال خداست. در جای دیگر می‌فرماید «وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکمْ مُسْتَخْلَفینَ فیهِ»(حدید/7) یعنی شما امانتدار و کلیددار هستید. پس داده‌ها امانت هستند و انسان باید امانتداری بکند .
نور از خشت عبور نمی‌کند ولی از شیشه و آیینه عبور می‌کند. خدا هم می‌گوید به ما چشم داده تا وقتی چیزی را می‌بینیم از آن عبور کنیم و به خداشناسی برسیم و برای ما آیه و نشانه باشد و دنیا توقفگاه نباشد و برای ما معبر باشد. و نگاه مۆمن باید عبرت باشد. نعمت چشم نعمتی است که خدا در قیامت از انسان سۆال می‌کند. قرآن می‌فرماید: «إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُۆادَ کلُّ أُولئِک کانَ عَنْهُ مَسْۆُلاً»(اسراء/36) چشم و گوش و دل، همه مورد سوال است. یعنی می‌پرسند چه دیدی و چه شنیدی؟
حالا که در یک موقعیت نورانی و مبارک قرار گرفته ایم که نفس ما هم تسبیح است بیایم بکوشیم و کمی امانتداری کنیم ،به هر نبایدی چشم ندوزیم،نگاهایمان را متعالی کنیم سعی کنیم به قرآن خیره شویم نه هرزه های کوچه و خیابان،به پدر و مادرمان یک نگاه محبت آمیز بیندازیم به تماشای هر فیلم و سریال بیهوده ای
امیرالمومنین(علیه السلام) می‌فرماید: «جُمِعَ الْخَیرُ کلُّهُ فِی ثَلَاثِ خِصَالٍ النَّظَرِ وَ السُّکوتِ وَ الْکلَامِ فَکلُّ نَظَرٍ لَیسَ فِیهِ اعْتِبَارٌ فَهُوَ سَهْوٌ وَ کلُّ کلَامٍ لَیسَ فِیهِ ذِکرٌ فَهُوَ لَغْوٌ وَ کلُّ سُکوتٍ لَیسَ فِیهِ فِکرَةٌ فَهُوَ غَفْلَةٌ فَطُوبَى لِمَنْ کانَ نَظَرُهُ عَبَراً وَ سُکوتُهُ فِکراً وَ کلَامُهُ ذِکراً وَ بَکى عَلَى خَطِیئَتِهِ وَ أَمِنَ النَّاسُ شَرَّهُ»(المحاسن، ج1، ص5) یعنی همه خیر در سه چیز است و نگاهی که درآن عبرت نباشد لهو و بیهوده است.
مثل انسانی که از کتاب علمی فقط به عکس هایش نگاه می‌کند. انسان اگر در خود چشم دقت کند، می‌بیند که بیشترش از چربی است و چون زود فاسد می‌شود خدا آن را با آب نمک مخلوط کرده است و ساختمان چشم و عدسی آن و فرمولی که در عکسبرداری دارد، واقعاً جای تأمل دارد. چشم از همه ظریف‌تر است ولی از همه دیرتر خراب می‌شود. دندان و کمر و. . . که همه از چشم سخترند، زودتر از چشم خراب می‌شوند. خداوند چه پلکی برای چشم قرار داده که مثل در کشویی بازوبسته می‌شود و چه مژه‌های زیبایی قرار داده است و رویش ابروی سیاهی قرار داده تا فشار نور آن را اذیت نکند. یک پزشک سال‌ها درس می‌خواند تا به ساختمان و فوت وفن چشم پی ببرد. اگر چشم ما کره‌ای نبود و اگر ظاهرش بادامی نبود چه می‌شد؟ چشم از صبح تا شب عکس می‌گیرد ولی فیلمش را هم عوض نمی‌کنید وخودش دور و نزدیک را تنظیم می‌کند و سایه و آفتاب و رنگ و همه چیز را تنظیم می‌کند و بد است که انسان 50 سال چشم داشته باشد، ولی خودش به چشم خودش دقت نکند. چقدر خدا فرموده در ساختمان خودتان، درخت‌ها و. . . دقت کنید؟
نور از خشت عبور نمی‌کند ولی از شیشه و آیینه عبور می‌کند. خدا هم می‌گوید به ما چشم داده تا وقتی چیزی را می‌بینیم از آن عبور کنیم و به خداشناسی برسیم و برای ما آیه و نشانه باشد و دنیا توقفگاه نباشد و برای ما معبر باشد. و نگاه مۆمن باید عبرت باشد. نعمت چشم نعمتی است که خدا در قیامت از انسان سۆال می‌کند
- نگاه به مخلوقات خدا: نگاه به کعبه، نگاه به رهبر و امام عادل، نگاه به عالم عبادت است و کدام مکتب را دارید که این مقدار به علم اهمیت بدهد و حتی داریم که نگاه به در خانه عالم عبادت است. یعنی اسلام نظرش این است که رفت و آمد در کوچه‌ای که خانه عالم است بیشتر باشد. و می‌خواسته است که بازار علم گرم باشد نه بازار ساندویچ فروشی و. . . حدیث داریم خدا یکی از صدا‌هایی که دوست دارد تق تق قلم دانشمند است. حدیث داریم نشستن در کنار عالم بر روی خاک بر نشستن کنار بی سواد بر روی قالی شرف دارد. نگاه به قرآن عبادت است، حتی اگر کسی قرآن را حفظ هم هست، بهتر است که از روی قرآن بخواند.
قرآن می‌فرماید: «یعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْینِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ»(غافر/19) یعنی تو نگاه میکنی ولی من می‌دانم در پشت نگاه تو چیست. یعنی داری حرف می‌زنی ولی قصدت نگاه کردن است.
این ماه رمضان ماه خیر و برکت است دستور داده شده چشم هم روزه باشد این همه این نگاه ما در طول سالیان اینور و آنور چرخید و به عبارتی چشم چرانی کردیم چه عایدمان شد؟ آیا این خواسته خداست که این چشم ها را به ما امانت داده است ؟ اگر یک نگاهی به پشت سر بیندازیم شاهد خواهیم بود که چقدر خطا و اشتباهات مهلک از رهگذر همین نگاههای ناسنجیده و کنترل نشده دامن ما را گرفته است .
حالا که در یک موقعیت نورانی و مبارک قرار گرفته ایم که نفس ما هم تسبیح است بیایم بکوشیم و کمی امانتداری کنیم ،به هر نبایدی چشم ندوزیم،نگاهایمان را متعالی کنیم سعی کنیم به قرآن خیره شویم نه هرزه های کوچه و خیابان،به پدر و مادرمان یک نگاه محبت آمیز بیندازیم به تماشای هر فیلم و سریال بیهوده ای .
فرآوری : محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع : سایت جامع اخلاق
