ابعاد قیام
نتایج این قیام در ابعاد مختلف و گونگونی قابل بررسی میباشد که از باب مختصر گویی و اهمیت به برخی از ابعاد مهم این قیام پرداخته میشود:
آتش زیر خاکستر
پس از آنکه رژیم شاهنشاهی قیام 15 خرداد 1342 را به طرز وحشتناک و بیرحمانه ای سرکوب کرد، مردم بی گناه و مظلوم که هیچ جرمی نداشتند .
را به رگبار گلوله بست و خون پاک آنان را به ناحق بر زمین ریخت تا به خیال خام خود زهر چشمی از دیگر مردم این دیار بگیرد و از سوی دیگر امام خمینی(ره) تنها مدافع حق را شبانه از خانه خویش دستگیر و به ترکیه و سپس نجف تبعید نمود،
در میان اقشار و گروههای مختلف مبارز علیه رژیم استبدادی اینگونه شایع شده بود که دیگر قم هیچگونه حرکت و مبارزهای علیه رژیم شاه ندارد
و نباید از مردم قم و حوزه علمیه انتظار داشت که تظاهرات راه بیاندازند و علیه حکومت استبدای شعار سر دهند چرا که در ایام پس از خرداد 1342، رژیم علما و روحانیون خطدهنده به طلاب را دستگیر، تبعید و یا حبس میکرد و عدهای هم پذیرفته بودند که باید در قبال حبس علما و مدرسین، مهر سکوت بر لب گذاشت و با این طرز برخورد حکومت و با این فجایع رژیم مدارا کرد.
این علامت ها سبب شده بود که مبارزین انقلابی در باره قم و حوزه علیمه فکر دیگری بکنند.
در این میان حرکت خرداد 1354 ثابت کرد هنوز در قم و حوزه علمیه آتشهای زیر خاکستر وجود دارد و هر لحظه ممکن است این آتش شعله ور شود و دامان حکومت را بگیرد.
لذا پس از این حرکت دیدگاه و نگاه دانشجویان مبارز نسبت به طلاب عوض شد و روابطی بین آنها برقرار گشت که نقطه عطفی در شروع رابطه طلاب و دانشجویان بوده است.
ایجاد روحیه انقلابی بین طلاب
تأثیر مهم دیگری که این حرکت داشت این بود که دستگیری طلاب توسط شهربانی و نیروهای امنیتی سبب شد تا دیگر طلاب روحیه انقلابی مضاعفی پیدا کنند و برای مراحل بسیار حساس و سرنوشت ساز بعدی انقلاب مهیاتر شوند و نسبت به اهداف و حرکت دوستان خود روشن شوند.
از بین بردن حلقه مفقوده بین خرداد 1342 و بهمن 1357
این قیام حلقهای مفقودهای بود که سبب شد تا تحلیلگران بتوانند 57 را به 42 پیوند بزنند و اگر این قیام نبود شاید تحلیلگران تاریخ و سیاست دچار ضعف در تحلیل می شدند و یا بسا تحلیل های ناصحیحی از انقلاب ارائه می دادند. پس از این مقطع روند رو به رشد و پیروزی انقلاب اسلامی از جایگاه ویژهای برخوردار شد.
مخالفت با حزب رستاخیز
پس از آن که تشکیل احزاب متعدد در ایران نتیجه نداد و با شکست مواجه گردید، شاه برای سرپوشانی بر این امر درصدد تأسیس حزب واحدی به نام رستاخیز برآمد و برای تأسیس حزب رستاخیز، رژیم نهایت تلاش خود را کرد تا این حزب فراگیر شود
و مردم به عضویت آن درآیند و اینگونه وانمود کند که مخالفی وجود ندارد و اگر تعدادی مخالف وجود دارد از ابرقدرت شرق خط و مشی میگیرند. قیام 17 خرداد 1354 و حرکت طلاب در واقع دهنکجی به رژیم درباره حزب رستاخیز بود و طلاب نشان دادند نهتنها از حزب بلکه از متولیان و امورگردانان آن هم متنفر هستند.
منابع:
کتاب حماسه خرداد 1354
مجله 15 خرداد
تهیه و فرآوری: فریادرس گروه حوزه علمیه