خشم معلم
در مقاله ی پیشین خواندیم...
واکنش به روش 1 (زور)
دانش‌آموزان در برابر زور، متوسل به مکانیسم‌های دفاعی مختلف می‌شوند که عبارتند از:
1- عصیان، مقاومت، مخالفت
3- دروغ‌گویی، آب زیرکاهی، پنهان‌کاری احساسات
4- مقصر دانستن دیگران، یاوه‌گویی
6- ریاست‌مآبی، تهدید و آزار، فشار به اطرافیان
7- نیاز به بردن، تنفر از باختن
8- تشکیل گروه‌های مخالف، دسته‌بندی
9- تسلیم، اجابت، زیرسایه کسی کار کردن
10- تملق‌گویی
11- سازش‌کاری، تن به خطر ندادن، چیز تازه‌ای را امتحان نکردن
12- در خود فروروی، بیرون رفتن از جمع، خیال‌بافی، سیر قهقرایی
نتایج استفاده از روش 2
در روش 2، معلم نتیجه مطلوبی به دست نمی‌آورد و به نیازهایش نمی‌رسد. در این روش، معلمین هستند که از مکانیسم‌های دفاعی استفاده می‌کنند و درست همان واکنش‌های دفاعی را که نام بردیم، به کار می‌برند که بعضی از آن ها عبارتند از:
1- تلافی کردن
2- امتحان کردن بدون اطلاع قبلی
3- پایین آوردن نمرات برای بداخلاقی یا اشتباهات کوچک در کار دانش‌آموز
4- طرح امتحانات سخت‌تر
5- هم‌دستی با معلمین دیگر برای کسب قدرت بیش‌تر یا پشتیبانی بیش‌تر از طرف مدرسه
6- عصیان
7- مراجعه مستقیم به مدیر یا مقامات بالاتر
8- گرفتار شدن به زخم معده یا دیگر بیماری‌های روان تنی
9- در خود فرو روی و عدم اختلاط با همکاران
10- به دست آوردن دل دانش‌آموزان
11- سعی در محبوب‌ترین معلم بودن
12- سر کیسه نمرات را شل کردن
13- انجام حداقل کار مورد انتظار برای گذراندن اوقات و دست به کار تازه‌ای نزدن
تأثیرات قدرت بر فرد برنده
به کار بردن زور یعنی روش 1، نه تنها بر شخصی که زور بر او اعمال می‌شود دارای تأثیراتی است، همان‌گونه که گفتیم بلکه بر شخصی که این روش را نیز به کار می‌برد، دارای تأثیرات ناخوشایند است که زیر، تأثیر کاربرد زور را در معلمی با دانش‌آموزی که به کار می‌برد، بیان می‌کنیم.
تأثیر زور بر معلمی که از آن استفاده می‌کند:
1- قدرت (زور) معلم به دانش‌آموزان قدرت مخالفت با خود را می‌دهد.
2- کاربرد قدرت از نفوذ معلم می‌کاهد.
3- معلم خود را از رابطه گرم، خوش‌آیند و دوستانه با دانش‌آموزان محروم می‌کند.
4- کاربرد زور برای افراد کوچک‌تر و بی‌پناه‌تر، به وجود آورنده احساس گناه است.
تأثیر زور بر دانش‌آموزی که آن را به کار می‌برد:
1- بچه‌ها را به صورت افرادی غیرقابل تحمل، گستاخ و بدزبان درمی‌آیند.
2- دانش‌آموز کنترل درونی خود را از دست می‌دهد و خودمدار و غیرقابل تربیت می‌شود.
3- زور به وجود آورنده رنجش است و تمام معلمین و هم‌کلاس‌ها از آن ها می‌رنجند.
دلایل مشروعیت بخشیدن به زور
با وجود عوارض خواسته یا ناخواسته استفاده از زور توسط معلمین، چرا این روش در سالیان سال جا افتاده و کاربرد دارد. شاید علت آن را بتوان در دلایلی جستجو کرد که به زور شکل عقلانی می‌دهند:
1- معلمین و سایرین بهانه‌اشان این است که عقل آن ها بر اساس سن و تجربه بیش‌تر از زیردستانشان است و می‌خواهند بر این اساس با استفاده از قدرت آن را اعمال کنند.
2- این عقیده که باید برای رفتار دانش‌آموز حدودی تعیین کرد.
3- باور به این که «مسئولیت انتقال فرهنگ» به عهده معلم است.
4- استفاده از زور برای بچه‌های خاصی لازم است.
5- استفاده از روش نظم‌دهی ولی به صورت عادلانه
همان‌طور که در این مقاله دیدیم، استفاده از روش 1 (زور) یا روش 2 (تسلیم) دارای مشکلات زیادی است. ولی از طرفی نیز برای حل کشمکش‌ها باید از راهی استفاده کرد. اما آن راه‌حل چیست؟ ان‌شاءالله در مقاله بعدی در مورد روش بدون باخت حل کشمکش‌ها صحبت خواهیم کرد.
مرکز یادگیری سایت تبیان
تهیه: اکرم محمد زاده - تنظیم: یگانه داودی
