سرطان همسایه ما شده

با توسعه شهرنشینی و حرکت جوامع به سمت صنعتی شدن و به دلیل استفاده بی رویه از سوخت‌های فسیلی و مواد شیمیایی میزان آلودگی هوا نیز به همان نسبت افزایش پیدا کرده است. مسئله آلودگی هوا یکی از حادترین و مهم‌ترین معضلات جوامع صنعتی و تمدن امروزی بشر است. آلودگی هوا تغییر در ویژگی‌های طبیعی جو بر اثر مواد شیمیایی، غباری یا عامل‌های زیست‌ محیطی است که می‌تواند خطراتی را برای موجودات زنده در پی داشته باشد. این آلودگی می‌تواند طبیعی یا مصنوعی (ساخته دست بشر) باشد. طبیعی مثل آلودگی ناشی از آتشفشان، آتش سوزی جنگل‌ها، گرد و غبار بیابان‌ها و... باشد و آلودگی مصنوعی مانند آلودگی ناشی از کارخانجات، وسایل نقلیه، ماشین آلات صنعتی، مصارف خانگی و ... است. آلودگی هوا که در اثر وارد شدن مواد زیان آور به هوا می‌شود، موجب کاهش کیفیت هوا و بروز مضراتی برای موجودات زنده خواهد شد.

آلودگی هوا اثرات مخربی بر سلامت انسان به خصوص بر کودکان و سالمندان دارد. از جمله مشکلات جسمی ناشی از آلودگی هوا بیماری‌های قلبی و ریوی، سردرد، سرگیجه، خارش و سوزش چشم، حساسیت‌های پوستی و تنفسی، سرفه و... است. افزون بر این آلودگی هوا علاوه بر تحمیل زیان‌های اقتصادی زیاد بر پیکره حکومت، اثرات مخرب بر روح و روان افراد و افزایش پرخاشگری و کاهش کارایی آنان خواهد داشت.

این نکته که خودروها موجب افزایش رفاه مردم شده یا موجب سلب آسایش و سلامتی آنان جای تأمل و بررسی است. تولید بی رویه و بدون برنامه خودرو و وارد کردن آن به حمل و نقل شهری یکی از معضلات افزایش آلودگی هوا و ترافیک است. تولید بی رویه خودرو، نبود پارکینگ‌های مناسب و کافی در سطح شهر، عدم گنجایش خیابان‌ها برای خودروها، آگاهی ناکافی مردم از قوانین و مقررات عبور و مرور، افزایش سطح توقعات مردم و داشتن یک خودرو برای هر یک از اعضای خانواده، افزایش خودروهای فرسوده و... از جمله مشکلات موجود بر سر راه مردم در عصر حاضر است که در برخی موارد موجب سلب آسایش شهروندان شده است. زمانی که میزان تولید خودرو با میزان از رده خارج شدن آن متناسب و یکسان نباشد به مرور در شهر با مشکلات و معضلاتی مواجه می‌شویم که در آینده نه چندان دور رفع آن با سختی و مشکلات فراوانی همراه خواهد بود. یوسف رشیدی مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره سهم خودروها در آلودگی هوا گفته است: سهم خودروهای سبک در آلودگی هوای شهر تهران 60 درصد و موتورسیکلت‌ها 25 درصد است، در این میان خودروهای سنگین نیز در آلودگی هوا سهم 15 درصدی دارند.

از طرفی رییس انجمن علمی طب كار با بیان این كه علی رغم ممنوعیت‌های اعلام شده، آزبست همچنان وارد كشور شده و مورد استفاده صنایع قرار می‌گیرد، گفت: انتشار این ماده معدنی خطرناك در جو نه تنها محیط‌های كاری را آلوده كرده بلكه باعث شده مردم عادی نیز در تماس با این آلاینده قرار بگیرند. تحقیقات نشان داده است مواجهه مردم عادی با آزبست در شهرهای بزرگ به خصوص تهران، چندین برابر استانداردهای تعیین شده است.

صادق نیت با اشاره به این كه ابتلا به سرطان‌ها از جمله عوارض جبران ناپذیر ناشی از مواجهه با مخاطرات موجود در محیط است، گفت: تماس با غبار‌ های شیمیایی خطرناك شانس ابتلا به سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. آزبست، مشهورترین غبار‌ سرطان زا است که متأسفانه همچنان در صنایع و محیط زیست کشور استفاده و منتشر می‌شود.

مشکل آلودگی هوای تهران دیگر با باد و باران قابل حل نیست و باید به صورت بنیادی و اساسی برای کاهش آن اقداماتی صورت گیرد. به منظور کاهش آلودگی هوا عمل به توصیه‌های زیر خالی از لطف نیست:

-  استفاده از اتومبیل‌های با سوخت مناسب و نظارت بر سلامت خودرو می‌تواند نقش بسزایی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد. گرچه این امر هر از چند گاهی از سوی مسئولان مطرح و خودروها تحت معاینه فنی قرار می‌گیرند اما معاینه فنی خودروها باید هر ساله و به صورت مستمر صورت گیرد و در کنار آن از تردد خودروهای فرسوده و با سوخت ناقص در سطح شهر جلوگیری شود. چه بسا در سطح شهر شاهد تردد خودروها و اتوبوس‌هایی با قدمت 40 تا 50 سال هستیم که این‌ها به وضوح مشغول آلوده کردن هوای شهر هستند و متأسفانه ناظران امر کمتر به آن توجه می‌کنند. همچنین باید کنترل کیفیت خودروها و سلامت آنان هر دو سال یک‌بار صورت گیرد تا از تردد خودروهایی با موتور نامناسب در سطح شهر جلوگیری شود.

- گرچه دولت توانسته با وضع قانون زوج و فرد خودروها در کاهش آلودگی هوا سهمی داشته باشد با این حال این روش در کوتاه مدت جوابگوست و هرچه خودروها افزایش پیدا کند این طرح نیز به مرور جوابگوی آلودگی و ترافیک حاصل از افزایش خودروها در سطح شهر نیست. در این راستا بهتر است در وهله اول مسئولان امر از تولید بی رویه و بدون برنامه خودروها جلوگیری کنند و تولید خودرو را منوط به ظرفیت هر شهر و میزان‌ آلودگی آن کنند و در وهله دوم به شهروندان توصیه می‌شود از وسایل نقلیه عمومی جهت سفرهای درون شهری استفاده کنند تا هم در کاهش آلودگی هوا و هم در کاهش ترافیک شهر اثرگذار باشند. در این صورت سلامت عمومی جامعه را به میزان قابل توجهی ارتقا می‌دهند.

-  طبق گفته کارشناسان استفاده از سوخت و خودروی استاندارد به میزان 20 درصد در کاهش آلودگی هوا موثر است. بنابراین مسئولان باید تلاش کنند تا سوخت مناسب و استاندارد را به مردم عرضه کنند و از طرفی دقت و نظارت بیشتری در هنگام تولید خودروها داشته باشند تا حداقل شاهد سوخت ناقص در موتورهای نو و تازه وارد به سطح شهر نباشیم زیرا در صورتی که از قطعات بی کیفیت یا با کیفیت پایین در ساخت خودرو استفاده شود، خودروهای نو نیز در نهایت پس از دو سال باید از رده خارج شوند تا در آلودگی هوا موثر نباشند.

- به منظور جلوگیری از اثرات مخرب آلودگی هوا بر جسم و روح، مردم می‌توانند به صورت مستمر یک برنامه ورزشی برای خود در نظر بگیرند. زیرا از طریق ورزش و فعالیت بدنی می‌توان بسیاری از سموم مضر را از بدن دفع کرد. البته نکته قابل توجه اینکه بهتر است ورزش در مکان‌هایی صورت گیرد که کمتر آلودگی هوا بر آن‌ها اثر گذاشته مانند اماکن ورزشی سرپوشیده یا فضاهای سبز موجود در سطح شهر.

- در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است توصیه می‌شود کسانی که کار ضروری ندارند از منزل خارج نشوند زیرا آلودگی هوا در خانه کمتر از اماکن عمومی است.

- ترویج فرهنگ دوچرخه سواری یکی دیگر از عوامل کاهش آلودگی هواست. اگر مردم یاد بگیرند که از دوچرخه به منظور سفرهای درون شهری استفاده کنند علاوه بر حفظ سلامتی خود در کاهش آلودگی هوا و ترافیک نیز سهمی خواهند داشت.

- و در انتها به یاد داشته باشیم که برای حل این معضل تنها مقصر دانستن دیگران کافی نیست بلکه تک تک ما در این امر سهیم و بلکه مقصر و البته موثر هستیم.