همسران امام جواد(علیه‌السلام)
سمانه مغربیه:
همسر امام جواد(علیه‌السلام)، زنی است که در عصر خود همه او را بانویی باتقوا، مۆمن، هوشمند و خردمند می‌دانستند. امام هادی (علیه‌السلام) بخشی از دانش مادر خود را این چنین بیان می‌داشت: «امی عارفه به حقی؛ مادرم عارف به حق من در امامت است.»
برای تأکید بیشتر بر اینکه این زنان رشد علمی خود را مرهون تلاش شوهران خود بوده‌اند به آنچه در احوال سمانه بیان شده اشاره می‌شود:
محمد بن‌فرج، سمانه مغربیه را که کنیزی بود برای امام جواد(علیه‌السلام) خریداری کرد آن حضرت خود عهده‌دار تربیت و تهذیب اخلاق آن بانو شد و نیز او را در خانه‌ای مستقر نمود که زنان آل علی(علیه‌السلام) که نمونه پاکدامنی و ایمان بودند در آن خانه حضور داشتند. وی تحت تأثیر منش و سلوک آنان نیز قرار گرفت و از جمله زنان عابد، متهجد و قاری قرآن شد.
ازدواج امام جواد(علیه‌السلام) با ام الفضل
در این نکته اختلاف شده است که آیا مأمون دخترش ام الفضل را پیش از وفات امام رضا(علیه‌السلام) به ازدواج امام جواد (علیه‌السلام) در آورد یا پس از وفات آن حضرت؟
نگارنده: در سیره امام رضا(علیه‌السلام) گذشت که مأمون دخترش را به ازدواج امام جواد(علیه‌السلام) درآورد، بلکه وی را نامزد امام جواد(علیه‌السلام) قرار داد. از همین رو است که برخی توهم کرده‌اند که مأمون دخترش را در زمان حیات امام رضا (علیه‌السلام) به ازدواج امام جواد(علیه‌السلام) درآورده است. اما حقیقت آن است که مأمون دخترش را در زمان حیات امام رضا(علیه‌السلام) به نامزدی امام جواد(علیه‌السلام) درآورد و پس از رحلت امام رضا(علیه‌السلام)، ازدواج آن دو صورت گرفت.
شیخ مفید گوید: مأمون شیفته ابو جعفر(علیه‌السلام) بود. زیرا می‌دید آن امام با آن سن و سال اندک در فضل و حکمت و علم و آداب و کمال عقل تا چه اندازه پیش است. به طوری که هیچ کدام از مشایخ هم عصر آن حضرت با وی برابری نمی‌کردند. از این رو دختر خویش را به همسری امام جواد(علیه‌السلام) درآورد و در بزرگداشت و اکرام آن حضرت از هیچ کاری فروگذار نمی‌کرد.
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منبع :
سیره معصومان، ج 5
