سیاست هم مات و مبهوت مانده!

طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع، اجرایی شدن نسخه 02 پزشک خانواده، تشکیل پرونده الکترونیک بیماران سراسر کشور و حالا هم طرح رایگان شدن خدمات پزشکی برای بیمارستان‌های دولتی. این‌ها همه طرح‌های وزارت بهداشت در دولت دهم است. اما وقتی همه را در ردیف بودجه اختصاصی دولت به وزارت بهداشت قرار می‌دهیم نا‌همخوانی موجود بین آن‌ها ذهن را می‌برد به سمتی که این هم یک طرح است مثل سایر پرونده‌های ناتمام نظام سلامت.

رایگان شدن خدمات پزشکی بیمارستان‌های دولتی مسئله‌ای است که این روز‌ها بر سر زبان مسوولین نظام سلامت افتاده است. طبق آمار به دست آمده 80 درصد مردم سالانه برای درمان بیماری‌هایشان به بیمارستان‌های دولتی مراجعه می‌کنند و سهم بیمارستان‌های خصوصی در درمان بیماران تنها 20 درصد است. صاحب نظران علت مراجعه بیش از حد بیماران به بیمارستان‌های دولتی را ناشی از هزینه‌های سرسام آور تأمین سلامت در کشور می‌دانند و معتقدند اکثریت جامعه به دلیل فقر مالی و تنگناهای اقتصادی توان مراجعه به بیمارستان‌های خصوصی را ندارند و این تعداد مراجعات، چالش‌های زیادی را برای مدیران بیمارستان‌های دولتی به وجود خواهد آورد. این بخشی از ماجرا است و مسئله اصلی بر می‌گردد به اینکه آیا بیمارستان‌های دولتی توان و نیروی کافی را برای این میزان خدمت رسانی دارند یا خیر.

علت مراجعه بیش از حد به بیمارستان‌های دولتی هزینه کمتری است که تحمیل می‌شود اما بیمار و خانواده وی اگر توان مالی کافی را داشته باشند ترجیح می‌دهند برای درمان به بیمارستان‌ها و مراکز خصوصی مراجعه کنند که علت اصلی آن هم بالا بودن سطح خدمات عنوان می‌شود. شنیدن خبر رایگان شدن خدمات بیمارستان‌های دولتی جمعیت بیشتری را روانه این بیمارستان‌ها خواهد کرد و در اینجا چند مسئله مطرح می‌شود یکی اینکه آیا بودجه لازم برای اجرایی کردن این طرح اختصاص داده خواهد شد و آیا این مسئله با بالا رفتن کیفیت خدمات در بیمارستان‌های دولتی همراه خواهد بود؟ و اگر برنامه ریزی برای اجرایی کردن این طرح انجام شده است نظام سلامت تا کی می‌تواند دوام آن را تضمین کند و نگذارد مقطعی و برای یک دوره خاص صورت بگیرد؟

طبق اعلام کمیسیون تلفیق در بودجه سال 91 پیش بینی شده است دولت 6 هزار میلیارد تومان از درآمد هدفمندی یارانه‌ها را به بخش سلامت اختصاص دهد تا به این وسیله وزارت بهداشت بتواند با ارتقای سطح خدمات درمانی در بیمارستان‌های دولتی، این خدمات را رایگان کند.

وزیر بهداشت اما گفته رایگان شدن خدمات درمانی با شرط و شروطی اتفاق می‌افتد که یکی از آن‌ها رسیدن این پول به وزارت بهداشت است.

مرضیه وحید دستجردی چندی پیش اعلام کرد که ً این کار در صورت تأمین اعتبار به موقع و ماه به ماه بدون تغییر امکان پذیر است و هزینه خدمات بستری در بیمارستان‌های دولتی در صورتی که از کانال پزشک خانواده و نظام ارجاع باشد رایگان می‌شود و فرانشیز 10 درصد از مردم گرفته نمی‌شود.

هم اکنون سهم پرداخت از جیب مردم 5. 54 درصد است که باید به 30 درصد کاهش یابد. اگر این اعتبار به موقع تخصیص دهند بخش مهمی از هزینه‌های درمانی مردم کم می‌شود، هزینه بسیاری از ملزومات پزشکی در بیمارستان‌ها رایگان می‌شود. «اما چنانچه مبالغ پرداختی در ابتدای هر ماه انجام شود، مشکلی نخواهیم داشت چرا که گرفتاری تأخیر در پرداخت‌ها است، اگر این مشکلات حل شود، هزینه پرداختی از جیب مردم در مورد خدمات بستری به صفر می‌رسد.»

هم چنین وزارت بهداشت اعلام کرده که در خدمات سرپایی چون یک مقدار مراجعات بی‌مورد وجود دارد برای اینکه مراجعات بی‌مورد کم شود مقداری فرانشیز از مردم گرفته می‌شود که البته مقدار آن نیز اگر از کانال پزشک خانواده و نظام ارجاع باشد کم می‌شود البته خدمات سرپایی پزشک خانواده (در سطح اول) رایگان است.

محول کردن رایگان شدن خدمات درمانی در بیمارستان‌های دولتی به نظام ارجاع و پزشک خانواده در حالی از سوی وزیر بهداشت اعلام می‌شود که با وجود همه مانورهایی که متولی سلامت بر اجرای نسخه 02 طرح پزشک خانواده دارد، اما هنوز شهرهای بالای 100 هزار نفر جمعیت هم تحت پوشش این طرح قرار نگرفته‌اند.

کمیسیون تلفیق مجلس نیز در این باره گفته است که در مقابل پرداخت 6 هزار میلیارد تومان از سهم یارانه‌ها برای بخش سلامت تمام بیماران بستری شده در بیمارستان‌های دولتی از این پس به صورت رایگان معالجه می‌شوند چرا که پیش از این دولت گفته بود هزینه درمان رایگان بیماران بستری شده حدود 6 هزار میلیارد می‌شود که این مبلغ در بودجه امسال مشخص شد و با اختصاص این 6 هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای دولت که ناشی از اجرای قانون یارانه‌ها است، این میزان تأمین شد و دولت موظف است بیماران بستری شده در بیمارستان‌های دولتی را به صورت رایگان معالجه کند. استفاده از قید موظف در این قانون در واقع شرط و شروط وزارت بهداشت را برای رایگان شدن خدمات درمانی بیمارستان‌های دولتی لغو می‌کند. هرچند که ابتدا باید اصل پول به وزارت بهداشت برسد.

لازم به یاد آوری است که در سال 90، وزارت بهداشت با دردسر زیاد، توانست از 3 میلیارد دلار، تنها 2 هزار میلیارد تومان (معادل ریالی هر دلار 1050 تومان) از سهم خود از هدفمندی یارانه‌ها را بگیرد. اما 1150 میلیارد تومان به وزارت راه رفت.

وزیر بهداشت اعلام کرده است که 1050 میلیارد تومانی که از سهم وزارت بهداشت به وزارت رفته است با استفاده از راه‌های قانونی قابل برگشت است.

با استناد به سخن مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه سیستم نظام سلامت باید به گونه ای باشد که بیمار جز رنج بیماری رنج دیگری نداشته باشد؛ مسئله سلامتی جامعه مسئله ای دارای اولویت برای نظام است اما ناهمخوانی بین بودجه و طرح‌های در نظر گرفته شده برای نظام سلامت جز اینکه سیستم را از اجرای آنچه در گذشته رخ می‌داده است باز می‌دارد فایده دیگری نمی‌تواند داشته باشد و وزارت بهداشت ابتدا باید از آنچه در دست دارد اطمینان داشته باشد و بعد وعده و وعید های خود را اعلام کند.