خودکفایی در تولید گندم پایدار نیست

گندم یکی از کالاهای استراتژیکی است که خودکفایی پایداردر تولید آن می تواند در ابعاد مختلف به اقتصاد کشور کمک کند درحالی که مقایسه اعداد و ارقام موجود "مقایسه آمار سطح زیرکشت، تولید و عملکرد گندم از سال 81-1380 تا سال 1389" حاکی از آن است که تا رسیدن به خودکفایی پایدار کشور در تولید این محصول استراتژیک راه زیادی باید طی شود.

البته عوامل متعددی از جمله عوامل طبیعی مانند شرایط آب و هوایی و عوامل غیرطبیعی مانند بی انگیزه کردن کشاورز گندمکار را می توان در این مسئله دخیل دانست. شاید نتوان شرایط طبیعی را تغییر داد اما دست کم می توان با افزایش نرخ خرید تضمینی گندم انگیزه کشاورزان را بالا برد.

درحالی قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم 395 تومان و گندم دوروم 415 تومان از سوی دولت تعیین شده است که بر اساس برآورد کارشناسی وزارت جهاد کشاورزی، هزینه تمام شده محصول گندم بین 450 تا 500 تومان برآورد شده بود، بنابراین نرخ تعیین شده حتی از قیمت کارشناسی وزرات جهاد کشاورزی نیز کمتر است.

اقدام اخیر شورای اقتصاد در تعیین نرخ رسمی خرید تضمینی گندم 15 درصد زیر قیمت تمام شده این محصول برای تولید کنندگان است درحالی که براساس قانون، دولت موظف است نرخ رسمی خرید تضمینی محصولات کشاورزی از جمله گندم را براساس نرخ رسمی تورم بانک مرکزی 21.6 درصد تعیین کند. سال گذشته نرخ خرید تضمینی گندم 360 تومان بوده که امسال 395 تومان تعیین شده که این نرخ تنها درحدود 10 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

دولت درشرایطی نرخ خرید تضمین گندم را به ازای هر کیلوگرم 395 تومان تعیین کرده است که وزارت جهادکشاورزی هم این نرخ را قبول ندارد به طوری که وزیرجهادکشاورزی به صورت رسمی اعلام کرده است که برای تغییر این نرخ با رئیس جمهور مکاتبه کرده ایم.

به هرحال پائین بودن قیمت خرید تضمینی گندم با توجه به بالا رفتن هزینه های تولید، چالشی را پیش روی کشاورزان تولیدکننده این محصول استراتژیک به وجود آورده است که به نظر می رسد مسئولان امر درسال "تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی" برای حل این مشکل افزایش نرخ خرید تضمینی گندم را هرچه زودتر در دستورکار خود قرار دهند.

براساس این گزارش، میزان سطح زیرکشت گندم به طورمتوسط در سال معادل 6 میلیون و 500 هزارهکتاراست که از این میزان به طور متوسط 2.7 میلیون هکتار به کشت آبی گندم و 3.8 میلیون هکتار تا 4 میلیون هکتار به کشت دیم گندم اختصاص دارد به طوری که شاید بتوان گفت سطح زیرکشت دیم گندم حدود دو برابر سطح زیرکشت آبی گندم است.

براساس این گزارش، میزان سطح زیرکشت گندم از ابتدای سال زراعی 81-80 تا پایان سال زراعی 84-83 به دلیل شرایط آب وهوایی مناسب روندی صعودی داشته و درسال زراعی 85-84 به دلیل کاهش میزان بارندگی در کشور روندی نزولی به خود گرفت. میزان سطح زیرکشت از ابتدای سال زراعی 86-85 تا انتهای  سال زراعی 89-88 به صورت یک در میان روندی صعودی داشته است، ضمن اینکه میزان سطح زیرکشت گندم از ابتدای سال زراعی 90-89 تا سال زراعی 91-90 روندی نزولی داشته است.

به گفته مدیرکل دفتر محصولات اساسی غلات، حبوبات و نباتات علوفه ای وزارت جهادکشاورزی، میزان سطح زیرکشت گندم در سال زراعی 90-1389 به میزان 6 میلیون و 687 هزارو 14 هکتار و در سال زراعی 91-1390 به میزان 6 میلیون و 571 هزارو 627 هکتار رسیده است. وی پیش بینی کرده است میزان تولید گندم در سال زراعی 91-1390 به 13 میلیون و 236 هزار تن برسد.

براساس این گزارش، میزان تولید گندم به طور متوسط در سال معادل 13 میلیون و 500 هزار تن است که تقریبا سهم میزان استحصال محصول از کشت آبی دو برابر کشت دیم گندم است.

همچنین میزان تولید گندم از ابتدای سال زراعی 81-80 تا انتهای سال زراعی 86-85 به دلیل شرایط خوب آب و هوایی روندی صعودی داشته است درحالی که در سال زراعی 87-86 میزان تولید بدلیل خشکسالی و کم آبی کاهش یافت و مجددا از ابتدای سال زراعی 88-87 تا پایان سال زراعی 89-88 میزان تولید این محصول استراتژیک صعودی و به گفته مدیرکل دفتر محصولات اساسی غلات، حبوبات و نباتات علوفه ای وزارت جهادکشاورزی، میزان تولید گندم در سال زراعی 91-90 مجددا کاهش یافته است.

بررسی نوسانات میزان تولید گندم در دهه اخیرحاکی از آن است که هنوز به صورت کامل دانش فنی به کشاورزان گندم کارمنتقل نشده است و به نظر می رسد در سال تولید ملی برای دستیابی به خودکفایی پایدار در این محصول استراتژیک باید بسترهای لازم توسط مسئولان ذیربط فراهم شود.

منبع: خبرگزاری مهر با تلخیص