رنگین کمانی زیبا به نام طاووس

«وَ مِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیَاتٍ لِّلْعَالِمِینَ»؛ « و از آیات او آفرینش آسمان ها و زمین، و تفاوت زبان ها و رنگ های شماست؛ در این نشانه ‏هایی است برای عالمان».(1)

خلقت پرندگان و به خصوص طاووس به عنوان شاهکاری از خلقت الهی، هر انسانی را وامی دارد تا اندیشمندانه به قدرت و علم بیکران الهی بیندیشد و او را بهتر بشناسد: « ما لَکُمْ لا تَرْجُونَ لِلّهِ وَقارًا»؛«چرا شما برای خدا عظمت قائل نیستید؟!»(2)

یکی از زیباترین و در عین حال شگفت انگیزترین آفریده های خداوند طاووس است که زندگی اش درسی بزرگ برای خداشناسی و از عجایب است. میان انسان ها، زن دلربایی و جلوه گری و خودنمایی می کند و به زیبایی اندام و لباس خویش می بالد؛ در صورتی که میان طاووس ها بر خلاف این است؛ یعنی طاووس نر اندام زیبا و پرهای بسیار جالبی دارد و طاووس ماده اغلب کوچک اندام و دارای پرهای ساده ای است؛ به همین سبب جلوه گری و ناز فروشی میان طاووس ها، کار طاووس نر است. در بین طاووس ها نیز طاووس های نر با دیگر طاووس ها رقابت می کنند و در برابر آن ها بال و پر می گشایند و با زیبایی رنگ خویش دل رقیب را می سوزانند.

طاووس ها اغلب به صورت انفرادی زندگی می کنند و معمولاً 20 تا30 طاووس، گروهی را تشکیل می دهند و یک طاووس نر بدون ماده، بر آن ها فرمانروایی می کند. طاووس نر در بهار و تابستان و پائیز دارای پر و بال قشنگی است، ولی در زمستان پرهای جالب دمش شروع به ریختن می کند و در پایان این فصل باز پرهای تازه و خوشرنگ در می آورد و در این هنگام است که طاووس نر شروع به جلوه گری و نمایش پرهای خوش رنگ خویش می کند.

هر طاووس ماده معمولاً 4 تخم می‌گذارد که مادر مهربان و فداکار، یک ماه آنها را زیر بال و پرش می‌گیرد و پس از آن، طاووس‌های کوچولو به وجود می‌آیند، اما یکی دیگر از شگفتی های زندگی طاووس ها آن است که طاووس نر بسیار حسود و در عشق خود، خودخواه است؛ زیرا میل ندارد حتی طاووس ماده به فرزند خود علاقه داشته باشد و می خواهد به هیچ کس و هیچ چیز جز او محبت نکند، به همین دلیل اگر موفق شود تخم های طاووس ماده را در هم می شکند تا دارای فرزند نشود و طاووس های کوچولو نتوانند دل مادرشان را به طرف خویش جلب نمایند. طاووس می تواند تا 30 سال عمر کند.(3)

طاووس، از زیباترین پرندگان است که هر بیننده‏ای را در نگاه نخست، متوجه رنگ‏آمیزی شگفت‏ انگیز پرهای خود می ‏سازد. امام علی علیه ‏السلام به تشریح عظمت آفرینش طاووس پرداخته و می ‏فرماید: «از شگفت ‏انگیزترین پرندگان در آفرینش، طاووس است که خداوند آن را در استوارترین شکل موزون بیافرید و رنگ‏های پر و بالش را به نیکوترین رنگ‏ ها بیاراست؛ با بال ‏های زیبا که پرهای آن به روی یکدیگر انباشته شده و دُم کشیده ‏اش که چون به سوی ماده پیش می ‏رود، آن را چونان چتری گشوده و بر سر خود سایبان می ‏سازد، گویا بادبان کشتی است که ناخدا آن را برافراشته است ... اگر رنگ‏ های پرهای طاووس را به روییدنی ‏های زمین تشبیه کنی، خواهی گفت: دسته گلی است که از شکوفه ‏های رنگارنگ گل‏ های بهاری فراهم آمده است، و اگر آن را با پارچه ‏های پوشیدنی همانند سازی؛ پس چون پارچه ‏های زیبای پر نقش و نگار یا پرده ‏های رنگارنگ یمن است و اگر آن را با زیورآلات مقایسه کنی، چون نگین ‏های رنگارنگی است که در نواری از نقره با جواهرات زینت شده است».(4)

یکی از شگفتی های طاووس ریزش و رویش پرهایش است؛ همانند درختان که در فصل پاییز و زمستان برگ و بار خود را از دست می دهند و در آغاز فصل رویش ـ بهار ـ دوباره با شکوفه هایی زیبا به برگ و بار می نشینند. امام علی علیه السلام در سخنانی به بیان ریزش و رویش پرهای طاووس پرداخته و می ‏فرماید: «طاووس، چونان شکوفه ‏های پراکنده ‏ای است که باران بهار و گرمای آفتاب را در پرورش آن نقش چندانی نیست و شگفت آور آنکه هر از چند گاهی، از پوشش پرهای زیبا بیرون می ‏آید و تنْ عریان می‏ کند.

پرهای او پیاپی فرو می‏ ریزد و از نو می ‏روید. پرهای طاووس، چونان برگ خزان رسیده می ‏ریزد و دوباره رشد می‏ کند و به هم می ‏پیوندد، تا دیگر بار شکل و رنگ زیبای گذشته خود را بازیابد، بی ‏آنکه میان پرهای نو و ریخته شده، تفاوتی وجود داشته باشد یا رنگی جا به جا بروید. اگر در تماشای یکی از پرهای طاووس دقت کنی، لحظه ‏ای به سرخی گل و لحظه ‏ای دیگر به سبزی زَبَرجَد و گاه به زردی زر ناب جلوه می ‏کند. راستی! هوش‏ های ژرف ‏اندیش و عقل ‏های پرتلاش، چگونه این همه از حقایق موجود در پدیده ‏ها را می ‏تواند درک کند و چگونه گفتار توصیفگران، به نظم کشیدن این همه زیبایی را بیان تواند کرد؟».(5)

هر عضو طاووس، در بردارنده شگفتی ‏های بسیار است. امام علی علیه ‏السلام در سخنانی درباره گردن طاووس می ‏فرماید: «بر فراز گردن طاووس، به جای یال، کاکلی سبز رنگ و پر نقش و نگار روییده و برآمدگی گردنش چونان آفتابه ‏ای نفیس و نگارین است. از گلوگاه تا روی شکمش، به زیبایی رنگ‏ آمیزی شده یا چون پارچه حریر براق یا آیینه ‏ای شفاف که پرده بر روی آن افکندند، درآمده است. در اطراف گردنش، گویا چادری سیاه افکنده که چون رنگ آن شاداب و بسیار می‌‏باشد، پنداری با رنگ سبز تندی در هم آمیخته که در کنار شکاف گوشش، جلوه خاصی دارد. کمتر رنگی می ‏توان یافت که طاووس از آن در اندامش نداشته باشد یا با شفافیت و صیقل فراوان و زرق و برق جامه ‏اش، آن را جلای برتری نداده باشد».(6)

و به راستی چه کسی جز خدای بزرگ و توانا می تواند موجودی با این همه ظرافت و زیبایی بیافریند؟... اینجاست که باید زبان به حمد و ستایش پروردگار گشود که فتبارک الله احسن الخالقین ....

پی نوشت ها :

1. روم:22

2. نوح:13

3. دائرة المعارف نو، ج 4، ص3088 ـ 3089

4. نهج البلاغه، خطبه 165

5. همان

6. همان