خیال پردازی بزرگ ترین لذت کودکی
قصه های عجیب و غریب خیالپردازی کودکان
در یکی از کلاس های کودکان سه ساله مهد کودک شاهد گفتگوی کودکی با چند کودک دیگر بودم. او در مورد پلنگی که در خانه شان با آنها زندگی می کند ، صحبت می کرد. او می گفت: " که چگونه به او غذا می دهد ، حمامش می کند و در قفس می خواباند". او به حدی زیبا و تصویری صحبت می کرد که من مدام در اینکه او حقیقت را می گوید یا ساخته و پرداخته ذهنش است در تردید بودم. بالاخره پذیرفتم که او تصوراتش را می گوید. اما او هرگز زیر بار نرفت که پلنگی در خانه شان زندگی نمی کند. پلنگ پلاستیکی او ، به او این فرصت را می داد که خیالپردازی کند. او دروغ نمی گفت.
بیشتر کودکان به علت تخیلات قوی شان، وقتی شروع به تعریف قصه یا داستانی می کنند بر این باورند که قصه شان واقعی و حقیقی است. هرگز در مورد غلط یا درست بودن، واقعی یا تخیلی بودن آن با کودک بحث نکنید. به آرزوهای پنهان در گفته هایش توجه کرده و آنها را درک کنید. برای توانائی بیان او ارزش قائل شوید و در مورد این که اگر داستان او واقعیت پیدا می کرد چقدر جالب بود ، نظر بدهید. حتی می توانید قصه های او را نوشته و یا ضبط کنید. می توانید از او بخواهید قصه اش را نقاشی کند. هرگز با جملاتی چون « دروغ نگو » ، « تو دروغ می گویی» ، « بچه دروغگو » برچسب های دنیای بزرگسال را به کار نگیرید.
خیال پردازی های کودکانه در دوران پیش از دبستان نشانه هایی از بی ادبی و بی اخلاقی او نیست. این مسله حتی نباید شما را نگران آینده او نماید ، که احتمالاً فرزندی دروغگو خواهید داشت.
کودکان به مرور مفاهیم خوب و بد را می آموزند و به همین ترتیب به اهمیت راستگوئی پی می برند. تا قبل از 5/3 سالگی او مهارت لازم برای دروغ گفتن عمدی را ندارد. خیال پردازی های کودکانه در دوران پیش از دبستان نشانه هایی از بی ادبی و بی اخلاقی او نیست. این مسله حتی نباید شما را نگران آینده او نماید ، که احتمالاً فرزندی دروغگو خواهید داشت.
به این مساله فکر کنید آیا او نمی خواهد جلب توجه کند؟ آیا او نمی خواهد محبت بیشتر شما را از اینکه بزرگ شده و توانائی هایی دارد جلب کند؟ آیا او واقعیت و خیال را درهم آمیخته است؟ آیا کودک برای کتمان چیز دیگری، داستان می بافد؟
هر کودکی شیوه ی داستان بافی خود را دارد. بعضی ها با سوم شخص شروع می کنند. بعضی خودشان قهرمان اصلی هستند. بعضی شخصیت مورد علاقه خود را تقلید می کنند ، گاهی واقعی و گاهی تخیلی.
در بین این داستان سرائی ها، گاهی با تصمیم گیری های کودک برای آینده رو به رو می شویم. در هر حال این خیال پردازی ها چه به صورت رویا و یا در بیداری و در بازی ها باعث می شوند کودکان اطراف را شناسائی و تجربه کنند. با پرنده به آسمان پرواز می کنند و با سوسک و موش درون زمین را می کاوند و یا مثل پلنگ از قدرت و نیرویش الهام می گیرند.
شما نباید مانع خیال پردازی فرزندتان شوید بلکه باید: گستره ی سؤالات افزودنی ، تجربی و سازنده را توسعه دهید.
- چه چیزی می توانستیم بسازیم؟ چگونه می توانیم کاری کنیم که...
- فکر می کنی اگر ... فکر می کنی باید چه ...
منطق را فراموش کنید. برا ی تصحیح کار او افسانه اش را قطع نکنید ، حتی اگر خلاف واقع حرفی زد. مثلاً "پلنگ در حالی که روی دو پا راه می رفت". فراموش نکنید او در حال خیال بافی است. او دارد فکرش را با صدای بلند برای شما می گوید.
مواقعی که افراد خانواده دور هم نشسته اید (موقع ناهار، شام یا درون ماشین) سعی کنید مطالب جالبی که مورد علاقه بچه ها هست را مطرح کنید. بچه ها از این که شما هم به آن موضوعات علاقمندید لذت می برند.
برای گروه های سنی بالاتر می توانید مطالب جالب از اخبار و یا اتفاقات را که در روزنامه های چاپ شده بریده ، به آنها بدهید و تشویق شان کنید که عقاید و نظریات خود را بیان کنند.
بسیاری از اختراعات و ابداعات از بستر همین تخیلات جان گرفتند. اگر باور ندارید سرگذشت مخترعین را بخوانید.
مشوق کودکان برای ترسیم یا بیان تخیلات شان باشید ، حتی می توانید تخیلات آن ها را به صورت تئاتر به نمایش درآورید.
در دوران کودکی داستان های شان را بنویسید یا ضبط کنید . در سنین بالاتر آنها را تشویق به نوشتن کنید. بسیاری از اختراعات و ابداعات از بستر همین تخیلات جان گرفتند. اگر باور ندارید سرگذشت مخترعین را بخوانید.
از تو تا من هزار دره ره است.
من به راز شنفته می مانم
تو به شعر نگفته می مانی.(1)
پی نوشت :
1) شعر کودک، اسماعیل خوئی
تبیان - خانواده و زندگی
فرشته مجیب - عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی
مقالات مرتبط :
