تبیان، دستیار زندگی
بین‌ به‌ عرش‌ ملایك‌ سرشك‌ می‌بارند بلند نام‌ كسی‌ را به‌ عشق‌ می‌خوانند ز خون‌ اوست‌ اگر خون‌ عشق‌ در رگ‌ ماست ...‌ز سعی‌ اوست‌ اگر شور عاشقی‌ در ماست‌
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عشق‌، حسین‌ و مقاومت‌ در ادبیات‌ مقاومت‌

قسمت پنجم از مقاله نام نمادین حسین علیه السلام در ادبیات عرفانی

دفاع‌ مقدس‌ مردم‌ ایران‌ در عصر حاضر در متن‌ خود با نام‌ مقدس‌ حسین‌(ع) درهم‌ تنید و با رمز اهل‌ بیت‌ پیش‌ رفت‌، تا الگوی‌ عاشقان‌ و شاهدان‌ گردد. از این‌ رو،ادبیات‌ مقاومت‌ سراسر مشحون‌ از نام‌ مقدس‌ حسین‌ است‌. در این‌ مختصر نمی‌توان‌همه‌ اشعاری‌ را كه‌ در این‌ باره‌ سروده‌ شده‌ است‌ ذكر كرد. از این‌ رو، به‌ تعدادی‌ از این‌ ابیات‌اشاره‌ می‌شود:

حسین‌ اسرافیلی‌:
 سرخ

ای‌ حضور آسمان‌ در جان‌ خاك

‌یا حسین‌ ابن‌ علی‌ روحی‌ فداك‌

رضا اسماعیلی‌:

وارث‌ خون‌ خدا امروز تیغ‌ خشم‌ ماست

‌انتقام‌ عشق‌ را بگذار با ما ذوالجناح‌

بر دوست‌ همان‌ روز كه‌ با حنجرة‌ خون‌

گفتی‌ تو بلی‌ كرب‌ و بلا در تو درخشید

قیصر امین‌ پور:

سری‌ سرمست‌ شور و بی‌ قراری

‌چو مجنون‌ در هوای‌ نی‌ سواری‌

پر از عشق‌ نیستان‌ سینه‌ی‌ او

غم‌ غربت‌ غم‌ دیرینه‌ی‌ او

علی‌ معلم‌:

روزی‌ كه‌ بر جام‌ شفق‌ مل‌ كرد خورشید

بر خشك‌ چوب‌ نیزه‌ها گل‌ كرد خورشید

بیگی‌ حبیب‌ آبادی‌:

هزار زخم‌ به‌ حیرت‌ چو چشم‌ وامانده‌ ست‌

كه‌ عشق‌ بی‌ سر و دست‌ و كفن‌ رها مانده‌

فاطمه‌ راكعی‌:
سرخ

بین‌ به‌ عرش‌ ملایك‌ سرشك‌ می‌بارند

بلند نام‌ كسی‌ را به‌ عشق‌ می‌خوانند

ز خون‌ اوست‌ اگر خون‌ عشق‌ در رگ‌ ماست

‌ز سعی‌ اوست‌ اگر شور عاشقی‌ در ماست‌

سید ضیاء الدین‌ شفیعی‌:

عشق‌ می‌فرمود: باید رفت‌ و می‌رفتند و هیچ‌

بیمشان‌ از تیرهای‌ تلخ‌ و بی‌پروا نبود

خیمه‌ها از مرد خالی‌ می‌شد اما هم‌ چنان

‌اهل‌ بیت‌ عاشقی‌ از مردانگی‌ تنها نبود

محمد خلیل‌ جمالی‌:

نیمروز روز عاشورای‌ عشق

‌بود بر پا هم‌ چنان‌ غوغای‌ عشق‌

ادبیات‌ عاشورایی‌، در ادبیات‌ مقاومت‌ تجلی‌ یافت‌؛ به‌ گونه‌ای‌ كه‌ ادبیات‌ مقاومت‌ رانمی‌توان‌ از ادبیات‌ عاشورا تهی‌ تصور كرد و با همة‌ واژه‌های‌ عاشورایی‌، تركیباتی‌عاشقانه‌ ساخته‌ شد انتقام‌ عشق‌، اهل‌ بیت‌ عشق‌، عشق‌ بی‌سر و دست‌ و پا خون‌ عشق‌و... از جمله‌ی‌ این‌ تركیبات‌ زیبا هستند و عشق‌ و عاشقی‌ و حدیث‌ عارفانه‌ و عاشقانة‌كربلا به‌ زیباترین‌ شكل‌ در ادبیات‌ مقاومت‌ تجلی‌ یافت‌. این‌ مبحث‌ را با اشعاری‌ از شاعربزرگ‌ معاصر استاد محمدحسین‌ شهریار پایان‌ می‌بخشیم‌:

دلم‌ سر به‌ هامون‌ رها می‌پسندد

نگین  سبز

سرم‌ بالش‌ از صخره‌ها می‌پسندد

نهان‌ خواهم‌ از در خاك‌ و خونین‌

كه‌ چون‌ گوهرم‌ پر بها می‌پسندد

چرا جفت‌ بیگانگانش‌ نباشم

‌كه‌ از عاقلانم‌ جدا می‌پسندد

بلی‌ مبتلای‌ بلا چون‌ نباشم

‌كه‌ او البلاء للولاء می‌پسندد

نوای‌ نی‌ از نینوا خیزد آری‌

در این‌ نینوا نی‌ نوا می‌پسندد

سیرت‌ آل‌ علی‌ با سرنوشت‌ كربلاست

‌هر زمان‌ از ما یكی‌ صورت‌ نما دارد حسین‌

ساز عشق‌ است‌ و به‌ دل‌ هر زخمه‌ پیكان‌ زخمه‌ای‌

گوش‌ كن‌ عالم‌ پر از شور و نوا دارد حسین‌


منابع‌:

1 ـ آینه‌ در كربلاست‌، اشعار عاشورایی‌، تهران‌، سروش‌، 1378.

2 ـ الهی‌ قمشه‌ای‌، دیوان‌، تهران‌، اسلامیه‌.

3 ـ جامی‌ عبدالرحمن‌، دیوان‌ كامل‌، تهران‌، پیروز.

4 ـ سامانی‌ عمان‌، گنجینه‌ الاسرار، اصفهان‌، میثم‌ تمار، 1362.

5 ـ سجادی‌ سید جعفر، فرهنگ‌ اصطلاحات‌ عرفانی‌، تهران‌، طهوری‌، 79.

6 ـ سعدی‌، كلیات‌، فروغی‌، امیركبیر، 72.

7 ـ سنایی‌، دیوان‌، تهران‌، نگاه‌، 1375.

8 ـ سیف‌ فرغانی‌، دیوان‌، تهران‌، فردوسی‌، 1364.

9 ـ شهریار، دیوان‌، تهران‌، زرین‌، 1376.

10 ـ شمس‌ تبریزی‌، دیوان‌، تهران‌، نشر داد، 1375.

11 ـ فروزانفر بدیع‌ الزمان‌، شرح‌ حال‌ عطار، تهران‌، دهخدا، 1353، احادیث‌ مثنوی‌، امیركبیر، 47.

12 ـ فریشلر كورت‌، امام‌ حسین‌ و ایران‌، تهران‌، جاویدان‌، 1362.

13 ـ كاشانی‌ محتشم‌، دیوان‌، حوزه‌ هنری‌، 1378.

14 ـ منصوری‌ لاریجانی‌، خمسه‌ آل‌ عشق‌، قم‌، خادم‌ الرضا، 1381.

15 ـ مذنب‌ محمد خلیل‌، ادبیات‌ عاشورا، سوره‌، 1367.


نویسنده : محمد اختری