9 سؤالی که زنان باردار می‌پرسند...

سین‌جیم‌های تغذیه‌ای در دوران بارداری

باردار که می‌شوی، دیگر خودت نیستی. دیگر نگرانی‌هایت، نگرانی‌های شخصی خودت نیست. دیگر خورد و خوراکت، فقط برای حفظ سلامت خودت نیست. دیگر خودت نیستی و چون این را حس می‌کنی، هزار و یک سؤال به ذهنت می‌رسد...

سؤال‌هایی که اگر جوابشان را بدانی، می‌توانی با آرامش بیشتری این دوران شیرین را سپری کنی. در این مطلب به تعدادی از رایج‌ترین سؤال‌ها پاسخ داده‌ایم تا خیال شما مادر عزیز را راحت کنیم.

1. خوردن تن ماهی برای من یا جنینم ضرر دارد؟

اگرچه استفاده از انواع ماهی‌ها در دوران بارداری برای حفظ بیشتر سلامت مادر و جنین و تولد نوزادی با وزن طبیعی به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود، اما برخی از ماهی‌ها مانند ماهی تن حاوی سطح بالایی از آلودگی هستند و این آلودگی‌ها می‌توانند تأثیر منفی بر جنین داشته باشند، بنابراین متخصصان به مادران باردار هشدار می‌دهند مجاز به مصرف بیش از 170 گرم ماهی تن در طول هفته نیستند.

2. آیا می‌توانم رژیم گیاه‌خواری‌ام را در دوران بارداری هم ادامه دهم؟

اگر رژیم گیاه‌خواری شما به گونه‌ای است که لبنیات و تخم‌مرغ هم در برنامه غذایی‌تان وجود دارد، می‌توانید این رژیم را در دوران بارداری هم ادامه دهید. نبودن گوشت‌ها در رژیم غذایی گیاه‌خواری، به معنای نداشتن مواد مغذی در برنامه غذایی نیست. البته اگر اصرار دارید رژیم گیاه‌خواری در دوران بارداری داشته باشید، بهتر است این موضوع را با متخصص خود در میان بگذارید. در ضمن از خوردن غلات سبوس‌دار، میوه‌های مختلف، انواع سبزی‌های برگ سبز تیره (مانند اسفناج یا برگ‌های بیرونی کاهو)، حبوبات، خوراکی‌های حاوی کلسیم فراوان (مانند کلم بروکلی)، انواع مغزهای خام و خوراکی‌های غنی‌شده با ویتامین B12 هم غافل نشوید تا سلامت خود و فرزندتان را به خطر نیندازید.

3. مصرف چه مقدار نوشیدنی حاوی کافئین برایم مجاز است؟

سازمان غذا و داروی آمریکا به صراحت اعلام کرده است مادران باردار تا حد امکان باید مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین را از رژیم غذایی‌شان کنار بگذارند زیرا مصرف زیاد کافئین تأثیری منفی بر رشد جنین دارد. تحقیقات اخیر نشان داده کافئین به سرعت از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود و آثار منفی روی او دارد.

هرچند دمنوش‌های گیاهی از نوشیدنی‌های مفید و طبیعی هستند اما این به معنای بی‌خطر بودن تمام انواع آن‌ها برای یک خانم باردار نیست

این سازمان به کسانی که نمی‌توانند کافئین را از برنامه غذایی‌شان حذف کنند، توصیه می‌کند حداکثر روزی 300 میلی‌گرم (معادل 2 فنجان) از این نوع نوشیدنی‌ها بنوشند. کافئین در نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه‌های گازدار، چای، قهوه و شکلات داغ وجود دارد.

4. آیا مصرف فراورده‌های گوشتی در دوران بارداری مجاز است؟

فراورده‌های گوشتی محصولاتی هستند که علاوه بر گوشت، در تهیه آن‌ها از افزودنی‌ها، نگه‌دارنده‌ها و مواد دیگری هم استفاده شده باشد. مصرف این فراورده‌ها که شامل سوسیس، کالباس، همبرگر، انواع ناگت‌ها و سوخاری‌های آماده هستند، در دوران بارداری ممنوع است. این ممنوعیت به دلیل احتمال وجود آلودگی‌های مختلف میکروبی و باکتریایی در چنین محصولاتی است. باکتری «لیستریا» یکی از باکتری‌هایی است که امکان دارد در فراورده‌های گوشتی وجود داشته باشد و باعث اختلال در رشد جنین و به خطر افتادن سلامت مادران باردار شود. به همین دلیل مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا به تمام خانم‌های باردار توصیه کرده است در دوران بارداری حتی از مصرف فراورده‌های گوشتی‌ای که از پخت کامل آن‌ها هم مطمئن هستند، پرهیز کنند.

5. آیا مصرف قرص‌های ویتامین در دوران پیش از بارداری برایم اجباری است؟

به نظر می‌رسد مصرف یک نوع قرص ویتامین پیش از بارداری با تجویز پزشک برای اطمینان از دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن و تنظیم صحیح عملکرد رحم مناسب باشد، اما حواستان باشد که این قرص‌های ویتامین باید در صورتی مصرف شوند که به هر دلیلی نتوانید از طریق مصرف مواد غذایی تازه و سالم، نیازهای تغذیه‌ای بدنتان را تأمین کنید.

مصرف این قرص‌ها در صورتی که به تهوع‌های شدید در دوران بارداری مبتلا باشید و نتوانید خوردن هر غذا یا میوه‌ای را تحمل کنید هم بسیار مناسب است، بهتر است با توصیه اطرافیان و خودسرانه مصرف مکمل‌ها را شروع نکنید و حتماً با تجویز پزشک باشد. ضمن اینکه مصرف قرص‌های ویتامین پیش از بارداری به معنای صادر شدن جواز حذف مواد مغذی حاوی ویتامین‌های مختلف مانند میوه‌ها و سبزی‌ها از رژیم غذایی‌تان نیست. چه از این قرص‌ها استفاده کنید و چه نکنید، باید تمام گروه‌های غذایی را در برنامه روزانه‌تان داشته باشید.

6. آیا می‌توانم دمنوش‌های گیاهی مختلف را در این دوران مصرف کنم؟

هرچند دمنوش‌های گیاهی از نوشیدنی‌های مفید و طبیعی هستند اما این به معنای بی‌خطر بودن تمام انواع آن‌ها برای یک خانم باردار نیست. دوران بارداری، دوران خاصی است و احتیاط‌های خاص خودش را هم می‌طلبد، بنابراین برای پیشگیری از ایجاد هر نوع مشکلی، از نوشیدن جوشانده‌های گیاهی که از محتویات آن‌ها اطلاع درستی ندارید، پرهیز کنید.

تحقیقات اخیر نشان داده کافئین به سرعت از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود

و آثار منفی روی او دارد

بهترین نوشیدنی‌های طبیعی برای یک خانم باردار، دارچین دم‌کرده، آب پرتقال، آب لیمو شیرین و آب سیب تازه یا دم‌کرده سیب است. برای تهیه دم‌کرده سیب می‌توانید یک عدد سیب را پس از پوست کندن و قطعه‌قطعه کردن، داخل قوری حاوی یک و نیم لیوان آب جوش بیندازید و قوری را به مدت 20 تا 30 دقیقه روی بخار کتری یا سماور قرار دهید. پس از این مدت، دم‌نوش طبیعی سیب شما حاضر خواهد بود.

7. بهترین خوراکی برای میان‌وعده من چیست؟

انتخاب نوع میان‌وعده به سلیقه غذایی شما بستگی دارد، اما بهترین، سالم‌ترین و مناسب‌ترین میان‌وعده‌هایی که می‌توانیم برای دوران بارداری به شما پیشنهاد کنیم، این‌ها هستند: یک لیوان شیر و یک برش کوچک کیک خانگی کم‌چرب و کم‌شیرین، یک تکه نان کره‌ای، دو عدد میوه فصل، یک لیوان معجون (شامل شیر، موز، انواع مغزها یا خرما)، یک لیوان شکوفه ذرت کم‌نمک، یک لیوان آب‌میوه تازه، انواع مغزهای خام، یک پیاله ماست کم‌چرب با سبزی تازه، هویج، برگه‌های مختلف میوه.

8. آیا مصرف مکمل‌های کلسیم ضروری است؟

خانم باردار باید حداقل روزی 1200 میلی‌گرم کلسیم مصرف کند. یک قرص مولتی‌ویتامین خوب باید حداقل حاوی 150 تا 200 میلی‌گرم کلسیم باشد. علاوه بر این قرص‌ها، شما باید حداقل روزی 4 وعده لبنیات سرشار از کلسیم مانند شیر، ماست، دوغ کم‌نمک یا پنیر مصرف کنید. در این صورت دیگر نیازی به مصرف مکمل‌های کلسیم پیدا نخواهید کرد؛ مگر با تجویز و صلاحدید پزشکتان.

9. می‌توانم در دوران بارداری از قرص‌های مسکن استفاده کنم؟

استفاده از داروهای مسکنی مانند آسپیرین یا ایبوپروفن برای درمان سردردهای میگرنی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. مصرف مداوم این مسکن‌ها می‌تواند بر سلامت جنین تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل اگر از دردهای شدید میگرنی رنج می‌برید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مناسب‌ترین دارو یا راه درمانی را پیش پایتان بگذارد.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: هفته نامه سلامت – شماره 362 - ندا احمدلو