دردسرهای زنان چاق در دوران بارداری
هر که وزنش بیش، دردش بیشتر
شاید برای بیشتر خانم‌ها، دوران بارداری و به دنیا آوردن یک موجود جدید، اتفاقی خاص و تکرار نشدنی باشد. یکی از نکته‌های مهمی که قبل از دوران بارداری برای برخی از خانم‌ها مشکلات خاصی ایجاد می‌کند، اضافه‌وزن و چاقی است. در این مطلب با معایب و خطرهایی که در اثر چاقی جنین و مادر را تهدید می‌کند و... بیشتر آشنا می‌شوید.
چاقی یکی از معضلات و دغدغه‌های مجامع بهداشتی جهان است. فقط در آمریکا، حدود 65 میلیون زن دچار چاقی یا اضافه وزن هستند و این آمار رو به افزایش است.
عادت‌های بد غذایی و زندگی بی‌تحرک، دلیل عمده بروز این مشکل است و سلامت افراد در همه گروه‌های سنی به خصوص زنان را تهدید می‌کند و در صورتی که بارداری اتفاق بیفتد، مخاطرات فراوانی را در پی خواهد داشت. به همین دلیل پزشکان باید در مورد خطرهای چاقی به زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، هشدار بدهند.
انجمن زنان و زایمان آمریکا و کانادا در مورد چاقی و بارداری و پیشگیری از عوارض آن اعلام کرد اضافه وزن باعث بروز مشکلات متعددی در بارداری می‌شود بنابراین خانم‌ها باید به این موارد توجه بیشتری داشته باشند:
محققان معتقدند اضافه وزن می‌تواند توانایی خانم‌ها را طی دوران بارداری سالم کاهش دهد. با ورود یک فرد تازه به بدن، احتمال بروز خطرهای خاصی وجود دارد و اگر چاق باشید، ممکن است افزایش فشارخون، دیابت و... را تجربه کنید. نتایج تحقیقات برخی دانشمندان فرانسوی در سال 2008 نشان داد احتمال وضع حمل زودتر از موعد در خانم‌های دچار اضافه‌وزن، بسیار زیاد است. یکی دیگر از احتمالات تولد نوزادی با نواقص مادرزادی است.
خطرها
زنان مبتلا به اضافه‌وزن یا چربی‌های موضعی به احتمال بیشتری با خطرهایی از جمله پره‌اکلامپسی و اکلامپسی مواجه می‌شوند. پره‌اکلامپسی به دلیل فشارخون بالا و وجود پروتئین در ادرار، به وجود می‌آید و اکلامپسی حالت خطرناک‌تر و جدی‌تر این بیماری است که می‌تواند فرد را تا مرحله تشنج و کما پیش ببرد. علایم اکلامپسی عبارتند از: سردرد، مشکلات بینایی، تورم در ناحیه دست‌ها و پاها و درد در قسمت‌های بالایی شکم.
اگر در معرض چاقی هستید و قصد باردار شدن هم دارید یکی از مهم‌ترین اقدام‌هایی که می‌توانید در کنار رژیم متعادل داشته باشید، معاینه‌های دوره‌ای منظم و تحت نظر پزشک است که خطر ابتلا به این مشکلات را به مراتب کاهش خواهد داد. دو خطر دیگری که متوجه خانم‌هایی با وزن اضافه هستند، فشارخون و دیابت دوران بارداری است. البته خانم‌هایی هم که وزن طبیعی دارند، گاهی دچار این مشکل‌ها می‌شوند که پس از تولد جنین خیلی زود از بین می‌روند اما یافته‌ها نشان می‌دهد فشارخون بالای خانم‌های دچار اضافه‌وزن، مدت‌ها بعد از زایمان نیز باقی می‌ماند. دیابت بارداری یا همان افزایش سطح قندخون، می‌تواند سلامت شما و جنینتان را به خطر بیندازد و دیابت بارداری بیش از نیمی از خانم‌های دچار دیابت بارداری و اضافه‌وزن، در مراحل بعدی زندگی هم باقی می‌ماند.
یکی دیگر از مشکلات خانم‌های با اضافه‌وزن، کم شدن شانس وضع حمل به شیوه طبیعی است. در سال‌های اخیر، بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که خانم‌ها زایمان طبیعی داشته باشند اما اگر چاق باشید، به احتمال بسیار زیاد باید زایمان طبیعی را فراموش کنید حتی سزارین برای خانم‌های چاق سخت‌تر است و بهبود پس از این عمل جراحی، دوره بسیار طولانی‌تری خواهد داشت.
وزن کم کردن و بارداری
«گی‌لین‌وود»، روزنامه‌نگار و محقق در مورد خانم‌ها می‌گوید: «بارداری برای همه خانم‌ها دوران هیجان‌انگیزی است؛ دوران هیجان و تجربه‌های نو.» اما این دوران برای خانم‌هایی با اضافه‌وزن زیاد، می‌تواند پر از نگرانی‌های لحظه به لحظه باشد. اگر شما هم اضافه‌وزن دارید و می‌خواهید باردار شوید، ممکن است تصمیم بگیرید ابتدا وزن خود را کاهش دهید و بعد باردار شوید. این تصمیم کاملاً عاقلانه است اما «گی‌لین» و همکارانش هشدار می‌دهند دقیقاً بعد از کم کردن وزن، باردار نشوید زیرا احتمال سقط جنینتان، بیش از 70 درصد خواهد بود. ایده‌آل‌ترین زمان ممکن برای کم کردن وزن، 3 ماه قبل از اقدام برای بارداری است. خانم دچار اضافه‌وزنی که باردار می‌شود، احتمالاً مشکلات فیزیکی زیادی خواهد داشت پس سعی کنید در دوران بارداری، ورزش‌های مناسب این دوران را انجام دهید تا خطرهای ناشی از اضافه‌وزن کاهش یابد. یک شبکه اطلاعاتی کنترل وزن زنان باردار در یک آمارگیری اعلام کرد افزایش وزن در دوران بارداری، طبیعی و بدیهی است و خانم‌ها نباید در این دوران وزن کم کنند. در نتیجه اگر بخواهید با اضافه‌وزن باردار شوید و در طول دوران بارداری هم به خاطر رساندن مواد مغذی و کالری کافی به جنین وزن بگیرید، وضعیتتان نگران‌کننده می‌شود.
اضافه‌وزن شانس باروری را کم می‌کند
خانم‌ها و آقایانی که اضافه‌وزن دارند، به طور قطع با موانع زیادی برای بچه‌دار شدن مواجه خواهند بود. در خانم‌ها ممکن است اضافه‌وزن، عادت ماهانه منظم و به دنبال آن تخمک‌گذاری را با مشکلاتی مواجه کند و تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری ناممکن خواهد شد.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد در خانم‌های با اضافه‌وزن، تولید بافت چربی زیاد، باعث تولید استروژن بیش از حد می‌شود که می‌تواند نامتعادل شدن هورمونی را به دنبال داشته باشد. وزن زیاد در آقایان هم باعث تولید تعداد کمتر اسپرم خواهد شد.
مهم‌ترین دلایل ناباروری وقتی اضافه‌وزن دارید
طبق تحقیقات یک انستیتوی فرانسوی در سال 2009، شایع‌ترین دلیل ناباروری در خانم‌های چاق تولید استروژن بیش از حد و تخمدان پلی‌کیستیک هستند.
• استروژن: سلول‌های چربی یا بافت‌های چربی باعث تولید استروژن بیشتر می‌شوند. مشکل اینجاست که اگر بدن استروژن زیادی تولید کند، باعث اختلال در عملکرد تخمک‌گذاری خواهد شد و روند بارداری را هم دچار مشکل خواهد کرد.
• تخمدان پلی‌کیستیک: اختلال غدد درون‌ریز که با علایمی مثل چرخه‌های نامنظم قاعدگی، آکنه، افزایش موی بدن و گاهی عدم تخمک‌گذاری همراه است.
در خانم‌های با وزن ایده‌آل هم این نشانه‌ها دیده می‌شود اما آمار نشان می‌دهد ارتباط مستقیمی بین چاقی و ظهور این دو عامل و در نتیجه ناباروری وجود دارد.
نکته‌هایی که باید رعایت کنید
خانمی که قصد باردار شدن و در ضمن اضافه‌وزن هم دارد، باید حتماً همزمان زیر نظر متخصص زنان و تغذیه باشد. خوردن غذاهای کم‌چرب، مواد غذایی با فیبر زیاد مانند میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات سبوس‌دار پیشنهاد بعدی متخصصان است. استرس نداشته باشید. داشتن استرس باعث می‌شود به ناسالم غذا خوردن و اصطلاحاً پرخوری عادت کنید. ورزش را با روزی 30 دقیقه آغاز کنید. ورزش به کم کردن تدریجی وزن کمک و سیستم قلبی-عروقیتان را برای بارداری تقویت می‌کند. خانم‌های باردار باید روزانه 300 کالری با مصرف منابع پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین و مواد معدنی به بدنشان برسانند پس روی غذاهایی با ارزش تغذیه بالا برنامه‌ریزی کنید؛ غذاهایی مانند گوشت ماهی، غلات و سبزی‌ها تا ضمن رساندن مواد مغذی به بدنتان، از اضافه‌وزن بیشتر جلوگیری کنید.
7 نکته درباره چاقی و بارداری:
1. اگر قصد بارداری دارید باید ابتدا به وزن مناسب برسید. شاخص توده بدنی مناسب برای بارداری باید زیر 25 باشد.
2. در برنامه روزانه‌تان انجام فعالیت‌های منظم ورزشی را بگنجانید. احتمالاً این کار باعث کاهش عوارض دوران بارداری می‌شود.
3. احتمال ابتلا به بیماری‌های ریوی، دیابت بارداری، فشارخون بارداری در زنان باردار یا زنان چاقی که قصد بارداری دارند، افزایش می‌یابد. به علاوه چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل بروز خطر قطع تنفس هنگام خواب است.
4. احتمال بروز ناهنجاری‌های جنین خانم‌های چاق نسبت به خانم‌هایی که وزن مناسبی دارند، بیشتر است.
5. معمولاً ارزیابی وضعیت سلامت جنین در 14 هفتگی انجام می‌شود، اما خانم‌هایی که اضافه وزن دارند، باید در دوره 20 و 22 هفتگی نیز برای ارزیابی سلامت مراجعه کنند زیرا در خانم‌های چاق ارزیابی جنین در این هفته‌ها دقیق‌تر است.
6. خانم‌های چاق بیشتر احتمال دارد که به صورت سزارین جراحی شوند و مشکلات ناشی از چاقی را در پی عمل جراحی تجربه کنند.
7. در خانم‌های چاق خطر ابتلا به ترومبوآمبولی (اختلالات انعقادی عروقی) حتی پس از جراحی نسبت به خانم‌هایی که وزن طبیعی دارند، بیشتر است بنابراین باید قبل از شروع جراحی سزارین، پیشگیری‌های لازم انجام شود. به طور کلی چاقی و بارداری، عوارض بارداری را چندین برابر می‌کند.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
هفته نامه سلامت شماره 353 - ترجمه: آتنا جهانگیری
سلامتیران - دکتر ملک منصور اقصی، متخصص زنان و زایمان
مطالب مرتبط:
بارداری چقدر اضافه وزن می آورد؟
