ارگونومی كامپیوتر(2)

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست؟(5)

در این قسمت در ادامه ی قسمت های(1) و (2) و (3) و(4) به بررسی بخشی دیگر ازارگونومی كامپیوترمی پردازیم.

تولید كنندگان تجهیزات وسایل كامپیوتر ( مانند صفحه كلید ، ماوس ، میز و صندلی و سایر وسایل كامپیوتر ) اكنون سعی می كنند تا محصولات خود را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید كنند .رعایت اصول ارگونومی سبب كاهش ضایعات چشم ، سردرد و كمردرد اپراتورها و كاربران كامپیوترها می شود. وجود شرایط نامناسب در محیط كاری و عدم توجه به موارد ایمنی هنگام كار با كامپیوتر ممكن است در بلند مدت سبب بروز بیماری ها و ناهنجاری ها شود . اگر برای انجام فعالیت‌ها در محیط كار از كامپیوتر استفاده می شود ، به منظور جلوگیری از عوارض ناشی از كار با كامپیوترتوصیه می شود كه اصول ساده ای كه در مورد تجهیزات موقعیت و مكان كار با كامپیوتر در ذیل ذكر گردیده  رعایت گردد تا بتوان تا حـدودی ازاین عوارض جـلوگیری كرد.

ارگونومی ماوس

ماوس ، این قطعه کوچک همیشه حاضر در کنار کامپیوتر شما! استفاده از ماوس تقریبا به بخشی جدانشدنی و معمول در کار با کامپیوتر تبدیل شده است. اما این موجود کوچک نیز برای خود ترفندهایی بسیار کاربردی دارد. به خصوص برای افرادی که کار با کامپیوتر بخشی از زندگی روزانه شان است. این ترفند ها تا حدودی پزشکی نیز هستند و میتوانند بسیار به شما کمک کنند.

1- استفاده از موس نوری :

استفاده از موسهای قدیمی که با گوی کار میکنند را فراموش کنید. ماوسهای نوری از حساسیت بیشتری برخورداند و به همین دلیل کار با آنها به نسبت ماوسهای قدیمی نیاز به فشار کمتر دست و حرکت کمتر مچ دارد. با کمی تنظیم و انتخاب یک ماوس اپیتک میتواند حرکت مچ دست را خود را کمتر و مدت بیشتری از ماوس بدون احساس خستگی استفاده کنید.

2- ماوس پد طبی :ماوس پد های طبی دارای یک بالشتک در پایین پد هستند که مچ دست بر روی آن قرار میگیرد.مهمترین عامل درد مچ در کار با ماوس حالت شکسته و زاویه مچ دست است.که در بلند مدت حتی می تواند باعث دردهای مزمن و ماندگار در مچ دست شود اما در ماوس پدهای طبی مچ دست در وضعیت بهتری قرار میگرد و تقریبا ساعد و کف حالت افقی و بدون شکستی دارند که این مسئله در سلامتی مفاصل و خستگی کمتر مچ دست نقش مهمی دارد.

3-اسکرول : تا کنون فکر کرده اید که چه مدت از زمانی را که با ماوس کار میکنید صرف اسکرول صفحات میکنید؟ به خصوص اگر اهل کار با اینترنت و گردش در وب باشید قطعا مدتی را صرف اسکرول صفحات وب سایتها می کنید.اسکرول با حرکت ماوس باعث تغییر زاویه مچ دست و یا حرکت دست می شود.استفاده از ماوسهایی که دکمه اسکرول را وسط کلیدهایشان دارند می توانند نیاز به حرکت دست دست و مچ را کاهش دهند و طبیعی است که کاری که تنها با حرکت یک انگشت انجام می شود را با مچ دست و یا ساعد انجام نمی دهند.

نكات مهم در رابطه با ماوس

1- امروزه ماوس ها با شکل‌های مختلف وارد بازار شده اند.بنابراین انتخاب ماوس عامل مهمی در هنگام کار با کامپیوتر می باشد.

2- حتی المقدور ماوس وصفحه کلید هم سطح باشند.

3- در هنگام کار با موس ، مچ دست و ساعد بایستی دارای تکیه گاه باشند.

4- از کلیدهای میانبر به جای استفاده از ماوس کمک بگیرید: مانندctrl+s برای ذخیره کردن و ctrl+pبرای چاپ کردن.

5-ازپدهایی (صفحه های مخصوص ماوس) که امروزه به عنوان پد طبی مطرح می باشد، استفاده گردد.

نحوه استقرار ماوس:

این قطعه، مانند صفحه کلید یا همان کیبورد، بیشترین کاربرد را دارد. ضمن اینکه محل استقرار آن برای کاربران چپ دست، در سمت چپ و برای کاربران راست دست، در سمت راست و در ناحیه سوم است. همچنین مشاهده شده که بسیاری از کاربران، ماوس و ماوس پد را در ناحیه دوم میز قرار می دهند و این باعث می شود که زاویه بین بازو و ساعد، بیش از 90 درجه شود. در مورد مچ دست نیز به این نکته باید اشاره کرد که هنگام کار با ماوس، دست بایستی با ماوس در یک امتداد باشد. یعنی خم شدن مچ به سمت چپ یا راست یا بالا و پایین، صحیح نیست.

محل استقرار انگشتان روی ماوس نیز به این قرار است که سه انگشت وسطی بر روی ماوس و انگشت های شست و کوچک، در دوطرف ماوس قرار می گیرند.

نورپردازی محیط کار:

قرار دادن روشــنایی و انتخاب میزان مناســـبی از نور می تواند توانایی شخص را در هنگام دیدن تصاویر بر روی مانیتور افزایش دهد. اگر روشنایی بسیار زیاد باشد و یا نور بیش از اندازه مناسب بر روی صفحه مانیتور بیافتد ، برای دیـدن تصـاویـر بر روی مانیـتور دچــار مشـکل شــده و نمی توان تصاویر را به وضوح مشاهده کرد، بنابراین موجب خستگی چشم و سردرد می‌گردد:

1-میز کامپیوتر و مانیتور خود را به گونه ای در محیط کار قرار دهید که پشت به پنجره محیط کار باشد و نور بیرون ازاتاق بر روی مانیتور تابیده نشود و یا از پرده و نور گیر در پشت پنجره ها استفاده شود تا از ورود نور درخشان جلوگیری بعمل آید.

2- ازنورهای مهتابی وخورشیدی بطور ترکیبی در محیط کار استفاده گردد تا روشنایی مناسبی جهت خواندن در اختیار داشته باشید.

3-در صورت استفاده از چراغ های مطالعه، منبع نور را به موازات خط دید خود قرار دهید.

4-در صورتی که از مانیتور LCDاستفاده می گردد،میزان روشنایی بیشتری مورد نیاز می باشد.

5-منابع روشنایی درخشان که در پشت صفحه نمایش قرار دارند می توانند برای کاربران با کامپیوتر مشکل ایجاد کنندو در واقع دیدن صفحه کار را بطور واضح برایتان مشکل می سازد.

رعایت نکاتی پیرامون کار با کامپیوتر

هنگامی که بدن بیش از حد به جلو خم شده باشد، شانه و عضلات گردن قادر به نگه داشتن وزن سر نیستند. به یاد داشته باشید که بیشتر دردهای ناحیه گردن و پشت که هنگام کار با کامپیوتر عارض میشوند، به دلیل قرار گیری نادرست بدن روی صندلی و پشت میز است. این مساله یک مشکل عمومی بین کودکان مدرسه ای و بزرگسالان کارمند است.

هنگام کار پشت خود را تا حد امکان صاف نگه دارید. از خم شدن روی صفحه کلید بپرهیزید و سعی کنید صفحه کلید را تا حد امکان بالا بیاورید تا مجبور نباشید ساعات طولانی به پایین نگاه کنید. مدام صاف نشستن را به خود یاد آوری کنید. حتا میتوانید یک یادداشت روی صفحه نمایشگر(مونیتور) کامپیوتر خود نصب کنید و هربار با دیدن آن طرز نشستن خود را تنظیم کنید. در طی زمان بالاخره به صاف نشستن عادت خواهید کرد.

اگر شما هنگام کار در ساعات طولانی، به درد جدی در ناحیه گردن مبتلا میشوید، شاید به جا به جا کردن صفحه نمایشگر نیاز باشد. ساختار و استخوان بندی طبیعی گردن بعضی افراد طوری است که نگاه کردن به چپ یا راست در مدت زمان طولانی موجب دردهای شدید گردن میشود. این افراد میتوانند به سادگی و با جا به جا کردن صفحه نمایشگر روی میز خود از بروز این مشکل جلوگیری کنند. شاید شما تبلیغاتی را با این مضمون دیده باشید که کار کردن با کامپیوترهای قابل حمل (laptop) و یا با قرار دادن صفحه کلید بر روی پا چقدر آسان است. اما اینطور نگاه کردن به پایین میتواند خسارات جبران ناپذیری بر گردن و ستون مهره ها وارد کند. اگر دچار مشکلی چون گرفتگی و خشکی گردن دارید، از این حالت قرار دادن کامپیوتر بپرهیزید.استراحت و انجام حرکات کششی بهترین راه مقابله با دردهای این چنین است.

مدام به خود یاد آوری کنید که در بین کار به خود استراحت بدهید. بایستید، چند حرکت کششی انجام دهید و پشت خود را صاف کنید. اگر بتوانید هر 15 دقیقه حتا کشش کوتاهی هم به عضلات خود بدهید ایده آل است. در غیر این صورت سعی کنید هر 45 دقیقه از جای خود بلند شوید، چند قدم راه رفته و کششی به عضلات خود بدهید. به این کار که کلا حدود 3 تا 5 دقیقه طول میکشد، به چشم یک نوع وقت تلف کردن نگاه نکنید، در طول زمان متوجه خواهید شد که ارزشش را دارد و بازده کاری شما هم بیشتر شده است.

چند نکته دیگر:

1) در صورتی که درخشندگی صفحه مانیتور شما زیاد است آن را تنظیم کنید و در صورت لزوم از عینک ضد اشعه استفاده کنید.

2) پلک بزنید، بسیاری از کاربران کامپیوتر حتی به اندازه کافی پلک نمی‌زنند، این امرمنجر به خشک شدن چشم و مشکلات دیگری می شود.

3) در صورتی که زیاد تایپ می کنید از نگهدارنده کاغذ استفاده کنید.

4) مچ شما نباید در حالت خم قرار گیرد و در زمان استفاده از کی بورد، ماوس و سایر وسایل ورودی مچ باید در امتداد ساعد باشد تا دچار عوارض مزمن در مچ دست نشوید.

5) بازو ها و آرنج ها زمانی آرامش دارند که نزدیک بدن باشند.

در صورتی هم که وسایل ارگونومیک در اختیار ندارید، می توانید علاوه بر نکاتی که ذکر شد، از روش های زیربرای رفع مشکل خود استفاده کنید:

- هنگام کار پشت خود را تا حد امکان صاف نگه دارید. از خم شدن روی صفحه کلید بپرهیزید و سعی کنید صفحه کلید را تا حد امکان بالا بیاورید تا مجبور نباشید ساعات طولانی به پایین نگاه کنید.

- مدام صاف نشستن را به خود یاد آوری کنید. حتی میتوانید یک یادداشت روی صفحه مانیتورکامپیوتر خود نصب کنید و هربار با دیدن آن طرز نشستن خود را تنظیم کنید. با گذشت زمان بالاخره به صاف نشستن عادت خواهید کرد.

- اگرهنگام کاردرساعات طولانی، به درد جدی در ناحیه گردن مبتلا می شوید، شاید به جا به جا مکردن صفحه نمایشگر نیاز داشته باشید.

- شما هم شاید تبلیغاتی را با این مضمون دیده باشید که کار کردن با کامپیوترهای قابل حمل (laptop) و یا با قرار دادن صفحه کلید بر روی پا، چقدر آسان است. اما این طورنگاه کردن به پایین می تواند خسارات جبران ناپذیری بر گردن و ستون مهره ها وارد کند. اگر دچار مشکلاتی چون گرفتگی و خشکی گردن هستید، از این حالت قرار دادن کامپیوتر روی پا حتما بپرهیزید.

منبع: fasletaze- cafedexign -tbzmed- companycheck -vista-ergonomos –tehranoh- mums.ac