دچار درد قوزک پا شده‌اید؟
ما قوزک پا را مجبور به تحمل وزن بدن، طی کردن مسافت‌های طولانی و چرخیدن و خم شدن در هر جهت می‌کنیم. اما با فشار آمدن بیش از حد به قوزک – که مثلا هنگام ورزش کردن رخ می‌دهد – فریاد کمک آن بلند می‌شود.
شایع‌ترین آسیب‌دیدگی‌ها ناشی از چرخاندن قوزک به طرف بیرون پا است. این چرخیدگی میتواند فشار زیادی بر رباط‌های نگهدارنده قوزک وارد کرده و باعث پیچ‌‌خوردگی مچ پا شود، یا ممکن است ماهیچه‌‌ای را پاره کرده یا استخوانی را بشکند.
هر کدام از این آسیب دیدگی‌ها میتوانند ورم زیاد، تغییر رنگ و کاهش حرکت را همراه با درد شدید ایجاد کند.
چرخیدگی تنها آسیب‌رسان قوزک پا نیست. کار کشیدن بیش از حد از آن - مثل راه رفتن، ایستادن و بالا رفتن زیاد و نیز زیاد خم کردن قوزک - میتواند به التهاب تاندون هایی منجر شود که ماهیچه‌ها را به استخوان‌های قوزک و ساق وصل می‌کنند.
یکی از نواحی مستعد آسیب، تاندون آشیل است که از پاشنه پا تا پشت قوزک امتداد دارد. تاندون آشیل به آسانی کشیدگی پیدا کرده یا پاره می‌شود، مخصوصاً اگر به اندازه کافی انعطاف‌پذیر نباشد.
کار کشیدن زیاد هم میتواند باعث التهاب کیسه زلالی (کیسه پر از مایعی در پشت پاشنه که مثل یک بالشتک محافظ است) گردد.
قوزک از راه‌های دیگری هم آزرده می‌شود. کفش گشاد یا تنگ ممکن است باعث درد قوزک در هنگام چرخاندن پا یا در اثر تماس با سطح سفت کفش شود. پوشیدن کفش نامناسب برای کاری که انجام می‌دهید نیز فشار زیادی بر مفصل مچ پا وارد می‌کند.
چند بیماری نیز باعث درد قوزک می‌شوند. نقرس،که درد شدید ضربانی و التهاب مفصل در اثر رسوب بلورهای اسید اوریک است، اغلب قوزک را گرفتار می‌کند.
تیزی استخوان، قطعات جدا شده استخوان یا غضروف، التهاب شبه روماتیسمی مفاصل، و نقص گردش خون و آسیب عصب نیز دیگر آزاردهندگان قوزک پا هستند.
درمان درد قوزک پا
درد قوزک چیزی نیست که سرسری گرفته شود. اگر بعد از آسیب‌دیدگی درمان مناسب انجام نشود، یا در درمان تأخیر شود، ممکن است گرفتاری‌های مختلفی بروز کند. در اینجا پیشنهاد‌هایی برای تسکین درد ارائه می‌گردد.
اصول چهارگانه را رعایت کنید. استراحت، یخ گذاشتن، بستن و بالا گرفتن قوزک از اولین کارهای بعد از آسیب‌دیدگی قوزک و درد آن است.
استراحت لازم است، چون از تحریک قوزک آزرده ممانعت می‌کند. استراحت در بستر بهتر است، و اگر ناچار به حرکت هستید، از عصا یا چوب زیر بغل استفاده کنید. گذاشتن یخ بر روی آن، چند بار در روز و هر بار به‌مدت 15 دقیقه، با بی‌حس کردن انتها‌های اعصاب و انقباض مویرگ‌ها برای جلوگیری از خونریزی بیشتر، التهاب دردناک قوزک را کاهش می‌دهد.
قوزک را با باند کشسان یا با استفاده از پابند مخصوص بی‌حرکت کردن آن ثابت کنید. قوزک را با گذاشتن یک بالش در زیر آن بالا نگه دارید تا مایع جمع شده در آن تخلیه شود. اصول چهارگانه را به‌مدت سه تا پنج روز رعایت کنید.
از مسکن استفاده کنید. آسپیرین، ایبوپروفن، و استامینوفن میتوانند درد قوزک آزرده را کاهش دهند.
پاشنه را بلند کنید. میتوانید با گذاشتن یک بالشتک در داخل کفش یا بلند کردن پاشنه کفش، درد کشیدگی تاندون آشیل را کاهش دهید. یک تا یک و نیم سانتی‌متر کافی است. بالشتک را از داروخانه تهیه کنید.
پیشگیری از آسیب قوزک پا با پوشیدن درست کفش
اگر قوزک پایتان زیاد آسیب می‌بیند، باید در مورد کفش‌هایتان دقت زیاد به خرج دهید.
کفش مناسب بپوشید. همیشه کفش مناسب با کاری را که انجام می‌دهید بپوشید، مثلاً در ورزش، کفش مخصوص آن و در هر شغلی کفش مناسب آن شغل را به‌پا کنید.
کفی در کفش بگذارید. کف هر کفشی باید قوس متناسب با کف پا را داشته باشد تا از چرخیدگی پا به طرف داخل جلوگیری کند. این امر مخصوصاً در مورد اشخاصی که کف پای صاف دارند مهم است. بیشتر کفش‌های خوب و دارای کیفیت بالا این قوس را دارند، در حالی که کف کفش‌های ارزان قیمت، صندل‌ها، و دمپایی‌ها صاف هستند. شما میتوانید کفی مناسب پایتان را تهیه کره و در کفشتان بگذارید.
زیر پا را نرم کنید. اگر تمام روز را سر پا هستید، با خریدن بالشتک‌های زیرپایی از داروخانه‌ها، بیشتر فشار ناشی از راه رفتن بر روی سطح سفت را به آن منتقل کنید.
کفش‌های کهنه را کنار بگذارید. کفش‌ها به‌تدریجی نرمی و قوس کف خود را از دست می‌دهند. بیشتر مردم کفش‌هایشان را به‌مدت دو یا سه سال به‌طور مداوم می‌پوشند که زمان زیادی برای عمر یک کفش است. نرمی و قوس کف هر کفشی، عمر شش تا هشت ماهه دارد.
درد قوزک پای ناشی از نقرس
اگر گرفتار نقرس هستید، خیلی کارها برای جلوگیری از درد قوزک میتوانید انجام دهید.
برنامه غذایی خود را تغییر دهید. غذاهای پر از پورین مثل لبنیات، قلوه، جگر، ساردین و آجیل میتوانند سطح اسید اوریک خون را بالا برده و باعث حمله نقرس شوند. خودداری از خوردن این مواد از حمله نقرس جلوگیری می‌کند. الکل نیز مضر است، چون تولید اسید اوریک را در بدن افزایش می‌دهد. نوشیدن آب زیاد مفید است، چون به دفع اسید اوریک از بدن کمک می‌کند.
وزن خود را کم کنید. داشتن اضافه وزن، فشار زیادی بر روی قوزک وارد می‌کند. وزن زیاد در افراد مبتلا به نقرس شایع است.
از مسکن‌های ضدالتهاب استفاده کنید. دردهای شدید نقرسی و التهاب مفصلی را می‌توان زیر نظر پزشک با داروهای خوراکی مثل ایندوسین، ناپروسین، و کولشیسین کنترل کرد. در موارد شدیدتر از تزریق داروهای استروئیدی مثل کورتیزون استفاده می‌شود.
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- قوزک پا آسیب‌دیده است و به‌قدری درد می‌کند که هنوز بعد از 24 ساعت نمی‌توان روی آن تکیه کرد.
- درد ربطی به آسیب‌دیدن قوزک ندارد و بیش از چهار روز طول کشیده است.
- اگر بعد از آسیب‌دیدگی، علاوه بر درد، قوزک ورم دارد، یا کبود شده است، یا تب دارید، یا احساس می‌کنید قوزک حالت طبیعی ندارد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
درد مزمن قوزک پا ممکن است بیش از یک رگ به رگ شدن باشد
رگ به رگ شدن قوزک پا یک آسیب شایع بعد از زمین خوردن است. تقریبا 40 درصد کسانی که از رگ به رگ شدن قوزک رنج می برند، درد مزمن قوزک را تجربه خواهند کرد، حتی بعد از درمان در آغاز آسیب دیدگی.
آسیب تاندون خارجی قوزک پا می تواند دلیل احتمالی برای درد مزمن باشد. در برخی موارد که این شرایط چشم پوشی شده یا معالجه نشده، درد را طولانی تر می کند.
تاندون خارجی، پشت بخش بیرونی استخوان قوزک قرار گرفته است (که به آن استخوان نازک نی گفته می شود).
تاندون ها به پا و قوزک کمک می کنند تا پابرجا باشند.
آسیب تاندون ها می تواند شامل ورم در اطراف تاندون باشد. در بیشتر موارد، تاندون های خارجی واقعا پاره می شود، یا پشت استخوان نازک نی ورم می کند. این به علت رباط هاست که تاندون ها را با هم نگه می دارد یا کشیده و یا پاره می کند.
علائم آسیب تاندون خارجی
- درد قوزک که به معالجه پاسخ نمی دهد
- ورم اطراف لبه بیرونی قوزک
- درد در استخوان قوزک
- درد که از قوزک به تمام پا منتقل می شود.
تشخیص آسیب تاندون خارجی
یک تشخیص مناسب به منظور درمان درست آسیب های تاندون خارجی ضروری است و به تسکین درد کمک می کند.
برای شناسایی و تشخیص آسیب تاندون خارجی، استفاده از MRI یا فراصوت می تواند مفید باشد.
درمان آسیب تاندون خارجی
- استراحت، یخ و بالا نگه داشتن
- از کار باز داشتن قوزک با گچ گرفتن آن
- فیزیوتراپی
خیلی از آسیب های جدی تاندون خارجی مانند پارگی یا جداشدگی، نیاز به جراحی خواهد داشت.
اگر شما درد قوزک پا دارید و بهبود نمی یابد، آن را نادیده نگیرید. آن را با پزشکی که در زمینه آسیب های پا و قوزک تجربه دارد در میان بگذارید.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
سایت پزشکان بدون مرز
سایت کنجکاو
