چرا ماه این شکلی است؟
ماه از خود نوری ندارد و همانند زمین و سیاره های دیگر و قمرهایشان، نور و انرژی خود را از خورشید دریافت می کنند. همان طور که ماه دور زمین می چرخد ، زمین نیز به همراه ماه، دور خورشید می گردد؛ پس نور خورشید از زاویه های مختلفی به ماه می تابد و چون همیشه یک طرف ماه رو به زمین است، ما هم همیشه قسمتی از ماه را که روشن است، می بینیم و قسمت تاریک آن را اغلب نمی توانیم ببینیم.این گردش ماه به دور زمین و انعکاس نور خورشید از سطح ماه با زاویه های متفاوت، باعث می شود که هر شب ماه را به یک صورت ببینیم. زیبایی کار آن جاست که دوره ی تکرار این عمل حدود 29 و نیم روز طول می کشد. پس ماه قمری می تواند 29 یا 30 روزه باشد. این دوره های منظم را در یک ماه می توان به صورت زیر در آسمان مشاهده کرد.
به زمانی که خورشید، ماه و زمین در یک صفحه قرار می گیرند (یعنی زمانی که ماه به طور کامل یک گردش خود را انجام داده و می خواهد گردش دوم را به دور زمین انجام دهد) زمان مقارنه می گویند و از آن لحظه، ماه جدید آغاز می شود.
اغلب در غروب روز بعد مقارنه، هلال باریکی به صورت یک کاسه که روی آن به طرف بالا یا سمت چپ است، در غرب آسمان دیده می شود.کم کم این کاسه یا هلال نازک، در شب های بعد تبدیل به نیم دایره ی توپری شده و ماه نیز در مدت زمان طولانی تری در آسمان دیده می شود.سرانجام در شب چهاردهم، نور خورشید به طور کامل تمام سطح ماه را روشن می کند. در این موقع شما طلوع ماه را به طور کامل از مشرق می بینید. بعد از آن، ماه کم کم از طرف دیگرش تاریک می شود، تا هنگامی که به صورت نیم دایره ی توپری درآمده و اغلب به شکل کاسه ای درمی آید که برگشته است و سرانجام این کاسه تبدیل به هلال نازکی می شود.
در شب های بیست و هفتم و بیست و هشتم ماه، ممکن است هلال نازک ماه را فقط در زمان طلوع آن در مشرق و آن هم در اوایل بامداد و کمی قبل از طلوع خورشید ببینید. یکی دو شب هم خورشید و ماه دقیقاً در یک طرف آسمان قرار می گیرند و خورشید طرف دیگر ماه را که ما نمی بینیم، روشن می کند و در نتیجه ماه در آسمان دیده نخواهد شد.بدین ترتیب یک ماه از سال قمری به پایان می رسد.
پس برای شروع ماه های قمری، نیاز به رؤیت و دیدن هلال داریم که این جزئی از علم نجوم است. از زمان های قدیم نیز رؤیت هلال و محاسبات آن بخشی از علم نجوم بوده است. در دین آسمانی اسلام هم رؤیت هلال، امری مستحب است که برای شروع ماه های قمری به خصوص رمضان،شوال و ذی الحجه برای مسلمانان مورد نیاز است. تا قبل از اختراع و ساخت دوربین و تلسکوپ، رؤیت هلال مختص به دیدن با چشم بود که با ساخت و استفاده از ابزار نجومی، رؤیت هلال شکل تازه ای به خود گرفت.
بخش کودک و نوجوان تبیان
منبع:هدهد
مطالب مرتبط:
