پرندگان خشمگین در فضا
سه سال از زمانی که شرکت Rovio Entertainment بازی پرطرفدار پرندگان خشمگین را وارد بازار کرد می گذرد. در این مدت میلیون ها علاقه مند بازی های رایانه ای، برپایه قوانین فیزیک، مبارزه میان پرندگان عصبانی این بازی و خوک های سبز رنگ را تجربه کرده اند.
جدیدترین نسخه این بازی که "پرندگان خشمگین در فضا" نام دارد به تازگی وارد بازار شده است. از اینرو، ناسا تصمیم گرفته است تا با همکاری این شرکت فنلاندی و استفاده از این بازی بسیار موفق، به مردم درباره قوانین فیزیک در فضا و اکتشافات فضایی آموزش دهد.
این اولین بار نیست که ناسا با استفاده از چیزهایی که در میان مردم جهان محبوب شده است دست به ترویج علم می زند. این سازمان مدت هاست که با بهره گیری از روش های مختلف به آموزش غیر مستقیم می پردازد. باز لایتر عروسک جذاب انیمیشن "داستان اسباب بازی ها" و ماجرای سفر او به فضا هم یکی دیگر از مواردی بود که ناسا از آن برای اطلاع رسانی وآموزش استفاده کرد.
اشکالات علمی وارد بر حرکت پرندگان خشمگین در فضا
ویژگی مهم در این بازی وجود سیارههای مختلف با میدانهای گرانشی متفاوت است. پرندگان گاهی باید حمله خود را از فضا و در غیاب گرانش آغاز کنند و گاهی درون میدان گرانشی یک سیاره قرار دارند. هدفهای آنها هم گاهی در بیرون میدان گرانشی اطراف یک سیاره و گاهی درون آن قرار دارند و گاهی در نزدیکی آن که تحت تاثیر یک میدان ریز گرانشی است.
وقتی پرندهای از بیرون یک میدان گرانشی به درون آن پرتاب میشود بسته به زاویهای که دارد ممکن است در مداری در اطراف آن سیاره قرار بگیرد و کم کم ارتفاع مدار کاهش پیدا کرده تا سقوط کنند. برای همین میتوانید پرنده رابا زاویه درستی شلیک کنید که چند باری به دور مرکز جرم سیاره بگردد و سرانجام خوک بینوا را منهدم کند. شاید یکی از جذابترین مانورها زمانی است که از حوزه گرانشی یک سیاره باید استفاده کنید تا مانور فضایی معروف قلاب سنگ را اجرا کنید و از طریق آن سرعت گرفته و بتوانید پرنده عصبانی خود را وارد مدار سیاره بعدی نمایید که خوکها روی آن قرار دارند.
این مشابه مانور فضایی است که فضاپیماها برای رسیدن به مقاصد دور دست انجام میدهند و از گرانش یک سیاره مثل مشتری برای رسیدن به سیارهای دور دست مثل پلوتون بهره میبرند. اما در این بازی همه چیز هم کاملا منطبق بر شرایط علمی نیست.
وقتی پرندهای از بیرون یک میدان گرانشی به درون آن پرتاب میشود بسته به زاویهای که دارد ممکن است در مداری در اطراف آن سیاره قرار بگیرد و کم کم ارتفاع مدار کاهش پیدا کرده تا سقوط کنند. برای همین میتوانید پرنده رابا زاویه درستی شلیک کنید که چند باری به دور مرکز جرم سیاره بگردد و سرانجام خوک بینوا را منهدم کند
اگر از ابرهای طوفانی در میانه فضا، گیاهان سبزشده روی ماههای فاقد جو، انبوهی چوب و شیشه در فضا و انفجارهای همراه با سر و صدای جعبههای تیانتی در فضا بگذریم، بازی با مشکلات علمی جدیتری هم دست و پنجه نرم میکند.
یکی از مشکلات به جرم اقمار و سیارهها برمیگردد. بر اساس قوانین گرانشی جسمی که بخواهد چنین شتابی را که در بازی میبینیم به پرندهها بدهد باید بسیار پرجرم باشد. در حالی که از نظر ابعاد این ماهها و سیارات تفاوت اندازه چندانی با خود پرندهها ندارند. بر اساس محاسبات دکتر آلین، چگالی چنین اقماری باید در حدود 7 میلیارد کیلوگرم بر مترمکعب باشد. چگالی که بیشتر از آن که به چگالی یک قمر نزدیک باشد نزدیک به چگالی یک کوتوله سفید است.
مساله بعدی به این برمیگردد که در این شرایط محل قرار گرفتن ماهها و سیارههای نشان داده شده در بازی نسبت به هم به طور کامل ثابت باقی میمانند. واقعیت این است که در فضا گرانش یک جسم فقط به پرندههای عاصی اثر نمیکند بلکه بر سایر اجرام اطراف نیز تاثیر دارد. البته دلیل خوبی برای طراحان وجود دارد که چرا از خیر تاثیر گرانش بر خود سیارات گذشتهاند و آنها را در جای خود ثابت فرض کردهاند.
داستان به این برمیگردد که حل مسیر حرکت تعداد زیادی از اجسام نسبت به همدیگر عملا ما را به یک مساله دشوار فیزیکی که تنها حل عددی و تقریبی برای آن وجود دارد میرساند و در آن صورت اعمال مدلهای تقریبی موجود برای این بازی عملا به دردسری بزرگ بدل میشد. از همه اینها گذشته اگر به دید یک بازی که میتواند درک علمی مناسبی را به ما بدهد به این بازی نگاه کنید با بازی سرگرمکننده و آموزنده بسیار هیجانانگیزی مواجه هستید، اما اگر میخواهید از جزییات رفتار اشیا در میدانهای گرانشی سر در بیاورید قطعا باید سری به کتابهای فیزیکی بزنید و به آنچه در بازی سرگرمیکنندهتان اتفاق میافتد، اعتماد نکنید.
فرآوری: م.ح.اربابی فر
بخش دانش و زندگی تبیان
برگرفته از: دانش فضایی