حدس می زنید این عکس کجاست؟

علوم مختلف با سرعتی سرسام آور در حال رشد و تکامل هستند به طوری که هر روز بعد از بلند شدن از خواب و مالیدن چشمانمان از طریق اینترنت، تلویزیون، رادیو، رسانه های نوشتاری و ... با اخباری رو به رو می‌شویم که بعد از شنیدنشان دهانمان از تعجب باز می‌ماند و باید دوباره چشمانمان را بمالیم، اما این بار از شدت تعجب!

اخترشناسان و منجمان از آن دست افرادی هستند که باعث می شوند مغز ما از شدت تعجب سوت بکشد. تلسکوپ‌های غول پیکر و پیشرفته آن‌ها در کنار فناوری‌های پیچیده شبیه سازی داده‌های دریافت شده از ماهواره‌های فضایی باعث شده است این دانشمندان هر روز اخبار جدید و جذابی برای ما داشته باشند.

تلسکوپ فضایی هابل تا امروز نقش به سزایی در دستاوردهای فضایی داشته است و حتما تا به امروز نام آن را بارها شنیده اید اما حالا قرار است تلسکوپی به فضا ارسال شود که جانشین هابل شود: تلسکوپ فضایی جیمز وب. جیمز وب یک تلسکوپ فروسرخ است در حالی که هابل قدرت رؤیت نور مرئی و طول‌موج‌هایی از فرابنفش را دارد. قطر آیینه آن 6.5 متر است در حالی که قطر آیینه هابل تنها 2.4 متر است. هابل در فاصله 575 کیلومتری زمین واقع‌شده و در دمای 77 درجه کلوین کار می‌کند؛ در حالی که جیمز وب در دمایی سردتر و در فاصله دورتری از زمین کار خواهد کرد. پس با شروع کار این تلسکوپ فضایی باید منتظر اخبار به مراتب تعجب برانگیزتری باشیم!

در سلسه مطالب « حدس می زنید این عکس کجاست؟» قصد داریم شما را با تصاویری که اخترشناسان از جای جای کائنات تهیه می‌کنند آشنا سازیم. حالا به نظر شما دو تصویر بالا که قسمتی جدا شده از یک عکس کاملند متعلق به چه مکانی هستند؟

تصویر سمت راست: سیاره‌ی یوری

در24 فروردین/12 آوریل سال ظ¬1961/1340 فضانورد روسظ¬ «یوری الکسیویچ گاگارین» موفق شد تا نخستین انسانی باشد که سیاره‌ی زمین را از فضا می‌بیند. او آن‌چه را که از مدار زمین می‌دید این چنین گزارش کرد: «آسمان بسیار تاریک است. زمین آبی است. همه‌چیز بسیار شفاف دیده می‌شود». این تصویر نمایی باشکوه از سیاره‌مان در شب‌هنگام را نشان می‌دهد که در ارتفاع 384 کیلومتری و در روز 9 فروردین/ 28 مارچ گرفته شده است. نور شهر مسکو را می‌توانید در نزدیکی مرکز تصویر ببینید. همچنین یکی از آرایه‌های پنل خورشیدی ایستگاه فضایی نیز در سمت چپ تصویر قابل رویت است.شفق قطبی و نور تابناک خورشید در امتداد افق منحنی زمین آرمیده‌اند. ستاره‌های بالای افق به همراه خوشه‌ی ستاره‌ای فشرده‌یپروین در تلالو شفق قطبی فرو رفته‌اند.

تصویر سمت چپ: یک غبار شیطانی بر روی مریخ

دوربین HiRISE این عکس را هنگامی که مدارگرد در حال عبور از فراز منطقه Amozonis Planitia در شمال مریخ بود ثبت کرد. در منطقه عکس برداری شده، آثار و نشانه‌های بسیاری از طوفان‌ها و گردبادهای گذشته نیز به صورت رگه‌ها و نوارهایی بر سطح منطقه رویت پذیر بود.

این گردباد (به چنین گردبادهایی در سیاره سرخ اصطلاحا غبار شیطانی یا Dust Devils گفته می‌شود.) که به صورت یک کمان در تصویر مشخص است به وسیله بادهای غربی در مریخ به وجود آمده است. طول این گردباد در حدود 27 متر است.

هنگام تهیه این عکس مریخ در اوج مداری خود نسبت به خورشید قرار داشته است. هرچند که عقیده بر این است که در قدرت این نوع گرد باد‌ها انرژی دریافتی از خورشید موثر است اما این گردباد‌ها حتی در این موقع از سال مریخی (با توجه به تابش ضعبف‌تر خورشید) می‌توانند ذرات خاک مریخ را جابه جا کرده و حتی باعث فرسایش سیاره شوند.

غبارهای شیطانی در سیاره زمین نیز وجود دارند. عامل به وجود آورندهء این گردباد‌ها جریان‌های هوایی هستند. بر خلاف توفان‌ها و تندباد‌ها، غبارهای شیطانی در یک روز آفتابی زمانی که هوای نزدیک به سطح توسط خورسید گرم می‌شوند شکل می‌گیرند. این توده هوای گرم شده در اثر تماس با توده‌هایی با دمای کمتر در بالای خود شروع به چرخش می‌کنند و باعث جابه جایی ذرات خاک و شن می‌شوند.

منبع: پایگاه مجله نجوم