تبیان، دستیار زندگی
برای ورود به هر کاری ابتدا باید با الفبای آن کار آشنا شد و دانست که چه اقدامات اولیه ای را برای شناخت آن باید به کار برد. نجوم و دنیای بی انتهای آن هم از این موضوع مستثنی نیست.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چگونه رصد کنیم و از آن لذت ببریم


برای ورود به هر کاری ابتدا باید با الفبای آن کار آشنا شد و دانست که چه اقدامات اولیه ای را برای شناخت آن باید به کار برد. نجوم و دنیای بی انتهای آن هم از این موضوع مستثنی نیست. اگر به رصد ستارگان علاقه دارید و نمی دانید چگونه می توانید به تماشای آن ها بپردازید 7 مورد زیر را انجام دهید.

چگونه رصد کنیم و از آن لذت ببریم

کره آسمان را بشناسید

ابتدا باید مفهوم کره آسمان را به خوبی فرابگیرید. این که چرخش زمین به دور خود و خورشید چگونه باعث پیدایش روز، شب، ماه و سال می شود به فهم شما نسبت به تغییرات اجرام سماوی کمک فراوانی می کند. استوای سماوی، دایره البروج، سمت و ارتفاع و ... مفاهیم پایه ای مبحث کره آسمان به حساب می آیند که شما برای داشتن یک رصد موفق به دانستن آن ها احتیاج دارید.

آشنایی با اهله ماه و نحوه حرکت آن در بازه های زمانی مختلف، یکی دیگر از نکاتیست که باید به آن توجه داشته باشید. یک رصدگر حرفه ای آسمان هیچ گاه در هنگام ماه بدر به تماشای آسمان نمی نشیند چرا که نور آن مانع دیده شدن ستارگان کم نورتر می گردد.

شناخت صور فلکی بارز (مانند دب اکبر) راهنمای مناسبی برای شناخت آسمان بالای سرتان هست. صور فلکی ساده ترین راه برای آدرس دهی در آسمان هستند! اگر بدانید در هر زمانی از سال کدام صور فلکی در آسمان به خوبی قابل مشاهده هستند به راحتی می توانید اجرام مورد نظر خود را در اعماق آسمان بیابید و از تماشایشان لذت ببرید.

مطالب مختلف را قورت دهید

به لطف اینترنت دیگر نیازی ندارید برای پیدا کردن مطالب در کتابخانه های مختلف به جستجو بپردازید و شب ها دود چراغ بخورید! با یک جستجوی ساده می توانید از پایگاه های معتبر علمی مطالب مورد نیازتان را پیاده کنید و آن ها را بخوانید. خواندن مطالبی که به صورت مستمر درباره اوضاع و احوال کواکب در پایگاه های علمی منتشر می شوند و اطلاع داشتن از رویدادهای رصدی پیش رو و علت آن ها، شما را پله پله به یک فرد مطلع در این حوزه تبدیل خواهد کرد.

برای شروع رصد به هیچ عنوان تلسکوپ نخرید 

بسیاری تصور می کنند اگر تلسکوپ وجود نداشته باشد رصد آسمان امری غیرممکن به نظر می رسد در صورتی که این تفکر کاملا غلط است. فعالیت های رصدی بسیاری را بدون تلسکوپ می توان انجام داد که جذابیت های فراوانی برای افراد علاقه مند دارد. جستجوی صور فلکی در آسمان فعالیتی است که خود به تنهایی برای زمانی طولانی مدت می تواند شما را مشغول به خود کند. ثبت بارش های شهابی، بررسی حرکات سیارات مختلف در آسمان، ردیابی حرکت ماه و اهله آن در شب های مختلف و ... همگی فعالیت هایی هستند که هیچ نیازی به تلسکوپ ندارند.

فرهنگسراها، کانون های نجوم، مراکز علمی_فرهنگی و مدارس مراکزی هستند که در زمان های خاصی از سال تلسکوپ های خود را به میان مردم می آورند. شما می توانید با عضویت در این مراکز از برنامه های آنان اطلاع پیدا کنید و از دریچه تلسکوپ آن ها به آسمان بنگرید

به جز تلسکوپ وسیله دیگری هم هست که می تواند به شما کمک کند: دوربین دوچشمی. بسیاری از رصدگران آسمان دوربین دوچشمی را به خاطر میدان دید وسیعتری که نسبت به تلسکوپ دارد برای بسیاری از فعالیت های رصدی خود ترجیح می دهد.

پس همان طور که می بینید هیچ نیازی به داشتن یک تلسکوپ گرانقیمت نیست.

به چه شاخه ای بیشتر علاقه دارید؟

نجوم رصدی شاخه های بسیار مختلفی دارد که اگر ندانید دقیقا به دنبال چه چیزی هستید تا مدت ها در برنامه های رصدی خود دچار سردرگمی خواهید شد. رویت هلال ماه، جستجوی دنباله دارها، بررسی ستاره های دوتایی، اختفا، رصد اجرام ژرف آسمان نظیر سحابی ها، عکاسی نجومی و غیره همه مباحثی هستند که در زیرشاخه نجوم رصدی قرار می گیرند. بعد از مدتی که همه موارد بالا را امتحان کردید سعی کنید تمرکز خود را بر روی یکی از آن ها معطوف کنید تا به طور خاص بر روی آن فعالیت کنید.

رصدهای خود را ثبت کنید

ثبت رصدهایی که انجام می دهید ارزشمندترین کاریست که بعدها برایتان ماندگار خواهد شد. یادداشت برداری از مواردی که رصد کرده اید باعث می شود هم آن مورد در ذهنتان ماندگار شود و هم در طول زمان بتوانید مراحل رشد خودتان را متوجه شوید. این که بدانید از کجا به کجا رسیده اید باعث می شود در ادامه مسیر بهتر بتوانید گام بردارید.

از طرف دیگر فراموش نکنید گذشتگان ما در عصری که نه دوربینی برای ثبت وجود داشت و نه رایانه ای برای شبیه سازی، از روی بررسی یادداشت های خود اکتشافات شگرفشان را به دنیا اعلام کردند. کسی چه می داند، شاید شما هم از مقایسه یادداشت های رصدیتان توانستید یک دنباله دار کشف کنید!

چگونه رصد کنیم و از آن لذت ببریم

با دیگران همراه شوید

هرچقدر انسان فعال و پویایی باشید و هرچقدر هم اهل مطالعه و تحقیق باشید باز هم مواردی هست که از زیر نگاه تیزبین شما پنهان می ماند. تعامل با افراد علاقه مند مانند خودتان، مراکز نجومی، رصدخانه ها و پایگاه های اینترنتی باعث می شود بتوانید از همه وقایع مطلع شوید. از طرف دیگر رصد آسمان تکنیک های فراوانی دارد که بسیاری از آن ها از طریق تجربه به دست می آید. رصدهای گروهی به شما کمک می کند تا بتوانید به راحتی از تجارب دیگران استفاده کنید.

بهترین شرایط را مهیا کنید

برای رصد اغلب مجبورید به بیابان ها و مناطقی بروید که از شهرها به دور باشند. نبود امکاناتی نظیر آب و برق، سرما یا گرمای بیش از اندازه هوا، وجود جانورانی مانند مار وعقرب، مساعد نبودن شرایط جوی و ... هر کدام مواردی هستند که باید خود را برای مقابله با آن آماده کنید. برای رصد مجبورید ساعتی در شب و یا کل آن را بیدار بمانید، این امر موجب می شود ساعت بیولوژیکی بدن شما تغییر کند پس باید قبل از اقدام به رصد حتما شرایط خود را بررسی کنید.

آرامش داشتن در طول یک رصد، نکته بسیار مهمیست. یافتن اجرام عمق آسمان نیاز به دقت و تمرکز بالایی دارد که اگر شرایط محیطی و جسمی شما برای آن آماده نباشد تنها خستگی مفرط برایتان به ارمغان می آورد.

م.ح.اربابی فر

بخش دانش و زندگی تبیان