پوسترهای سینمایی؛ پیشرفت در نقطه صفر!

نخستین پوستر سینمای بلند ایران تنها چند پارامتر طراحی پوستر را همراه داشت اطلاعات فیلم، چهره بازیگران اصلی و نام فیلم که با فونتی درشت در وسط پوستر با نام «آبی و رابی» خود نمایی می کرد. از آن سال تا امروز که 82 سال از طراحی نخستین پوستر سینمای ایران می گذرد طراحان بسیاری در این عرصه آثاری را خلق کردند که اما هر چه از روز تولد نخستین پوستر سینمای ایران دورتر می شویم کیفیت پوسترهای سینمایی در ایران ضعیف تر و ضعیف تر می شود که البته در این تعداد پوستر استثنا هم وجود دارد برای مثل زنده یاد مرتضی ممیز آثار بسیار ماندگاری را در پوستر سینمای ایران از خود به یادگار گذاشت همچون «غزل»، «شیرسنگی»، «غریبه و مه» و بسیاری آثار دیگر و یا قباد شیوا که پوستر فیلم هایی چون «کشتی آنجلیکا»، «مجسمه»، «آن سوی آتش» را در کارنامه خود دارد و بسیاری از صاحب نام های گرافیک ایران اما یا شاگردان آنها راه را ادامه ندادند و یا دانسته های بزرگان گرافیک به خوبی به شاگردان منتقل نشده و این روند نزولی طراحی پوستر برای فیلم های سینمایی به جایی رسیده است که هنرمندان گرافیست ذوق خود را صرف کپی از نمونه های خوب سینمای جهان برای فیلم های ایرانی می کنند.

در حقیقت پوسترهای فیلم های سینمای ایران به گفته اهل فن صورت چند خانم و آقای بازیگر خوش چهره شده است که مردم را به خاطر آنها به تماشای پوستر وادارد و از قبال آنها نام فیلم هم به چشم آید که این نوع پوسترها که امروز شاید بشود گفت اعلامیه هایی بسیار حرفه ای در قطع بزرگ هستند هیچ تفاوتی از لحاظ شیوه کار با نمونه نخستین پوستر سینمای ایران یعنی همان پوستر فیلم «آبی و رابی» ندارند به غیر از این که در آن زمان، توان ابزار گرافیکی پائین بود اما امروز به لطف برنامه های مختلف گرافیک و چاپ های بسیار عالی پوسترهای اعلامیه ای فیلم های سینمای ایران رنگی و پر زرق و برق کار می شود.

گرافیست‌های خوب در ایران کم نیستند اما متأسفانه بدنه سینما اهمیتی چندانی به پوستر فیلم خود نمی دهند و تنها به این فکر می کنند که فیلم روی پرده برود و فروش کند. البته شاید حق هم داشته باشند زیرا حاشیه سینمای ایران به حدی از متن پررنگ تر است که مجالی برای کارگردان و تهیه‌کننده نمی‌ماند که پوستر فیلم چه باشد و چه نباشد. این موضوع نه تنها در پوستر بلکه در مقیاسی کم رنگ تر در موسیقی فیلم‌های سینمایی نیز به چشم می‌خورد.

پوسترهای فیلم‌های سینمای ایران شاید به اندازه تعداد انگشتان یک دست در سال قابل تعریف و تمجید باشند و کار حرفه‌ای روی آنها صورت گرفته باشد و اغلب چینشی از عکس بازیگران نقش اول است که در کنار بزرگراه ها بدترین جاذبه تصویری را ایجاد می کند و به جای آن که بیشتر فیلم را نمایان کند تبلیغی برای بازیگر نقش اول است که مخاطبان با دیدن آن معمولاً می گویند "این بازیگر معروف‌ برای کدام فیلم دوباره بازی کرده؟" و نکته جالب این که کارگردان و تهیه کننده از این اتفاقی که پوسترهای ضعیف سینمایی آن را شامل هستند رضایت نیز دارند.

به زودی مثل هر موضوع دیگری می رسد روزی که مسئولان و هنرمندان سینماگر دور هم بنشینند و بگویند وای فاجعه ای به نام پوستر سینمایی داریم. حالا چه باید کرد که این فاجعه حل شود، مشخص نیست و البته این رسمی میان مسئول و غیر مسئول شده و از همان دوران فردوسی علیه رحمه هم به یادگار مانده که فکر نوشدارو را پس از مرگ می‌کنند!