تبیان، دستیار زندگی
یكی از علمایی كه با سخنرانی ها، تالیفات و گسترش افكار اسلامی در سال های پیش از انقلاب و هم چنین با مبارزات و مجاهدات فراوان در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش بارزی داشته است، علامه شهید آیت الله مرتضی مطهری
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

علامه مبارز


یكی از علمایی كه با سخنرانی ها، تالیفات و گسترش افكار اسلامی در سال های پیش از انقلاب و هم چنین با مبارزات و مجاهدات فراوان در پیروزی انقلاب اسلامی ایران نقش بارزی داشته است، علامه شهید آیت الله مرتضی مطهری بود.

شهید مطهری

شهید مطهری از كسانی است كه از همان سنین پایین به مبارزات انقلابی علیه رژیم روی آورد و با گروه مجاهد و دیندار و شجاع فدائیان اسلام مرتبط بود. ایشان از سال 1341؛ یك سال پیش از قیام خونین 15 خرداد مبارزه اش علیه رژیم طاغوت را تشدید كرد و در این راه تا زمان به ثمر رسیدن انقلاب، از پای ننشست.

شهید مطهری یكی از كسانی است كه همواره در كنار حضرت امام خمینی بوده است و یكی از سازمان دهندگان اصلی قیام 15 خرداد 42 بود و به عنوان یكی از راه اندازان این قیام و همچنین بر منبر رفتن و ایراد سخن علیه شخص محمدرضا پهلوی، دستگیر به همراه تعداد دیگری از روحانیان مبارز و انقلابی به زندان موقت شهربانی منتقل می شود و به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی می گردد. با تشکیل هیات های موتلفه اسلامی، آیت الله مطهری با تصمیم حضرت امام خمینی، به همراه چند تن دیگر از شخصیت های روحانی عهده دار رهبری این هیات ها می شود. پس از ترور انقلابی حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت توسط شهید بزرگوار محمد بخارایی، کادر رهبری هیات های موتلفه شناسایی و دستگیر می شوند و پرونده ای نیز برای شهید مطهری تشكیل می گردد و قصد داشتند ایشان را نیز مانند شهید حجت الاسلام سیدمجتبی نواب صفوی به شهادت برسانند ولی چون قاضی این پرونده مدتی در قم نزد استاد تحصیل کرده بود، به ایشان پیغام می فرستد «حق استادی را به جا می آورم» و بدین ترتیب استاد شهید از مهلکه جان سالم بدر می برد تا به خدماتش به اسلام و كشور ادامه دهد.

از اواخر دهه 40 مسائل التقاطی و انحرافی توسط سازمان مجاهدین خلق در حال رسوخ به مبارزات سیاسی بود كه شهید مطهری برای صیانت از وجه اسلامی انقلاب و مبارزات علیه رژیم، به میدان آمد و با سخنرانی ها متعدد، نگارش كتاب و روشنگری در صدد پاسخ به منافقین و رد دیدگاه های چپ گرایانه و منحرف آنها از اسلام برآمد. طبق فرمایش حضرت آیت الله العظمی خامنه ای: «تا سال 49 و 50 خیلی مسائل انحرافی در محیط مبارزه  به چشم نمی خورد. وقتی که منافقین دست شان را رو کردند و نوشته های ایدئولوژیک آنها کم کم پخش شد، آقای مطهری بیش از همه حساسیت نشان داد؛ چون من به یاد دارم که در سال 51 تلاش فراوانی شد که حضرت امام را وارد کنند که این حرکت جوان ها را تایید کنند که به نام «مجاهدین» و … بودند؛ اما امام سخت ابا کردند و یک بار کتاب های مجاهدین را خوانده بودند و فرموده بودند، اینها همان حرف ای لنین و ارانی است؛ پس حرف های شما کدام است؟ مرحوم مطهری در معرفی اینها به امام نقش داشتند و خودشان آنقدر حساسیت نشان دادند تا عملا کنار کشیدند و آن وقت مجاهدین ایشان را متهم کردند به اینکه سازشکارند و اهل مبارزه نیستند و حال اینکه کنار کشیدن ایشان، حساسیت ایشان را نشان می داد و موثر و مفید هم واقع شد و ایشان در آن موقع کار ایدئولوژیک شان را زیاد کردند و اثرش این بود که در سه - چهار سال بعد حقانیت حرکت ایشان روشن شد و حرکت صحیح اسلامی دوباره از سال 54 رو به رشد رفت و کم کم خط امام تبلور یافت... مرحوم استاد شهید مطهری با صراحت، ایدئولوژی اسلامی متکی به متون اسلامی و بدون هیچ گرایش به چپ و راست را مطرح می نمود.

می توان با قاطعیت گفت، شهید مطهری و مبارزات فكری و سیاسی ایشان در پیروزی انقلاب دارای نقش اساسی بود؛ زیرا ضمن آنكه روشنگری های شان، خیلی از جوانان را از افتادن در پرتگاه اندیشه های انحرافی برحذر داشت، عده ای از كسانی را هم كه تحت تاثیر این برداشت های التقاطی قرار گرفته بودند، از مسیر اشتباه بازگرداند.

مرحوم شهید مطهری از اول حساسیت عجیبی روی تفکر التقاطی داشت و آن وقت که همه با تفکرات التقاطی برخوردهای سطحی داشتند، او با کمال سختگیری روی جا به جای این تفکر می ایستاد و آن را مردود می شمرد که در این زمینه نمونه های بی شماری از ایشان به یاد دارم. در جلسه ای که قرار شده بود شرکت کنندگان هر کدام که آمادگی دارند، متنی را به عنوان زمینه جهان بینی اسلام تهیه کنند، چند نفر متنی تهیه کردند؛ از جمله آن چند نفر، یکی من بودم. در این متن ویژگی های اندیشه اسلامی را ذکر کرده بودم: اندیشه اسلامی، ضداستعماری، ضداستبدادی و در آخر اضافه کرده بودم اندیشه اسلامی ضدالحادی است. یادم نمی رود که ایشان از این قسمت خیلی خوش شان آمده بود و بارها به خود من گفتند این نکته ضدالحادی، نکته دقیق و بسیار ظریفی بود که شما مطرح کردید زیرا هر اندیشه ای، هر فصلی از فصول جهان بینی که اندک گرایش به زمینه های تفکر الحادی داشته باشد، جزء جهان بینی اسلامی نیست».

می توان با قاطعیت گفت، شهید مطهری و مبارزات فكری و سیاسی ایشان در پیروزی انقلاب دارای نقش اساسی بود؛ زیرا ضمن آنكه روشنگری های شان، خیلی از جوانان را از افتادن در پرتگاه اندیشه های انحرافی برحذر داشت، عده ای از كسانی را هم كه تحت تاثیر این برداشت های التقاطی قرار گرفته بودند، از مسیر اشتباه بازگرداند. شهید مطهری از نظر فکری پل بین حوزه، دانشگاه و بازار بود، و در مبارزات سیاسی نیز، همین گونه ارتباط دهنده روحانیت و دانشگاهیان و بازاری ها با هم بود. هم چنین نقش بسیار مهم تر ایشان آن بود كه استاد شهید واسطه معتمد بین حضرت امام و  افراد موثر در انقلاب بود. در مجموع باید برای علامه شهید در شکل گیری مبارزات اسلامی که منجر به هدم اساس 2500 سال نظام شاهنشاهی شد و پیروزی انقلاب اسلامی را رقم زد، سهم ویژه و بالا و والایی را قائل بود.

دشمنان هم می دانستند برای تضعیف انقلاب و از بین بردن آن یا حداقل كند كردن دستیابی به اهداف آن، چه افرادی را از انقلاب بگیرند و متاسفانه در كار خود نیز موفق شدند و یكی از مهم ترین و اصلی ترین نیروهای فكری، مدیریتی، اجرائی و علمی كشور را با ترور ایشان در شامگاه 11 اردی بهشت 1358 و در حالی كه تنها 80 روز از بهار انقلاب می گذشت، از جمهوری اسلامی گرفتند.

محمدمهدی تقوی

بخش سیاست تبیان