محصل کو ؟

جایی که انگیزه قوی نباشد، دسترسی به هدف نیز آسان نخواهد بود. بلکه در موارد متعددی این دسترسی ممکن هم نیست. علتش هم واضح است.

وقتی انگیزه که نقش یک موتور قوی را ایفا می کند، سست شود و یا در اواسط راه از کار بیفتد, رسیدن به هدف امری ناممکن می شود.

این نکته در تمام کارها صادق است. در طلبگی نیز داستان از این قرار است . خیلی ها با انگیزه وارد حوزه می شوند اما پس از مدتی این انگیزه فرسوده شده و در نتیجه ذوق و شوق حرکت را از انسان می گیرد.

 لذا نتیجه ای جز خارج شدن از حوزه و یاباقی ماندن و کج دار حرکت کردن در آن باقی نخواهند ماند. این گونه افراد اگر هم درحوزه بمانند نمی توانند یک شخصیت اثر گذار باشند.

در درس خواندن هم همینطور. شاید شما هم دیده باشید که کلاس درسی شروع می شود با جمعیت زیاد. ولی پس از مدتی از جمعیت آن کاسته شده و رو به سردی می گراید.

اگر چه این مساله می تواند علل متفاوتی داشته باشد. اما یکی از علت های آن نبودن انگیزه سالم و قوی در محصلین است.

بررسی این افت در کلاس های درس کاری است که از توان این نوشتار خارج است اما نکته مهم این است که این مساله از دیرباز تا کنون به همین منوال ادامه داشته. لذا یکی از هنرهای استاد در تدریس، ایجاد انگیزه در شاگردان است.

در بسیاری از موارد هم داستان به اینجا ختم نمی شود. سختی درس گرفتن و یا دشواری موضوع درس می تواند از عللی باشد که بسیاری را از میدان به در می کند.

این جمله که می گویند: هر کسی را بهر کاری ساختند هم خودش یک علت است. هر کسی می تواند در یکی از رشته های علمی و یا چند رشته تحصیل کند و در سطح علمی قابل توجهی به تدریس بپردازد اما در برخی زمینه های دیگر حتی اطلاعات قابل اعتنایی هم نداشته باشد.

شما می توانید این مساله را به خوبی در میان اساتید حوزه مشاهده کنید. کسانی که در علوم مختلف متبحر می شوند و از هر چمن گلی می چینند، افرادی بسیار زحمت کش و برجسته اند که خود را وقف علم می کنند. در زمینه های گوناگون مطالعه کرده و درس آموخته اند.

اگر بخواهیم در زمان ما یک الگوی ملموس را معرفی کنیم باید از آیه الله علامه حسن زاده آملی نام برد. شخصیت برجسته و متفاوتی که در علوم مختلف دست داشته و بسیاری را از چشمه سار زلال معارف خویش سیراب کرده است.

زحماتی که در راه تحصیل علم کشیده می شود به اندازه علمی که تحصیل می شود مشقت آور و سخت است. گاهی باید خودت باشی با یک استاد و دیگر هیچ. همت کنی و جلسه به جلسه درس استاد را بگیری و تحلیل کنی. اگر توفیق هم یار شما باشد یک هم مباحثه ای پیدا کنید و درس را بحث کنید که گاهی اوقات هم بحثی هم درباره علم مورد نظر نخواهید یافت.

به این داستان از علامه حسن زاده توجه کنید:

چون جناب مرحوم استاد الهی قمشه ای حکمت منظومه را شروع به تدریس کرد، به این و آن اطلاع دادیم که هر کس بخواهد از این خرمن خوشه بردارد و از این مخزن توشه بگیرد، مقتضی موجود است و مانع مفقود.

به مدت قلیلی جمع کثیری در حدود پنجاه تا شصت نفر شرکت کردند، یک هفته دو تا نشد که حسن زاده یکه و تنها شد.

نماز مغرب و عشا را به مرحوم الهی اقتدا کردم، بعد از ادای فریضه رو به من کرد و گفت: آقا! منظومه را نیاوردی؟

عرض کردم: چرا ولی کسی نیامد، فرمود: همیشه همین طور بود، محصل کو؟

مگر حوزه درس ما در محضر استاد آقا بزرگ غیر از این نحوه بود؟ منظومه را بده .

باز کرد و شروع به تدریس فرمود. تا پس از مدت مدیدی بعضی از یاران با وفا رفیق راه شدند و به همین روش بود، درسهایی که با استاد شعرانی و با دیگر اساتید داشتیم و اکنون که خودمان سمت تدریس را حایزیم، که «هر کسی پنج روزه نوبت اوست» به همین منوال است، در ابتدای شروع  " ید خلون فی دین الله افواجا " و پس از چند روزی" لولّیت منهم فرارا " .

آری، مگر هر کس موفق است که از ابتدای طلوع فلق تا انتهای غروب شفق، بلکه تا ماورای غسق، دفتر دانش را ورق زند، ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء. (1)

منابع:

پایگاه یامجیر

تهیه و تولید: محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان